در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عبارت مادران شاغل در حالی بحثبرانگیز به نظر میرسد که هیچکس در مورد پدران شاغل سخنی به میان نمیآورد. جامعه بیشتر مواقع از زنها توقع دارد علاقه و خشنودی خود از کسب درآمد و داشتن حرفهای مناسب را فدای مراقبت از فرزندان خود کند. شاغل بودن یا نبودن هرکس، موضوعی کاملا شخصی است و افراد براساس شرایط و عوامل موجود در زندگیشان تصمیم میگیرند در خانه بمانند یا بیرون از خانه کار کنند.
امروزه به علت تغییرات اجتماعی و اقتصادی گستردهای که در بسیاری از کشورهای دنیا به وجود آمده است، بازار کار تغییر چشمگیری داشته تا جایی که مجبور به افزایش نیروی کار خود شده است. تنوع در تقاضای نیروی کار و افزایش بخشهای خدماتی و اجرایی باعث شده است زنان بیش از گذشته وارد این بازار شوند و از نظر جامعهشناسان وارد شدن زنان در بازار کار، علامت رشد و پیشرفت اجتماعی است.
نقش سنتی خانوادهها و علایقشان به مرور تغییر کرده و زنان بویژه کسانی که در دانشگاهها تحصیل کردهاند به فعالیت بیرون از خانه تمایل نشان میدهند و میخواهند استقلال مالی داشته باشند. آنها از کشمکش و تلاش و سپس گرفتن پاداش تلاششان و همچنین از اینکه میتوانند عضوی فعال در جامعه باشند، لذت میبرند. در نتیجه روز به روز بر تعداد مادرانی که بیشتر وقتشان را سرکار هستند، افزوده میشود. اما آیا شاغل بودن مادر روی خانواده تاثیرگذار است و اگر چنین تاثیری وجود دارد منفی است یا مثبت؟ در چنین خانوادهای نقش پدر چگونه تعریف میشود؟ پیشرفت تحصیلی و رشد اجتماعی کودکان ـ چه پسر و چه دختر ـ چگونه خواهد بود؟
پدر یا مادری خوب بودن دغدغه ذهنی بسیاری از والدین است. روانشناسان نیز روی روابط والدین و کودکان و اثراتی که یک مادر شاغل بر زندگی خانوادگیاش میگذارد بسیار تحقیق کردهاند. به دنبال بررسیها مشخص شده است مادران شاغل در مقایسه با مادران خانهدار فقط یکسوم وقتشان را در مراقبت از فرزندانشان میگذرانند، اما کیفیت حضورشان به مراتب بسیار بهتر از مادران خانهدار است.
در واقع حضورشان فعالتر و پرمفهومتر است و باز هم تحقیقات بسیاری نشان داده است کودکان والدین شاغل زودتر از کودکان دیگر عاقل، مستقل و اجتماعی میشوند. این کودکان خیلی زودتر مفهوم دنیا و زندگی را میفهمند.
فرزندان مادران شاغل از همان دوران کودکی کارهایی را که میتوانند،خود انجام میدهند و خیلی زود مستقل میشوند. از آنجا که دائم مادر کنارشان نیست که تمام مشکلات حتی جزئیترینشان را حل کند، یاد میگیرند خودشان راهحل بیابند و در آینده در این خصوص بسیار خوب عمل کرده و بهطور کلی تصمیمگیری برایشان بسیار راحت میشود و احساس مسئولیت بسیار بالایی از خود نشان میدهند و در برابر اعمالشان پاسخگو هستند.
آنها وقتی میبینند والدینشان کنار هم چرخ زندگی را میگردانند و پدر هم در کارهای خانه کمک میکند روح همکاری در وجودشان تقویت شده و بهطور کلی در کارهای گروهی بهتر عمل میکنند و مهمتر از همه اینکه از همان کودکی نظم داشتن و بهموقع انجام دادن کارها را میآموزند. در حالی که کودکان مادران خانهدار احتمال اینکه در انجام کارهایشان تنبلی از خود نشان دهند بسیار زیاد است.
از طرفی از آنجا که مادر بیشتر وقتش دور از فرزندش است، زمانی که به منزل برمیگردد سعی میکند لحظههای غیبت خود را به نوعی جبران کند و این موضوع باعث میشود پیوند عاطفی محکمتری بین مادر و فرزند ایجاد شود. شواهد نشان داده است فرزندان مادران شاغل در مقایسه با فرزندان مادران خانهدار بهطور معمول شخصیتی قویتر و سازگاری اجتماعی بیشتری در مدرسه دارند. آنها در درک نقش زنان و مردان در اجتماع درک بهتری از خود نشان میدهند و کمتر به دنبال عقاید دیگران میروند.
به نظر میرسد دخترها بیشتر از پسرها از این شرایط فایده میبرند. دخترهای مادران شاغل مستقلتر، اجتماعیتر و از نظر تحصیلی پیشرفت بیشتری از خود نشان میدهند و از همان کودکی به شغل آیندهشان فکر میکنند. وقتی مادران شاغل هستند، دختران به زن با نگاه محترمانهتری مینگرند و او را فردی شایسته میدانند و بهدنبال آن احساس میکنند که میتوانند روی اجتماع و محیط زندگیشان اثری مثبت داشته باشند. پسرها هم اجتماعیتر و مستقلتر خواهند بود.
نقش پدر
پدر نقش بسیار مهمی در اینگونه خانوادهها پیدا میکند. تحقیقات نشان داده است پدران در انجام دادن کارهای خانه و مراقبت از فرزندان بیش از پدران دیگر کمک میکنند.
به طور کلی پدران خانوادههایی که مادران شاغل دارند در فعالیتهای تفریحی کمتر شرکت میکنند و بیشتر وقتشان را در خانه و کنار خانواده میگذرانند و جالبتر اینکه پدرانی که همسرانشان خانهدار هستند با پسرانشان بیشتر در ارتباط هستند تا دخترانشان، اما پدرانی که همسرانشان بیرون از خانه کار میکنند به دختر و پسرشان به یک اندازه توجه دارند.
در این خانوادهها پدر نقش مهمی در عملکرد تحصیلی بهتر دختران دارد. توجه بیشتر پدر در خانواده باعث میشود فرزندان چه پسر و چه دختر عملکرد خوبی در تحصیلشان داشته باشند.
احساس مادر
موضوع دیگری که شاغل بودن مادر میتواند روی فرزندان تاثیر بگذارد احساس مادر نسبت به خود است. در این زمینه تحقیقات بیشماری انجام شده که مادران شاغل را با مادران خانهدار درخصوص میزان رضایتشان از زندگی و سلامت ذهنیشان مقایسه کرده است. بیشتر این تحقیقات نشان دادهاند مادران شاغل نسبت به مادران خانهدار کمتر به اضطراب و افسردگی مبتلا میشوند.
البته تحقیقات نشان داده است، زنهای طبقه متوسط و حتی فقیر نسبت به زنهای دیگر احساس بهتری دارند. این زنها که عمدتا مشاغل کارگری دارند به سبب درآمدی که کسب میکنند احساس خشنودی میکنند، زیرا با درآمدشان میتوانند شرایط خانوادهشان را بهتر کنند و احساس میکنند روی زندگیشان تسلط بیشتری دارند. وقتی مادر چنین احساسی نسبت به خود داشته باشد با فرزندانش بهتر برخورد میکند.
جنبههای منفی
جنبههای منفی شاغل بودن مادر کمی پیچیده است. اگر کودکانتان مدرسهرو نباشند، هزینه نگهداری میتواند بسیار گران تمام شود و حتی ممکن است بیش از درآمدی که کسب میکنید، باشد. یا گذاشتن کودک در مهدکودک یا کلاسهای آموزشی دیگر پس از مدرسه برای والدین بخصوص مادر ناراحتکننده باشد.
هچنین زمانی پیش میآید که کودک بیمار میشود که در اینگونه مواقع بویژه اگر کودک دچار بیماریهای عفونی و مسری شده باشد، در مهدکودک یا مدرسه نگهداری نمیشوند و معمولا مادر مجبور میشود مرخصی بگیرد و کنار فرزندش بماند و این مساله میتواند اثرات منفی روی شغل مادر بگذارد.
گاهی اوقات والدین چنان گرفتار کار خود میشوند که وقت بسیار کمی به کودکانشان اختصاص میدهند و این باعث میشود از مشکلاتی که کودکانشان خود به تنهایی نمیتوانند حل کنند غافل شوند و این روند منجر به افسردگی کودک شود.
چگونه مادر شاغل بهتری باشید
احساس گناه نکنید: پیش از هرچیزی باید با احساس خود کنار بیایید. شما از اینکه دائم کنار فرزندتان نیستید احساس گناه میکنید. مطمئن باشید این احساس نهتنها کمکی به شما نمیکند، بلکه باعث میشود هم در خانه و هم در محل کار عملکرد ضعیفی داشته باشید. پس با کنار گذاشتن این احساس میتوانید به راهحلهای خوبی دست بیابید.
مهدکودک خوبی بیابید: مراقب باشید فرزندتان را به کسانی که در زمینه مراقبت از کودکان آموزش دیده هستند بسپارید. به این ترتیب مطمئن خواهید شد که مشکلی متوجه فرزندتان نخواهد شد.
آماده شدن در صبح را آسانتر کنید: قبل از خواب وسایلی را که فرزندتان نیاز دارد آماده کنید و حتی به کودک مدرسه ایتان بیاموزید در انجام این کار همکاری کند. به این ترتیب صبحهای پراسترس نخواهید داشت.
تقویم خانگی درست کنید: این تقویم شامل موارد مهمی است که در خانه باید انجام دهید. مثل پرداخت صورتحسابها، انجام دادن کارهای خردهریز خانه و رفتن به جلسات اولیا و مربیان مدرسه کودکتان و از این قبیل امور. میتوانید حتی در نوشتن این تقویم کاری نظر کودکتان را نیز بپرسید.
با کارفرمایتان صحبت کنید: قبل از این کار، فهرستی از نیازهایتان که بسیار مهم و اساسی هستند تهیه کرده و با کارفرمایتان مطرح کنید. به این وسیله میتوانید کمک او را در مواقع ضروری داشته باشید.
باخانه در تماس باشید: به یمن فناوری امروزه میتوان براحتی با هرگوشه ازجهان که میخواهید در ارتباط باشید. بنابراین با وجود یک رایانه و وبکم میتوانید براحتی با خانه درتماس باشید و اگر حرفهتان به گونهای است که فرصت چنین کاری را به شما نمیدهد، برای کودکان کوچکتر صدایتان را ضبط کرده و مثلا برایش آواز بخوانید.
میتوانید وقتی کنار هم هستید از خود فیلمبرداری کرده و در اختیار کودکتان قرار دهید تا هر زمان که دلتنگتان میشود به تماشای آن بنشیند. در روز حتما با کودکتان، حتی اگر یک دقیقه، تماس تلفنی بگیرید.
از هدررفتن وقت جلوگیری کنید: برای هرکارتان برنامه داشته باشید. مثلا سر زمانی خاص ایمیلهایتان را بخوانید. تماشای تلویزیون را نیز به هفتهای یکبار محدود کنید. به این ترتیب زمان کنار خانواده بودن را بیشتر خواهید کرد.
از جمع خانوادگی بیشتر بهره ببرید: برای کودکتان وقت گذاشتن بسیار مهم است، بنابراین از زمانی که در خانه هستید بیشترین استفاده را ببرید. میتوانید فعالیتهایی را در نظر بگیرید که بیشتر کنار هم باشید. مثلا همراه یکدیگر فیلمی را که کودکتان دوست دارد، تماشا کنید. یا به پارک نزدیک خانهتان بروید یا بازیهای دستهجمعی انجام دهید.
همسرتان را نیز فراموش نکنید: مراقب باشید با کمتوجهی ارتباط خود و همسرتان را از دست ندهید. برای او نیز وقت گذاشته و از بودن کنارهم لذت ببرید.
لحظاتی را هم به خودتان اختصاص دهید: با مدیریت درست زمان مسلما میتوانید وقتی را هم به خود و علایق خود اختصاص دهید. اگر چنین زمانی را برای خود در نظر نگیرید هرگز نمیتوانید مادر یا همسری لایق باشید.
Parenthood.library / مترجم: نادیا زکالوند
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»:
گفتوگوی «جامجم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد