سونوگرافی همیشه‌ ضروری‌ نیست

ابتدا این که سونوگرافی یک روش تشخیصی است و با انجام آن هیچ بیماری درمان نمی‌شود. برخلاف تصور بسیاری از مردم، اگر بیهوده این روش استفاده شود نه‌تنها فایده‌ای ندارد بلکه گاهی باعث مشکلات فزاینده‌ای می‌شود. با ذکر چند مثال این موضوع را توضیح می‌دهم.

فرض کنیم فردی که از نظر تیروئید مشکلی ندارد یک‌ سونوگرافی تیروئید انجام دهد و همکار رادیولوژیست چند ندول سه میلی‌متری در تیروئید او گزارش کند.

بعد این بیمار به پزشک مراجعه و او به اشتباه اقدامات تشخیصی دیگری برای او درخواست کند و مدت‌ها این بیمار برای یافتن اهمیت این چند ندول ریز در تیروئید خود دچار اضطراب و سرگردانی شود.

همچنین پول و انرژی زیادی نیز صرف کند.  این در حالی است که ندول‌های ریز بسیار شایع هستند و تا زمانی که بزرگ نشوند، ارزش تشخیصی ندارند.

از طرف دیگر سونوگرافی تیروئید روش تشخیصی برای چکاپ افراد سالم نیست و نباید از این روش بدون داشتن دلیل خاصی استفاده کرد.

دیگر آن که سونوگرافی فقط برای تشخیص بیماری‌های اعضای توپر یا حاوی مایع استفاده می‌شود و برای اعضای تو‌خالی و استخوانی کاربردی ندارد.

این در حالی است که بسیاری از افراد فکر می‌کنند می‌توان برای تشخیص هر بیماری از این روش استفاده کرد و بارها به پزشک مراجعه می‌کنند و درخواست دارند برای تشخیص بیماری ریوی یا مغزی یا بیماری‌های روده و معده از آن استفاده کنند در حالی که در این موارد سونوگرافی کاربرد چندانی ندارد.

همچنین استفاده از سونوگرافی فقط زمانی فایده دارد که یک پزشک بخواهد با این روش به بیماری خاصی برسد.

مثلا بخواهد وجود کیسه صفرای دچار آسیب را تشخیص دهد یا بخواهد سلامت جنین را بررسی کند یا جدار مثانه را بسنجد این در حالی است که گاه بیماران مراجعه می‌کنند و از پزشک می‌خواهند مثلا برای درد شکمشان سونوگرافی درخواست کند در حالی که همان‌گونه که ذکر شد تا پزشک دلیل مشخصی برای انجام سونوگرافی نداشته باشد، این کار فقط باعث زحمت و مشکلات بعدی می‌شود.

در پایان، نکته‌ای که باید ذکر کنم این که یکی از وظایف پزشکان خانواده در سراسر جهان این است که به طور دقیق بدانند برای چه بیماری‌هایی چه روش‌های تشخیصی مناسب و مفید است. ولی در کشور ما آموزش تخصصی به پزشکان خانواده داده نشده است.

این در حالی است که در تمام کشورهای پیشرفته، پزشکی خانواده یک تخصص بوده و برای رسیدن به آن باید سه یا چهار سال دوره تخصصی بعد از پزشکی عمومی گذرانده شود.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد