اگرچه تامین سوخت و استفاده از منابع جایگزین انرژی دغدغه اصلی شرکتهای بزرگ خودروسازی بوده، اما در کنار این دغدغه شرکتهای بزرگ از تولید خودروهایی با شکلظاهری متفاوت یا به عبارتی عجیب و غریب که میتواند نشاندهنده تصویری از آینده این صنعت باشد نیز غافل نبودهاند، اما آنچه مسلم است صنعت خودروسازی در تلاش است به کمک فناوریهای مدرن و امروزی امنیت و راحتی بیشتری را برای سرنشینان فراهم کند. اگر نگاهی به آن گروه از خودروهایی که در گروه خودروهای عجیب و غریب قرار میگیرند بیندازید بدون تردید نخستین ویژگی این خودروها را در شکلظاهری و منحصر به فرد آنها خواهید یافت، اما باید توجه داشت که بعضی از آنها با این هدف طراحی شدهاند تا انقلاب بزرگی را در صنعت خودروسازی و شاید حتی فراتر از آن در صنعت حمل و نقل ایجاد کنند. البته این فناوریها طیف وسیعی از امکانات را در برمیگیرد، بعضی از آنها با هدف ورود به نسل آینده خودرو قدم به این عرصه گذاشتهاند. بعضی دیگر آمدهاند امنیت بیشتری را برای سرنشینان به ارمغان آورند و بعضی دیگر نیز آمدهاند تا تجربه نوینی از رانندگی را برای ما فراهم کنند. بعضی هم برای بشر این امکان را فراهم میکنند تا کنترل همه امور را به خودرو سپرده و از سواری با آن لذت بیشتری ببرند. با هم ویژگیهای نمونهای از خودروهای عجیب و غریب را بررسی میکنیم.
دوچرخهای از نوعی دیگر
یکی از وسایل نقلیه عجیبی که میخواهیم درباره آن صحبت کنیم، محصولی شبیه به موتورسیکلت وسپاست که شرکت اسپانیایی Bel & Bel از آن رونمایی کرده است. شاید به نظر برسد در حقیقت این وسیله نقلیه نسل جدیدی از سگوی (Segway) هاست، اما به گفته طراحان این شرکت این وسیله نقلیه نوعی segway است که بر اساس ایمنی موتورهای وسپا طراحی شده است. این روزها segwayها در بسیاری از شهرهای اروپایی و آمریکایی جانشین موتورسیکلتها شده است و بعضی بر این باورند که در واقع این گروه از وسایل نقلیه جدید، مدل پیشرفتهتر از اسکوترهایی است که بچهها از بازی با آنها لذت میبرند. از زمانی که نخستین اسکوتر طراحی شد بیش از 67 سال میگذرد و از آن زمان تاکنون تغییرات زیادی در شکلظاهری اسکوترها ایجاد شده و روزبهروز پیشرفتهتر شدهاند. طراح اسپانیایی این خودرو که Zero Scooter نامگذاری شده به علت علاقه زیادی که به اسکوتر داشته با الهام از ویژگیهای منحصر به فرد موتورهای وسپا، نوعی اسکوتر طراحی کرده که شاید بتوان ایمنی را مهمترین مزیت آن دانست. هنگام رانندگی با این اسکوتر هیچ لرزشی را احساس نمیکنید و قیمت تقریبی آن نیز حدود 12 میلیون تومان برآورد شده است. این اسکوتر مجهز به یک باتری لیتیومی است که انرژی مورد نیاز برای حرکت آن را تامین میکند. اساس عملکرد این وسیله نقلیه شبیه عملکرد دوچرخهای است که نیروی مورد نیاز برای حرکت آنها را نیروی الکتریکی تامین میکند. برای حفظ تعادل آن در هنگام حرکت از یک ژیروسکوپ استفاده شده که از طریق رایانه کنترل میشود. این اسکوتر بر اساس سلیقه مشتری سفارش داده شده و ساخته میشود. یعنی هر کس میتواند بر اساس خواستهاش در رنگ و شکلظاهری آن تغییراتی را ایجاد کند. در مدت زمان کوتاهی در حدود ده دقیقه با شیوه رانندگی با این اسکوتر آشنا میشوید و اگر بتوانید بخوبی تعادلتان را حفظ کنید در استفاده از آن هیچ مشکلی وجود ندارد. این اسکوتر با سرعت 20 کیلومتر در ساعت حرکت میکند و پیش از این که نیاز به شارژ مجدد داشته باشد میتوانید مسافت 35 کیلومتری را با آن طی کنید. Zero Scooter میتواند از شیبهایی با زاویه 30 درجه بدون هیچ محدودیتی بالا برود. دین کاکمن نخستینSegway را 13 سال پیش اختراع کرد. این دستگاه همیشه به طور عمودی قرار میگیرد و ژیروسکوپها و حسگرها در حفظ تعادل آن نقش مهمی دارد. اگر چه روز به روز به تعداد افرادی که طرفدار این گروه از وسایل نقلیه هستند افزوده میشود، اما به این معنی نیست که میتواند جایگزین خودروها شود، زیرا حداکثر سرعت آن حدود 20 کیلومتر بر ساعت است.
بینیاز از راه رفتن
UX -3 تدبیر جدیدی از سوی شرکت هونداست. شاید بتوان آن را به نوعی ابداع شیوه جدیدی از حمل و نقل دانست. اگرچه ابتدا به عنوان یک طرح آزمایشی معرفی شد، اما هوندا تصمیم گرفت با انجام تحقیقات بیشتر از جمله انجام آزمایشهایی برای بررسی چگونگی استفاده از این وسیله در شرایط واقعی، کاربردی بودن آن را به اثبات برساند. ممکن است وقتی فردی را سوار بر این وسیله میبینید تصور کنید این وسیله فقط جنبه سرگرمی دارد و نمیتواند کاربردی باشد، اما روی بدنه آن ردپاهایی از فناوریهای روز دنیا به چشم میخورد که نشان میدهد این وسیله برای اهداف بزرگتری طراحی شده است. چرخ این وسیله نقلیه به گونهای طراحی شده که میتواند در همه جهات حرکت کند. در حقیقت سیستم چرخ مرکزی آن متشکل از مجموعهای از چرخهای کوچکی است که از طریق موتوری مرکزی کنترل میشود. این چرخها به هم متصل بوده و به صورت خطی در کنار هم قرار گرفته و چرخ بزرگ آن را تشکیل میدهد.وقتی چرخ بزرگ به حرکت در میآید این وسیله به جلو و عقب حرکت میکند. با به حرکت درآوردن چرخهای کوچک میتوان آن را به سمت چپ یا راست جا به جا کرد. در مجموع با ترکیب این چرخها میتوان آن را در همه جهات به حرکت درآورد. یکی از ویژگیهای منحصر به فرد در طراحی این وسیله نقلیه این است که به فردی که سوار بر آن است این امکان را میدهد با دیگر افراد در تعامل باشد و بدون این که نیاز باشد فرد سرش را به طرف بالا یا پایین خم کند با دیگر افرادی که پیادهروی میکنند ارتباط چهره به چهره داشته باشد. سیستم تعادل UX -3 برگرفته از مرکز تعادل ربات معروف هوندا یعنی آسیمو است. فناوری کنترل تعادل در این ربات این امکان را فراهم میکرد تا آسیمو بتواند بایستد، راه برود و حتی بدود. سیستم مشابهی که برای این وسیله نقلیه طراحی شده بر اساس وزن فردی که سوار بر آن است جهت و سرعت حرکت را تنظیم میکند. بدنه این وسیله بسیار سبک و وزن آن کمتر از 10 کیلوگرم و به یک صندلی تاشو مجهز شده است. با یک بار شارژ کامل باتری لیتیومی UX -3 میتوانید تا یک ساعت از آن استفاده کنید.
تویوتا پیشگام در تولید خودروهای عجیب
شرکت تویوتا از جمله شرکتهای بزرگ خودروسازی است که همواره در تولید خودروهای غیر عادی سهمی داشته است. این شرکت همیشه برای حضور در نمایشگاههای خودرو در کنار خودروهای مدرن و بسیار پیشرفتهای که از آنها رونمایی میکند چند خودرو با شکلظاهری عجیب و غریب هم به نمایش میگذارد که با خودروهای موجود در بازار بسیار متفاوت است. در حقیقت هدف از تولید این خودروهای عجیب در این شرکت بزرگ خودروسازی بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد که در محبوبیت تویوتا بیتاثیر نبوده است. یکی از این خودروهای عجیب خودروی موسوم به i-foot است که در نگاه اول بیشتر به یک ربات شبیه است تا یک خودرو. نیروی مورد نیار برای حرکت این خودرو از طریق یک باتری لیتیومی تامین میشود. این خودرو تخممرغیشکل است و باوجود شکلظاهری عجیبی که دارد مقوله ایمنی خودرو برای سرنشینان در آن رعایت شده است. در حقیقت این خودرو یک وسیله نقلیه شخصی دو پاست که نهتنها میتواند به شکل سهبعدی حرکت کند بلکه میتواند از پلهها هم بالا برود. مسافر این خودرو روی صندلی مستقر شده و از طریق دسته فرمان کنترل آن را در دست میگیرد. البته به نظر میرسد سرعت حرکت آن خیلی زیاد نباشد. به گفته تیم طراحی این شرکت بزرگ خودروسازی هدف از تخممرغی شکلبودن این خودرو این است که به بشر این نوید را بدهند آرزوی حرکت سهبعدی در آینده دست یافتنی است و در کنار تحقق این آرزو میتوان احساس آرامش و امنیت را نیز برای او فراهم ساخت. برای تنظیم ارتفاع این وسیله نقلیه از پاهای پرندگان الهام گرفته شده است. پرندگان برای این که روی زمین بنشینند پاهایشان را به طرف عقب خم میکنند و این ربات نیز هنگام قرار گرفتن روی سطح زمین پاهایش را به عقب خم میکند. کنترل برای حرکت و سرعت این وسیله نقلیه نیز از طریق دسته فرمان آن انجام میشود که تجربه متفاوتی از رانندگی است. ارتفاع این خودرو شخصی زمانی که در وضع ایستاده باشد به 232 سانتیمتر میرسد. وزن آن حدود 200 کیلوگرم است و با سرعتی معادل قدمزدن یک انسان معمولی حرکت میکند. وقتی سرنشین در آن مستقر شد خودرو از وضع نشسته به ایستاده تغییر حالت داده و تحت فرمان راننده به حرکت در میآید. در این طرحها بیش از هر ویژگی دیگری امنیت مورد توجه قرار گرفته است
i-Real خودروی شخصی تک نفره دیگری از تویوتا است که با هدف تولید انبوه از آن رونمایی شد. در حقیقت این خودرو مدل دیگری از انواع خودروهای طراحی شده در این شرکت است که با پیشوند i نامگذاری شده است. این خودروی عجیب و غریب سه چرخ دارد که با سرعت پایینی حرکت میکند. این خودروی شخصی این امکان را فراهم میکند تا همه بتوانند در حین حرکت از طبیعت اطرافشان لذت ببرند، آزادانهتر حرکت کرده و راحتتر سفر کنند. در حقیقت طرحهای مفهومی نخستین قدمها برای ساخت چنین خودروهایی بوده است. این خودروی تکنفره نهتنها پیامدهای زیستمحیطی ناشی از حرکت و تردد خودروها را کاهش میدهد بلکه مصرف انرژی را نیز به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد. با هر بار شارژ کامل این خودرو میتوان مسافتی 30 کیلومتری را با آن طی کرد. هر فردی حتی به کمک یک دستش میتواند کنترل این خودرو را در دست گیرد. حسگرهای این خودرو هر گونه مانعی که در مسیر حرکت باشد شناسایی کرده و به عابران پیاده هشدار میدهند. در سرعتهای پایین فاصله محور چرخها کم میشود که این تغییر موجب سهولت حرکت خودرو میشود. در سرعتهای بالا فاصله محور چرخها افزایش پیدا میکند و به این ترتیب مرکز جاذبه به ارتفاع پایینتری منتقل شده و سهولت بیشتری برای راننده فراهم میشود. در سالهای گذشته بسیاری از طرحهای جدید خودروسازی تویوتا به ساخت وسایل نقلیه شخصی کوچک معطوف بوده است که به نظر میرسد میتواند نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی سالمندان و افرادی داشته باشد که با محدودیتهای حرکتی مواجه هستند. بسیاری بر این باورند این گروه از وسایل نقلیه بیشتر شبیه صندلیهای چرخدار رباتیک است که با پیشوند i نامگذاری شده است.
فرانک فراهانیجم / گروه دانش
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد