پیشگیری بهتر از درمان

بر همین اساس، محمدرضا سعیدآبادی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکوی ایران به عنوان اعتراض به این عملکرد، نامه‌ای به گونای افندیه ‌وا، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در کشور آذربایجان تهیه و به وی ارسال کرده است.

در این نامه آمده است: «دیدن تصاویر تخریب کاشی‌های مقبره نظامی، شاعره پرآوازه و پارسی‌‌‌گوی ایران‌ زمین و از بین ‌بردن هویت اصیل این شخصیت برجسته ادبی، به هیچ روی از منظر اصول تقارب فرهنگ‌‌ها که ما اصحاب یونسکو مدعی آن هستیم، قابل درک و پذیرش نبوده و نیست.

شاید بتوان با حذف اشعار فارسی کتیبه‌ها و کاشی‌‌های مقبره نظامی و جایگزین ‌کردن اشعار به زبانی دیگر، تعریفی کاذب از شخصیت‌‌ها نزد جهانیان ارائه کرد، اما به هیچ‌وجه نمی‌توان روح حاکم بر هویت و جایگاه اصیل آن شخصیت را مخدوش کرد (زیرا تاریخ، خود قضاوت‌گری صادق و بی‌ریاست).

در تحلیل محتوای این اقدام باید اضافه کرد که از بین‌ بردن کاشی‌های چند صد ساله به زبان پارسی مقبره نظامی، به منزله دلیل و برهانی قاطع بر هویت اصیل این شاعر است و این اقدامی است غیرقابل درک و متاسفانه به مثابه رویکردی غیرفرهنگی و بدون اهمیت به تقارب فرهنگی از سوی دولت آذربایجان است.

ما بر این باوریم که تولد نظامی در ایران و وفاتش در آذربایجان اتفاقی مبارک و شایسته برای همدلی و تقارب فرهنگی میان دو کشور است، پس چرا با اقدامی غیردوستانه و خارج از اصول و معیارهای تقارب فرهنگی یونسکو، به مصادره شخصیتی اقدام می‌کنیم که خود از تاریخ و هویت آن بخوبی آگاهیم.»

نامه دبیرکل کمیسیون ملی یونسکوی ایران در انتقاد از اقدام آذربایجانی‌ها گرچه اتفاق میمونی است، اما قدری دیر صورت پذیرفته است.

کاش مدیران فرهنگی کشور به‌جای واکنش به دیگر کشورها در مصادره مفاخر ایران زمین، قدری اقدام کنشگرانه داشته باشند که از قدیم گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است.

اکنون هم هنوز بسیارند شخصیت‌ها و میراث معنوی کشورمان که قطعا کشورهای دیگر با برنامه‌های درازمدت برای مصادره آنها دندان تیز کرده‌اند.

کاش ما نیز با برنامه‌ای منسجم و درازمدت، قبل از این‌ که کار به نامه‌های انتقادآمیز برسد، خودمان اقدامی عملی کنیم و دست سودجویان را در پوست گردو بگذاریم.

سجاد روشنی ‌- گروه فرهنگ و هنر