در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
عدهای میگویند چون نگران درد و هزینه درمان هستند، به دندانپزشک مراجعه نمیکنند و برخی هم تصور میکنند عوارض درمانهای دهان و دندان بیشتر از فوایدش است و بخصوص زمانی که قرار باشد درمان ریشه دندان را انجام دهند، به کلی از این کار پشیمان میشوند. در صورتی که دندانپزشکان همگی بر اهمیت حفظ دندانهای طبیعی تاکید میکنند و میگویند داشتن دندان طبیعی حتی پس از درمانهای متعدد هم بهتر از کشیدن آن است.
همه چیز از پلاکها شروع میشود
عدهای به اشتباه تصور میکنند برای محافظت از ریشه دندانها و مقابله با بیماریهای ریشه باید اقداماتی عجیب و غیرمعمول انجام داد. از نظر چنین افرادی، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان فقط برای حفظ سلامت سطح دندانهاست و اگر بخواهند ریشه دندانها را در وضعیتی مناسب نگه دارند، به روشهای دیگری فکرمیکنند.
دکتر محمد اثنیعشری اما میگوید: ازبین بردن پلاکهای میکروبی به کمک مسواک زدن صحیح و منظم بهترین راه پیشگیری از بروز بیماریهای دهان و دندان است.
این متخصص درمان ریشه دندان در گفتوگو با جامجم ادامه میدهد: پلاک میکروبی، لایهای بیرنگ و چسبنده است که میتواند روی سطوح جونده، نقاط تماس دندانها با یکدیگر و ناحیه تماس لثه و دندانها تشکیل شود. با توجه به بیرنگ و چسبندهبودنشان هم براحتی نمیتوان آنها را برداشت، اما در صورتی که به طور منظم و به شیوه صحیح مسواک زده شود، پلاکها جابهجا شده و از تشکیل شدن پیشگیری میشود.
وی میافزاید: اگر به هر دلیلی این پلاکها باقی بماند و روی سطوح دندان شکل بگیرد، با مصرف مواد غذایی و تجزیه مواد قندی، اسید تولید میکند. این اسید نیز در مجاورت سطوح ضعیف قرار میگیرد و میتواند بخشی از مینای دندان را حل کند. در طولانیمدت، حلالیت اسیدها هم بیشتر میشود و در نتیجه مجرای باریکی در مینای دندان ایجاد خواهدشد که میگوییم دندان در ناحیه مینا دچار پوسیدگی شده است.
البته با توجه به اینکه نسج معدنی مینای دندان زیاد است، تا حدی در برابر این اسیدها مقاومت میکند، اما همین که مجرایی به بخش زیرین که همان عاج دندان است بازشود، پوسیدگی خیلی راحتتر پیشرفت خواهد کرد.
دکتر اثنیعشری با اشاره به این موضوع میگوید: با توجه به اینکه مواد معدنی این ناحیه کم است و همینطور به دلیل مجاری بسیار ریزی که وجود دارد، میکروبها براحتی میتوانند به مرکز یا پالپ دندان برسند و این بخش را هم درگیر کنند. این دندانپزشک با بیان اینکه پوسیدگی در قسمت عاج هم موجب حساسیت دندانها نسبت به سرما و گرما میشود، خاطرنشان میکند: اگر در این فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید یا معاینات دورهای را در نظر داشته و حداقل سالی یکبار نزد دندانپزشک بروید، براحتی میتوان پوسیدگیهای عاج دندان را تشخیص داد و قبل از اینکه پوسیدگی به قسمت مرکزی دندان برسد، با پرکردن ساده مشکل را برطرف کرد.
عصبکِشی یا عصبکُشی؟
مردم معمولا درمان ریشه دندان را با نام عصبکِشی یا عصبکُشی میشناسند در صورتی که دکتر اثنیعشری میگوید هر دوی این اصطلاحات اشتباه و لفظ صحیح آن «درمان ریشه» است، اما در میان این دو مورد هم واژه عصبکِشی کمی بهتر به نظر میرسد، زیرا طی این درمان، عروق اعصاب را قطع میکنند.
وی با اشاره به علائم درگیر شدن پالپ دندان میافزاید: درد شدید، مشخصترین علامتی است که نشان میدهد مشکل به پالپ دندان رسیده و در بسیاری از موارد هم این دردها هنگام شب بروز میکند.
به گفته این دندانپزشک، این بخش دندان از عروق اعصاب و بافت همبندی تشکیل شده که قسمتی از آن هم عصب است.
بنابراین هنگام درمان ریشه دندان اینطور نیست که فقط عصب دندان خارج شود و به اجزای دیگر کاری نداشته باشیم.
این آخرین مرحله کار نیست
یکی از اشتباهاتی که در این زمینه وجود دارد، بیتوجهی به دندانی است که تحت درمان ریشه قرار گرفته. این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی میگوید: پس از درمان ریشه به بیمار گفته میشود بعد از گذشت چند روز تا یک هفته و حداکثر تا 20 روز بعد برای ترمیم اقدام کند. به این معنی که باید به دندانپزشک مراجعه کرده و دندان را پرکند و گاهی حتی لازم است دندان روکش هم بشود.
وی میافزاید: به بیماران توصیه میشود در مدتی که دندان تحت درمان ریشه قرار گرفته و خمیر پرکردگی موقت یا پانسمان موقت روی دندانشان گذاشته شده، توجه بیشتری داشته باشند و فشار زیادی روی دندان وارد نکنند.
اما در صورتی که بیمار در مدت مشخص مراجعه نکند به گفته دکتر اثنیعشری ممکن است خمیرهای پانسمان به دلیل اینکه قدرت کافی ندارد، خرد شده و از بین برود و در نتیجه بعضی از قسمتهای دندان که بیشتر با غذا تماس پیدامیکند نیز دچار شکستگی شود. این شکستگی نسج دندان نیز چون در بیشتر موارد به صورت اریب اتفاق میافتد، به قسمت زیر لثه ختم میشود و با توجه به اینکه برای ترمیم هم حتما لبههای ترمیم باید بالای لثه باشد، در چنین شرایطی باید یک درمان جراحی لثه هم برای بیمار انجام شود.
درمان ریشه و تغییر رنگ دندانها؟
باورهای خاصی میان مردم رواج دارد که براساس آن فکر میکنند اگر ریشه دندانشان درمان شود، مشکلات دیگری برایشان ایجاد خواهد شد. به همین ترتیب، یکی از متداولترین پرسشهایی که در این مورد از دندانپزشکان پرسیده میشود، احتمال تغییر رنگ دندان پس از معالجه ریشه است. خیلی این موضوع را پذیرفتهاند و به همین دلیل نگران درمان ریشه و تیره شدن دندانهای خود هستند.
دکتر اثنیعشری، اما میگوید: این مشکل سالها قبل متداول بوده و آن زمان پس از درمان ریشه تا حدی با تغییر رنگ روبهرو میشدیم، اما امروزه زمانی که میخواهیم درمان ریشه را انجام دهیم، اگر دندان از قبل تغییر رنگ کم یا متوسطی داشته باشد، معمولا ضمن درمان به کمک مواد مخصوص، دندانها را سفید میکنیم تا همرنگ دندانهای دیگر شود.
بنابراین به طور کلی میتوان گفت امروزه بعد از درمان ریشه معمولا تغییر رنگ چندانی اتفاق نمیافتد، اما به گفته وی اگر دندانپزشک بخوبی این قسمت از دندان را تمیز نکند باز هم پس از مدتی ممکن است باعث بروز تغییر رنگ شود. اما این تغییر رنگها را هم میتوان اصلاح کرد و دندان را به رنگ طبیعی برگرداند.
درمان ریشه و درد دندانها؟
خیلیها از ترس درد، اصلا به فکر درمان ریشه نمیافتند، در حالی که امروزه به کمک داروهای بیحسی و تکنیکهای جدید معمولا دردی هنگام درمان وجود ندارد. اما بعد از درمان چطور؟ آیا باز هم درد به سراغ بیمار میرود یا نه؟
دکتر اثنیعشری میگوید: اغلب پس از درمان ریشه درد شدیدی وجود ندارد، اما برخی میتوانند درد خفیف پس از درمان را بخوبی تحمل کرده و عدهای هم هستند که باید از داروهای مسکن استفاده کنند. بنابراین بعد از درمان توصیه میشود بیماران براساس نظر پزشک و بخصوص در ساعات اول، مسکن مصرف کنند.
وی با اشاره به اهمیت حفظ دندانهای طبیعی یادآور میشود: خیلیها هم به دلایل مختلف فکر میکنند کشیدن دندانها بهتر از درمان ریشه است. در صورتی که هیچ چیز جای دندانهای طبیعی را نمیگیرد.
علاوه بر این، هزینه کشیدن دندان و استفاده از پروتز یا ایمپلنت نیز بسیار بیشتر از درمان ریشه است و زمان این کارها هم طولانیتر خواهد بود.
نیلوفر اسعدیبیگی / گروه سلامت
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: