مسمومیت با الکل

مرکز مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی عنوان می‌کند که آمار افراد معتاد به الکل در ایران به 200 هزار نفر رسیده است، اما آمار دقیقی از موارد مسمومیت حاد وجود ندارد چون افرادی که مشروب می‌خورند با توجه به مشکل شرعی و برخورد نیروی انتظامی با آن اغلب به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند و عده‌ زیادی از این افراد به درمان‌های خانگی و سنتی روی می‌آورند.

از طرفی جمعی از بیماران آن‌قدر دیر به بیمارستان مراجعه می‌کنند که دچار عوارض ناشی از الکل می‌شوند.

ماده اصلی در مشروبات الکلی اتانول است. اتانول در بعضی از دهان‌شویه‌ها، عطر و ادکلن‌ها هم وجود دارد.

اتانول الکلی است بی‌رنگ با بو و طعم خاص که به دلیل حالت مستی‌ای که ایجاد می‌کند، مقبول افراد قرار می‌گیرد. اتانول خاصیت پاک‌کنندگی و ضدعفونی داشته و در بیمارستان برای تمیز کردن پوست و محل تزریق استفاده می‌شود.

علائم مصرف را می‌توان در چهار دستگاه بدن یعنی دستگاه عصبی با آرام‌بخشی، اختلال در تکلم، عدم کنترل بر رفتار، حالت مستی و افت هوشیاری جستجو کرد.

فردی که اتانول خورده باشد روی حرکاتش مهار نداشته و دائم صحبت کرده یا به طور ناخواسته می‌خندد یا گریه می‌کند.

در دستگاه قلبی ممکن است افت در فشار خون یا حذف میانی بروز کند. در دستگاه تنفس به ضعف در تنفس منجر می‌شود. در دستگاه گوارش اثرات موضعی اتانول باعث تحریک معده و بروز تهوع، استفراغ و درد شکمی می‌شود.

از اثرات دیگر الکل که شایع بوده و در اثر درمان نشدن می‌تواند برای همیشه بر زندگی فرد تاثیر بگذارد، افت قند خون است. افت قند خون، هوشیاری فرد مسموم را مختل کرده و اگر طولانی مدت قند خون پایین بماند اثرات ماندگار بر مغز به جا می‌گذارد.

برخورد با فرد مسموم

هر فرد مشکوک به مصرف زیاد (تغییر در هوشیاری و دارای رفتار غیرطبیعی) را باید به اورژانس رساند. فرد مسموم ممکن است دچار استفراغ شود پس باید مواظب بود مواد استفراغی وارد راه‌های هوایی نشود. در صورت استفراغ، بیمار را به یک پهلو بخوابانید.

دقت کنید که نباید فرد را وادار به استفراغ کرد، چراکه اگر به دلیل خطر، هوشیاری کاهش‌ یافته، مواد استفراغی وارد راه‌های هوایی شده و خطری بیشتر از خود مسمومیت ایجاد می‌کند.

موردی که اغلب همراهان از آن غفلت می‌کنند، این است که بیمار را به اورژانس انتقال نمی‌دهند. نباید فراموش کنیم که اشتباه بیمار را نباید با اشتباهی دیگر بدتر کرد. اگر الکل مصرفی با الکل صنعتی مخلوط شده باشد خطر نابینایی و گاهی مرگ را برای بیمار به همراه دارد.

اگر قند خون بیمار از شب تا صبح پایین باشد صبح با فردی روبه‌رو می‌شوید که به دلیل عوارض مغزی یک عمر ناتوانی و فلج را به دوش خواهد کشید.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس