عمره گزاران ایرانی، امسال رکورد‌دار می‌شوند

این درحالی است که متاسفانه در چند سال اخیر بسیاری از مراجعان این سازمان به دلیل بالا رفتن نرخ تورم و بهای ارز از این آرزوی خود فاصله گرفته‌اند. اکنون زائران تا حدود 20 سال آینده برای حج تمتع و 16 سال برای سفر عمره در لیست انتظار هستند به همین دلیل مسئولان سازمان حج و زیارت برای بالابردن ظرفیت‌های اعزام زائران باید مدیریت و تلاش بیشتری به خرج دهند.

کاهش قیمت‌های عمره و افزایش ظرفیت‌های زائران از این حکایت دارد که امسال نسبت به چند سال پیش خدمات ارائه شده از سوی سازمان حج و زیارت بهتر شده، زیرا برخلاف چند سال پیش که به طور میانگین سالانه حدود 500 هزار زائر ایرانی در مراسم عمره حاضر می‌شدند و قیمت‌ها نیز در این حوزه سالانه 7درصد افزایش می‌یافت؛ امسال دست‌کم 850 هزار عمره‌گزار ایرانی راهی سرزمین وحی خواهند شد. این درحالی است که قیمت‌های تمام شده سفر عمره نیز نسبت به سال گذشته حدود500 هزار تومان کاهش داشته است. البته باید تاکید کرد​ مسئولان سازمان حج و زیارت برای بهبود اوضاع زائران باید تلاش بیشتری از خود نشان دهند. برای این‌که از جزئیات برنامه‌های مسئولان جدید این سازمان باخبر شویم به سازمان حج و زیارت کشور رفتیم. در این گفت‌وگو سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت از سیاست‌های جدید این سازمان برای حل مشکلات زائران عمره و تمتع می‌گوید.

اکنون برای عمره چند نفر در لیست انتظار قرار دارند؟

حدود هشت میلیون نفر از مردم مشتاقی که آرزوی این سفر را دارند در صف انتظار هستند. این عدد بالاست؛ سال گذشته آمار اعزام حدود 490 هزار نفر بوده است. اگر سهمیه کشورمان افزایش پیدا نکند و هر سال به همین میزان زائر به سرزمین وحی برود حدود 16 سال زمان لازم است تا این افراد به عمره بروند.

بنابراین تا چند سال آینده سازمان حج و زیارت نباید برنامه‌ای برای ثبت‌نام عمره داشته باشد.

درست است. ما نمی‌توانیم ثبت‌نام جدید داشته باشیم، اما با ملاقاتی که با مسئولان حج عربستان داشتیم آنها هم اجازه دادند​ سهمیه اعزام زائران افزایش پیدا کند و چنانچه به این عدد برسیم برنامه این است که برای آینده سالانه یک میلیون نفر به عمره اعزام شوند. امیدواریم سهمیه عمره گزاران را به این عدد برسانیم، زیرا آن وقت می‌توانیم زمانی را برای ثبت‌نام جدید پیش‌بینی کنیم، احتمالا سال آینده به این جمع‌بندی رسیده و براساس افق پیش‌رو بتوانیم زمانی را برای ثبت‌نام جدید مشخص کنیم.

هشت میلیون متقاضی عمره در مدت چند سال ثبت‌نام شده‌اند؟

چهار سال قبل ثبت‌نامی در سازمان انجام شد که در آن از شش میلیون نفر برای عمره ثبت‌نام شد. نماینده ولی‌فقیه آن زمان تاکید داشت ​ برای این افراد قرعه‌کشی انجام شود و دو میلیون را به‌عنوان ثبت‌نام قطعی حفظ کنند، متاسفانه آن زمان به دلایلی به این توصیه عمل نکردند؛ به همین دلیل همه شش میلیون نفر را ثبت‌نام کردند. این در حالی بود که حدود سه میلیون نفرهم از قبل در فهرست انتظار بودند در نتیجه عدد زائران ثبت‌نامی به 9 میلیون نفر رسید. در دو سال گذشته حدود یک میلیون نفر از این افراد به خانه خدا مشرف شده‌اند، بنابراین می‌توان گفت اکنون حدود هشت میلیون نفر در لیست انتظار عمره هستند.

سهمیه کشورهای دیگر برای اعزام عمره‌گزاران چقدر است؟

امسال ایران با حدود 850 هزار عمره‌گزار بیشترین زائر را اعزام خواهد کرد، بعد از ما کشورهای مصر، اندونزی و ترکیه قرار دارند.

امسال نسبت به سال گذشته قیمت‌های سفر عمره کاهش داشت. چه عواملی در کاهش قیمت نقش داشت؟

امسال برای نخستین‌بار آسیب‌شناسی حج در موسم حج انجام شد، به این شکل مسائل موجود برای حج و عمره را بررسی کردیم. برای این کار شش کارگروه تخصصی مانند حمل ونقل،مالی،تغذیه و بهداشت تمام​ مشکلات حجاج را بررسی کرده و برای حل آنها راهکار ارائه کردند. کارشناسان ما بیش از 1400 نفر ساعت وقت گذاشتند. به همین دلیل سازمان حج و زیارت ایران قبل از دیگر کشورهای اسلامی برای تامین مسکن عمره‌گزاران با طرف‌های سعودی وارد مذاکره شد و توانست با شرایط مناسب‌تری قرار داد تنظیم کند.

این مذاکرات چقدر زودتر از سال‌های گذشته انجام شد؟

کارگروه‌های تخصصی برای عمره امسال و سال آینده در حین برگزاری مراسم تمتع امسال شروع به آماده‌سازی کردند. می‌توان گفت حدود دو ماه زودتر از سال‌های قبل برای برنامه‌ریزی و آماده کردن جدول‌های پروازی عمره‌گزاران دست به‌کار شدیم و توانستیم صرفه‌جویی خوبی داشته باشیم. علاوه بر این، سهمیه عمره را نیز افزایش دادیم.

قرارداد‌های جدید چقدر صرفه‌جویی برای سازمان حج و زیارت همراه داشته است؟

حدود شش میلیون دلار در مسکن عمره امسال صرفه‌جویی شده و برای تمتع سال آینده نیز ده میلیون دلار در هزینه‌های مسکن صرفه‌جویی داشته‌ایم. علاوه بر این با توجه به افزایش شمار زائران در عمره امسال، هزینه اجرایی سازمان و مؤسسه فرهنگی عمره سعادت و هزینه‌های فرهنگی بعثه رهبری کاهش یافت به این شکل توانستیم 15.6 درصد در هزینه سفر عمره کاهش هزینه داشته باشیم.

این صرفه‌جویی‌ها سبب پایین آمدن کیفیت خدمات نخواهد شد؟

به‌طور قطع کیفیت خدمات افزایش پیدا خواهد کرد، سعی ما بر این است که در حوزه مسکن، حمل و نقل زمینی، تغذیه و تدارکات تحولات اساسی بدهیم. به همین دلیل 25 درصد از مسکن‌هایی که سال گذشته مشکل داشتند از گردونه خدمات کنار گذاشته شدند.

چقدر از هزینه عمره به بلیت هواپیما مربوط می‌شود؟

50 درصد از بهای عمره به پرواز ربط پیدا می‌کند، خوشبختانه امسال شرکت‌های هواپیمایی ایران ایر و هما، 5 درصد به عمره‌گزاران تخفیف داده‌اند، اما شرکت هواپیمایی سعودی تاکنون تخفیفی نداده و از ما درخواست افزایش 35 دلاری خدمات خود را دارد.

چند درصد از پروازها به عهده شرکت هواپیمایی سعودی است؟

براساس قراردادی که حدود 14 سال پیش تنظیم شده 50 درصد پروازهای عمره به شرکت هواپیمایی سعودی واگذار شده است.

ظرفیت عمره امسال چقدر افزایش پیدا کرده است؟

در عمره امسال با بندربن حجار، وزیر حج عربستان و عیسی رواس معاون وی ملاقات‌هایی داشتیم، در این جلسات موفق شدیم برای عمره 93ـ92 ظرفیت‌ها را نسبت به سال گذشته تا 63 درصد افزایش دهیم.

براساس ظرفیت‌های جدید امسال چند زائر به عمره اعزام می‌شوند؟

حدود 850 هزار عمره‌گزار امسال به سرزمین وحی می‌روند. این درحالی است که اگر براساس برنامه‌ریزی‌ها بتوانیم اعزام زائران را زودتر از سال گذشته انجام بدهیم، می‌توانیم تعداد بیشتری عمره گزار را روانه عربستان کنیم.

امسال حداقل قیمت عمره یک میلیون و 700 هزار و حداکثر آن نیز دومیلیون و 800 هزار تومان در نظر گرفته شده است. علت تفاوت قیمت‌ها چیست؟

عمره‌گزاران امسال در شش گروه زمانی عادی، ایام نوروز، رجب، شعبان، ۱۵ روزه و ۲۱ روزه به عربستان می‌روند، بنابر این طبیعی است بین افرادی که در روزهای عادی اعزام می‌شوند با زائرانی که در ایام خاص مراسم عمره را بجا می‌آورند تفاوت وجود داشته باشد. علاوه بر این درجه و نحوه سرویس‌دهی هتل‌ها و دور و نزدیک بودن آنها به حرم و پرواز به جده و مدینه نیز در مشخص شدن قیمت‌ها موثر است. به این ترتیب هزینه عمره در ماه‌های عادی 6.15 درصد و در ماه‌های رجب، شعبان و رمضان حدود 11درصد کاهش قیمت داشته است.

کم کردن مدت سفر عمره با هدف افزایش تعداد زائران انجام شده یا کاهش قیمت‌ها؟

برای این‌که ظرفیت عمره‌گزاران را بالا ببریم، سفر عمره امسال و سال آینده ده روزه شده است، این در حالی است که بخش قابل توجهی از هزینه‌های عمره ثابت است و ربطی به کاهش طول عمره ندارد.

برنامه امسال سازمان حج و زیارت برای خرید و فروش فیش عمره چیست؟

این مشکلی قدیمی است، زیرا هرجا​ محدودیت ایجاد شود، رانت به‌وجود می‌آید، نگاه ما در دولت تدبیر و امید این است تا جایی که امکان دارد این محدودیت‌ها را به شکل منطقی برداریم تا مردم به شکل درست بتوانند مسائل خود را حل کنند، ما تعداد زیادی زائر داریم که شش سال پیش برای کل افراد خانواده خود ثبت‌نام کرده‌اند، با اضافه شدن عروس یا داماد به این خانواده‌ها آنها دوست دارند با اعضای جدید خانواده خود مراسم عمره را بجا بیاورند، اگر بخواهیم بگوییم این عده براساس تبعیت به عمره بروند نمی‌شود، زیرا آمار بالاست و تعداد این افراد امسال 50 هزار نفر است. در مقابل ما زائرانی داریم که ثبت‌نام کرده‌اند، ولی به‌دلیل شرایط اقتصادی نمی‌توانند مشرف شوند. برای رفع مشکل این افراد کارگروهی با همکاری بعثه رهبری تشکیل شد تا راه‌حل مناسبی پیدا شود. به این شکل در هر استان کارگروهی تشکیل شده و انتقال فیش عمره را بررسی می‌کند. در عمره گذشته نیز افرادی که می‌خواستند فیش خود را منتقل کنند، اگر اولویت همان سال بودند می‌توانستند براساس ضوابط ما برای یک​بار فیش خود را به دیگری منتقل کنند.

تعداد زائرانی که برای حج تمتع در انتظار هستند، چقدر است؟

برای تمتع یک میلیون و 500 هزار نفر در صف انتظار هستند، این درحالی است که به دلیل پروژه عمرانی که سه سال زمان می‌برد، وزارت حج عربستان سهمیه تمتع همه کشورها را 20 درصد کاهش داده است. اکنون ظرفیت طواف دور خانه خدا 48 هزار نفر در ساعت است، اما با تکمیل شدن پروژه عمرانی این عدد به 150 هزار نفر در ساعت خواهد رسید. امسال 64 هزار زائر در تمتع شرکت کردند. برای دو سال آینده نیز آمار به این شکل خواهد بود. اما چنانچه این طرح تمام شود و مسئولان عربستان به وعده خود عمل کنند، ظرفیت‌ها افزایش پیدا خواهد کرد.

بنابراین در تمتع نیز تا چند سال آینده ثبت‌نام جدید نخواهید داشت؟

هیچ برنامه‌ای برای ثبت‌نام جدید تمتع نداریم، زیرا اگر از جمعیت 5.1 میلیون نفری زائران هر سال 64 هزار نفر به تمتع بروند برنامه اعزام افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند حدود 20 سال زمان می‌برد.

از قیمت‌های حج تمتع بگویید.

سال گذشته 9 میلیون تومان کف قیمت و 12 میلیون و 700 هزار تومان حداکثر قیمت بود،اما خوشبختانه بحث مسکن را در تمتع امسال برای اولین بار قطعی کردیم به این شکل در سال 93 با کیفیت بهتری خدمات ارائه خواهد شد، چون مسکن خوبی اجاره شده است.

چالش سازمان حج و زیارت در حج تمتع چیست؟

توقع بجای مردم موضوعی است که سازمان حج و زیارت به صورت روزانه با آن روبه‌روست، آنها سال‌هاست ثبت‌نام کرده‌اند و توقع دارند زودتر به خانه خدا بروند. در بحث حج تمتع ما محدودیت داریم، زیرا ظرفیت را سازمان کنفرانس اسلامی مشخص می‌کند، در بحث عمره با افزایش ظرفیتی که گرفته‌ایم، امیدواریم بخشی از انتظار مردم را پاسخگو باشیم. موضوع دیگری که داریم این است که خدمات در کشور دیگری ارائه می‌شود به همین دلیل آنجا هم تغییر قوانینی اتفاق می‌افتد. به قول عربستانی‌ها تعلیمات حج تغییر می‌کند، ولی امسال از وزیر حج عربستان قول گرفتیم اولین پرواز ما پانزدهم صفر انجام شود. برنامه‌ریزی ما هم براین اساس انجام شده، اما ممکن است در همین فاصله برنامه‌های حج عربستان تغییر کند. برای نمونه امکان دارد آنها اعلام کنند از اول ربیع‌الاول پرواز‌ها انجام شود در این صورت ما دیگر اختیاری نداریم. ما در سازمان حج و زیارت ملاقات‌ها را انجام داده و قرارداد‌ها را قطعی کرده‌ایم، ولی ممکن است با چنین چالشی نیز روبه‌رو شویم. ارز هم یکی دیگر از چالش‌های ماست، امسال واقعا با مساعدت معاون اول رئیس‌جمهور، ارز حجاج در آخرین لحظات تامین شد، ولی امیدواریم​ برای آینده در فاصله زمانی مشخصی ارز زائران تامین شود.

طرح یا برنامه‌ای برای افزایش سود بانکی زائران دارید؟

زائران ما سال‌هاست در بانک سپرده‌گذاری کرده‌اند، اما سود تعلق گرفته به سپرده‌گذاری آنها خیلی کمتر از تورم است، به همین دلیل حداقل توقع زائر این است که ارز با نرخ مبادلاتی به او پرداخت شود. درباره سود سپرده زائران نیز باید گفت قرارداد بین زائر و بانک بسته شده است، منتها براساس مذاکراتی که با بانک‌ها داشتیم، می‌خواهیم خدماتی را برای رفاه زائران از بانک‌ها بگیریم. این در حالی است که بانک‌ها نیز محدودیتی برای سود بانکی دارند.

بانک‌ها چه خدماتی می‌توانند به زائران بدهند؟

برای نمونه در عتبات اکنون هیچ زیرساختی برای توسعه وجود ندارد، به همین دلیل زائران ما در مرز‌ها برای چند ساعت معطل می‌شوند، بانک‌ها می‌توانند در این محل سپرده‌گذاری کرده یا دست‌کم تسهیلات را پرداخت کنند. افزون بر این یکی از چالش‌های جدی ما در حج امسال این بود که نمی‌دانستیم زائران تهران را از فرودگاه مهرآباد یا امام خمینی بفرستیم، زیرا فرودگاه امام خمینی امکانات لازم را نداشت. به همین دلیل طرح ملی بزرگی به نام «ترمینال زیارتی در فرودگاه امام» تعریف شده و می‌خواهیم نظر بانک‌ها را جلب کنیم تا با سرمایه‌گذاری و مشارکت در توسعه فرودگاه امام خمینی به زائران خدمات بدهند. علاوه بر این، بانک‌ها می‌توانند در زمینه تدارکات به سازمان حج و زیارت تسهیلات بدهند تا بتوانیم قیمت تمام شده حج و عمره را کاهش دهیم.

امسال در عربستان هیچ زائری به جرم حمل مواد مخدر دستگیر نشد​. چطور توانستید آمار دستگیری آنها را در عربستان به صفر برسانید؟

پلیس و رسانه‌هایی مانند صدا و سیما و روزنامه‌ها امسال خیلی تاثیر گذار بودند، با نظارت جامع نیروی انتظامی در ایستگاه‌های پروازی کشورمان اندک زائرانی در این خصوص از ادامه سفر بازماندند، امسال ما کمترین حاشیه‌ها را داشتیم. به همین دلیل در عربستان هیچ‌کدام از زائران ما دستگیر نشدند.

امسال عده‌ای هم به‌دلیل ویزای جعلی از عربستان به ایران برگردانده شدند،این افراد از چه راهی برای تمتع اقدام کرده بودند؟

ما اطلاعی نداریم​ این پرواز چطور به عربستان آمد، زیرا ​ ما مسئول مبادی خروجی کشور نیستیم. در این ماجرا ویزا​ برای 65 نفر صادر شده بود. وقتی این افراد به فرودگاه جده رسیدند، مشخص شد ویزای آنها اعتبار ندارد به همین دلیل با همان پروازی که آمده بودند به کشور بازگردانده شدند. بنابراین به زائران توصیه می‌کنیم صرفا از طریق خود مجموعه سازمان حج و زیارت برای سفر اقدام کنند. این سازمان برنامه‌های خود را برای عمره،حج و عتبات اعلام می‌کند و همه می‌توانند از آن مطلع شوند.

رابطه سیاسی ایران و عربستان در حج امسال تاثیرگذار بود یا نه؟

واقعیت این است ​ فضای حج امسال بسیار آرام​ و شاید جزو سال‌هایی بود که ما کمترین مشکلات را با مجموعه وزارت حج عربستان و مجموعه‌های دیگر این کشور داشتیم. البته به‌صورت طبیعی مواردی در بقیع داشتیم که به هرحال بعضی از مجموعه‌های کشور عربستان حساسیت‌هایی را نسبت به بعضی از مسائل عبادی ما نشان می‌دهند. براساس مذاکراتی که با وزیر حج عربستان داشتیم،ایشان گفتند این افراد اشخاصی هستند که سرخود و سلیقه‌ای عمل می‌کنند، واقعا هم همین‌طور بود، زیرا یک روز زائر ما کتاب دعا داشت هیچ‌کس متعرض او نمی‌شد، ولی یک روز وقتی کتاب دعای زائر ما را می‌دیدند برخورد می‌کردند، اما در مجموع حج بسیار آرامی داشتیم.

محدودیت برای سفر عمره دختران و زنان تنهای زیر 45 سال هنوز باقی است؟

برای تمتع مشکل ندارند چون مستطیع هستند، اما در عمره بحث محرم بودن مطرح است، مسئولان حج عربستان می‌گویند دختران و زنانی که زیر 45 سال دارند باید حتما محرم داشته باشند. برای رفع این مشکل دستورالعملی را برای اعزام خانم‌ها با یکی از محارم‌شان تدوین کرده‌ایم، که به سازمان حج و زیارت همه استان‌ها ابلاغ شده است. به این ترتیب این افراد می‌توانند با محارم خود مانند همسر، برادر، داماد، خواهرزاده و برادرزاده مراسم عمره را بجا آورند.

عمده‌ترین مشکل سازمان حج و زیارت در حج امسال چه بود؟

تنها مشکلی که می‌توانیم از آن نام ببریم این بود ​ تجهیزاتی که وزارت حج عربستان برای ایام تشریق داده بود، تجهیزاتی بود​ که بیش از 40 سال از عمر آنها می‌گذشت، تجهیزاتی مانند کولرهایی که در منا استفاده شد. امسال موسسه مطوفی حجاج درخصوص همه کشورها در قالب سه قرارداد نگهداری امکانات کولر، آب و نظافت را به سه شرکت متفاوت داده بود. بعضی از این شرکت‌ها به وظیفه خود بخوبی عمل کردند، برای مثال نظافت منا بهتر از گذشته شده بود، ولی شرکتی که کولرها را در اختیار داشت، بخوبی عمل نکرد تا آنجا که روزنامه‌های عربستان نیز نوشتند 50 هزار کولری که در منا وجود دارد به‌دلیل اختلاف بین سه وزارتخانه دچار مشکل شده است، ولی خوشبختانه به دلیل این‌که ما در عرفات در قراردادی با موسسه مطوفی حجاج برای اولین بار از روشنایی برق،کولر و فریزرهای ایستاده استفاده کردیم​ توانستیم 2500 کولر را از عرفات به منا منتقل کرده و مشکل زائران را در روز اول حل کنیم.

سهمیه دستگاه‌های مختلف، حج دانشجویی و جوانان امسال چقدر است؟

میزان سهمیه‌ها براساس تصمیم شورای عالی حج است که در گذشته اتخاذ شده به این شکل که هیچ دستگاهی بجز خانواده شهدا، ایثارگران، دانشجویان و زوج‌های جوان سهمیه ندارند. در حج تمتع هیچ سهمیه‌ای به دانشجویان تعلق نمی‌گیرد، زیرا بحث استطاعت و مسائل شرعی مطرح است، از طرفی ما نمی‌توانیم سهمیه زائری را که ثبت‌نام کرده به شخص دیگری منتقل کنیم، اما برای عمره هر ساله سهمیه‌ای به دانشجویان تعلق می‌گیرد. امسال 15 هزار سهمیه به دانشجویان و 2000 سهمیه هم به استادان تعلق گرفته که اعتقاد ما و بعثه مقام معظم رهبری این است که این عمره برای نسل جوان بسیار تاثیر گذار است. برای زوج‌های جوان نیز 5000 سهمیه در نظر گرفته شده است.

سال گذشته برای تکمیل شدن کاروان‌های سازمان حج و زیارت چند بار فراخوان داده شد، به همین دلیل ساختار کاروان‌ها به​هم ریخت و برخی​ زائران دچار مشکل شدند. راهکاری برای تکرار نشدن این مشکل دارید؟

سال گذشته ثبت‌نام‌ها با تاخیر انجام شد. امسال وقتی می‌گوییم هفدهم ربیع‌الاول ثبت‌نام شروع می‌شود، یعنی چهار ماه از سال گذشته زودتر ثبت‌نام می‌کنیم به همین دلیل فرصت کافی در اختیار داریم و دیگر ساختار کاروان‌ها به هم نمی‌خورد. امیدواریم امسال با مشکلی روبه‌رو نشویم.

دغدغه‌ای که شما دارید و می‌خواهید مردم از آن باخبر شوند، چیست؟

مردم به اطلاعیه‌هایی که سازمان اعلام می‌کند، توجه کنند، در واقع بهتر است زائران به سایت سازمان حج و زیارت مراجعه کرده و آخرین تغییرات و اطلاعیه‌ها را بخوانند. امسال بحث آموزشی را برای عمره و حج داریم چون ثبت‌نام هم زودتر انجام می‌شود زائران فرصت خوبی برای آموزش دارند. آنها باید پرسش‌های خود را با سازمان درمیان بگذارند.

به نظر می‌رسد​ خرید افراطی سوغاتی از سوی برخی زائران نیاز به کار فرهنگی دارد. برنامه‌ای در این خصوص دارید؟

برای این‌که بتوانیم زائران بیشتری را اعزام کنیم، عمره امسال ده روزه شده به همین دلیل زائر فرصتی برای بازارگردی نخواهد داشت،علاوه براین باید گفت آنچه​ در عربستان پیدا می‌شود، با کیفیت بهتری در داخل کشور وجود دارد. البته ما هم باید در مبادی خروجی و ورودی کشور امکاناتی را فراهم می‌کنیم تا مردم در حد عرف بتوانند سوغاتی لازم خود را تامین کنند. امیدواریم با ساخت ترمینال زیارتی بتوانیم یک مجموعه از فروشگاه‌های بزرگ را راه‌اندازی کنیم تا با حذف گمرک زائران بتوانند از آنجا خرید کنند.

با چه چالش‌هایی در حوزه عتبات عالیات روبه‌رو هستید؟

روزانه حدود3200 نفر اعزام به عتبات عالیات داریم. در این میان 40 درصد زائران از طریق هوایی به زیارت می‌روند و 60 درصد نیز از مرز‌های زمینی مهران، چزابه و شلمچه است. برنامه‌های ما در سازمان حج و زیارت متمرکز است بر توسعه زیرساخت‌ها و خدمات رسانی بهتر در شهر کربلا و نجف. اکنون امکانات عراق به دلیل شرایط سیاسی محدود است. هدف ما این است که بتوانیم استقبال زائران کشورمان را پاسخگو باشیم. به همین دلیل با محوریت بخش خصوصی کارهای خوبی در عراق انجام خواهیم داد تا ظرفیت‌ها را بالاتر ببریم. اکنون ظرفیت جوابگویی همین 3200 نفر در روز است، چون هتل‌های مناسب دیگری وجود ندارد. باید حمل و نقل زمینی را توسعه بدهیم. ایام عرفه امسال 26 هزار نفر از طریق سازمان مشرف شدند و حدود 50 هزار زائر نیز به صورت آزاد مشرف شده بودند. این در حالی است که براساس تصمیم شورای عالی امنیت ملی، اعزام انفرادی به حج عمره و عتبات ممنوع است، اما در مراسم عرفه و اربعین تعدادی از مشتاقان خودشان برای حضور در عتبات عالیات اقدام می‌کنند، ما وظیفه خود می‌دانیم که با این افراد همکاری کنیم.

هزینه سفر به عتبات عالیات اکنون چقدر است؟

هزینه سفر زمینی به عتبات عالیات اکنون حدود 800 هزارتومان و سفر هوایی نیز حدود یک میلیون و 300 هزار تومان است.

و حرف آخر؟

خدا را شکر مراسم حج امسال بسیار موفق بود، چون مطب‌های شبانه‌روزی در هر مجموعه داشتیم؛ 40 مطب در منا و 70 مطب نیز در عرفات تشکیل شده بود. امسال کارگروه‌های خاصی مشکلات را آسیب‌شناسی کردند؛ شش کارگروه در حوزه حمل و نقل، تغذیه و تدارکات مالی و مسکن کارهای خوبی انجام دادند. به این شکل توانستیم 30 میلیون ریال سعودی صرفه‌جویی کنیم. علاوه براین خدمات مناسبی هم برای نخستین بار در عرفات ارائه شد که در طول تاریخ حج ایران سابقه نداشت. زائران امسال از روشنایی برق و تجهیزات خنک‌کننده در عرفات استفاده کردند، سال‌های قبل چون چادرها برق نداشت وسایل زائران گم می‌شد و زائران تمایل نداشتند درون چادرها بمانند، اما امسال ما با خواهش زائران را از چادرها خارج کردیم، چرا که تا لحظه آخر آنها در چادرهایشان مشغول خواندن دعا بودند.

خرید سالانه 800 میلیارد تومان سوغاتی چینی!

هر سال حدود 64 هزار زائر ایرانی به حج تمتع می‌روند و حدود 12 برابر این آمار نیز راه سفر عمره را در پیش می‌گیرند. این زائران خوش‌اقبال به سفری می‌روند که آرزوی هر مسلمانی است.

آنها برای رسیدن به این هدف سال‌ها صبر و تلاش کرده‌اند تا توفیق چنین سفری نصیب‌شان شود. به همین دلیل می‌توان گفت این حق آنهاست که تمام تلاش خود را برای بهره بردن از فرصت پیش آمده به کار بگیرند، اما نکته اینجاست​ برخی​ زائران از این فرصت پیش آمده که ممکن است در زندگی هر شخص فقط یک​بار فراهم شود، آن‌طور که باید و شاید بهره نمی‌برند.

آنها در فضا​ی معنوی حج دچار غفلت شده و زمان زیادی را به بازارگردی و تهیه سوغات برای اقوام و آشنایان خود اختصاص می‌دهند. این در حالی است که دوستداران واقعی آنها هیچ توقعی برای خرید سوغاتی از آنها ندارند و همین برای آنها کافی است که مسافرشان وقتی​​ از خانه خدا به کشورش بازگشت، زندگی جدیدی را شروع کند؛ زندگی جدیدی را که هر زائری هنگام طواف خانه خدا قول و قرارش را با معبودش می‌گذارد.

چنانچه هر زائری عمل به این قول و قرار را به‌عنوان ارمغان برای دوستان و آشنایان همراه بیاورد دست به کار بزرگی زده است، کاری که ارزشش از هزاران تحفه و سوغاتی مادی بیشتر است.

البته آوردن سوغات اگر در حد عرف باشد کار پسندیده‌ای است، اما چنانچه این ماجرا سبب شود زائر در سرزمین وحی از هدف سفر خود فاصله بگیرد، قابل توجیه نیست؛ زیرا این روزها کالاهایی که به‌عنوان سوغاتی در عربستان به فروش می‌رسد، بیشتر محصول کشور چین است و باید تاکید کرد که این وسایل در کشور خودمان نیز در دسترس همگان قرار دارد. به همین دلیل باید به زائرانی که در انتظار مشرف شدن به خانه خدا هستند، هشدار داد ​ فرصت پیش‌آمده را صرف خرید سوغاتی‌هایی که در کشورمان نیز وجود دارد، نکنند.

این در حالی است که با یک حساب سرانگشتی می‌توان میزان ارزی را که زائران با خرید سوغاتی از کشور خارج می‌کنند، بررسی کرد. برای نمونه، چند سالی است ​ به زائران تمتع و عمره 300 دلار ارز پرداخت می‌شود؛ یعنی به حدود 900 هزار زائر حج و عمره​ در سال حدود 270 میلیون دلار ارز تعلق می‌گیرد. حال اگر فرض کنیم زائران خانه خدا همین 300 دلار را صرف خرید سوغاتی کنند، می‌توان نتیجه گرفت هر سال چیزی حدود 810 میلیارد تومان از سوی زائران سرزمین وحی از کشور خارج می‌شود.

حال اگر این هزینه صرف خرید اشیای بی‌کیفیت ساخت چین شود، باید گفت زائران در اولین گام خود بعد از بازگشت از خانه خدا دچار اشتباه شده‌اند؛ زیرا آنها به نفع کشور و هموطنانشان عمل نکرده‌اند. به همین دلیل باید به زائران یادآور شد​ عزیزان و دوستداران واقعی‌شان چیزی​ جز آرزوی سلامت​ و سفری پربار برای آنها ندارند و چنانچه حجاج بتوانند از فرصت پیش‌آمده برای توانمند‌ترکردن خود- که یکی از نتایج آن کمک به دیگران است- بهره ببرند، تحفه‌ای ماندگار را از سرزمین وحی با خود به ارمغان خواهند آورد.

مهدی آیینی ‌/‌ گروه جامعه