بیماری گربه

 میزبان اصلی انگل توکسوپلاسما ـ که یک تک‌یاخته کوچک درون سلولی است ـ گربه خانگی است و به همین دلیل به بیماری توکسو پلاسموزیس، عنوان بیماری گربه داده‌اند.

خطر اصلی این بیماری، انتقال از مادر به جنین است که می‌تواند باعث ناهنجاری‌های مختلف چشمی و مغزی در نوزاد شود.

قسمت اصلی زندگی انگل ـ که دوره جنسی انگل و ایجاد تخم است ـ در بدن گربه صورت می‌گیرد. سپس تخم‌ها از مدفوع گربه دفع می‌شوند و به میزبان واسط می‌رسند.

گربه آلوده هر روز صد میلیون انگل دفع می‌کند که در شرایط مساعد تا سال‌ها در خاک زنده می‌ماند.

انسان‌ها از طریق خوردن مواد غذایی آلوده به مدفوع گربه یا خوردن گوشت دام مثل گوسفند که قبلا تخم‌های انگل را خورده و انگل در ماهیچه یا مغز کیست تشکیل داده، به این بیماری مبتلا می‌شوند.

در افراد عادی که ایمنی کاملی دارند، عفونت توکسوپلاسما بی‌علامت و محدود است و تا زمانی که ایمنی بدن مخدوش نشده باشد مشکلی برایشان ایجاد نمی‌شود.

در افرادی که دچار نقص ایمنی می‌شوند، مثل بیماران مبتلا به ایدز یا کسانی که به خاطر سرطان شیمی‌درمانی می‌شوند، انگل موجود در بدن دوباره فعال می‌شود و ایجاد عفونت شدید می‌کند.

این عفونت به صورت التهاب مغز یا انسفالیت که با تشنج، کاهش سطح هوشیاری و سردرد شدید تظاهر می‌یابد، خود را نشان می‌دهد و بسیار شدید و خطرناک است.

مهم‌ترین نوع عفونت انسان‌ها با انگل توکسوپلاسما عفونت مادران باردار است. اگر در فاصله شش ماه قبل از بارداری، خانمی آلوده به انگل توکسوپلاسما شود و بیماری بهبود یابد، دیگر مستعد دریافت عفونت در دوران بارداری نیست و به‌ این ترتیب هیچ خطری نوزاد را تهدید نمی‌کند.

آنچه باعث خطر می‌شود، کسب عفونت مادر در دوره بارداری است که باعث سرایت انگل به نوزاد می‌شود. در مجموع یک‌سوم مادرانی که در دوران بارداری مبتلا به توکسوپلاسما می‌شوند، باعث عفونت جنین خواهند شد. عفونت مادر در چند ماه قبل از لقاح نیز سرایت به جنین را محتمل خواهد کرد.

جنین‌هایی که مادرشان اوایل بارداری دچار عفونت می‌شود، بیماری خیلی شدید مغزی و چشمی خواهند داشت و بسیاری از آنان قبل از تولد می‌میرند ولی جنین هایی که در ماه‌های آخر بارداری مادرشان آلوده شده عموما سالم به دنیا می‌آیند و البته ممکن است دچار مشکلات ذهنی، تشنج و بیماری مغزی شوند.

از آنجا که بیشتر عفونت‌های مادران باردار مبتلا به توکسوپلاسما بدون علامت است، فقط انجام آزمایش در دوره بارداری احتمال ابتلای جنین را مشخص می‌کند و در صورت آلودگی نوزاد، اگر درمان بموقع صورت پذیرد و نوزاد آلوده تحت درمان دارویی با داروهای پریماکین، سولفودیازین و داروی جدید اسپیرامایسین قرار گیرد، مشکلاتی که ذکر شده برطرف می‌شود و نوزاد زندگی سالمی پیش رو خواهد داشت.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد