در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
هر وقت هم کسی به چشمهای قرمز و متورمش نگاه کند و از این شیوه زندگی او ایراد بگیرد، اگر رودررو نگوید، در پنهان حتما با خودش خواهد گفت: انگار آنها متوجه تغییرات دنیا نشدهاند و نمیدانند حالا دیگر همه چیز تغییر کرده؛ حتی سرگرمیهایی که مردم برای خودشان ساختهاند!
او فکر میکند حالا که عصر ارتباطات است و در دنیای مدرن زندگی میکند، حتما باید ارتباطات گستردهتری داشته باشد و تعداد دوستانش را روز به روز بیشتر کند. غافل از این که در همین دوره هم اگر ندانیم چطور و چگونه از تکنولوژی استفاده کنیم، نهتنها ارتباطات موفقتری نداریم که تنهاتر و گاه سرخوردهتر از قبل میشویم.
آرامشی از نوع جدید
قدیمیها هیچ وقت از بیکاری و بیحوصلگی شکایت نمیکردند؛ انگار بهتر از ما بلد بودند و میدانستند چطور باید خودشان را سرگرم کنند که هم حوصلهشان سر نرود و هم وقت کم نیاورند.
آن روزها که نه تلویزیون بود و نه رایانه و نه تلفن همراه، مردم نهتنها میدانستند چگونه برای خودشان سرگرمیهای مختلفی فراهم کنند که حتی از امروزیها هم شادتر بودند و آرامش بیشتری احساس میکردند.
اما امروزه خیلیها فکر میکنند رایانه و اینترنت و تلفن همراه تنها راه سرگرم شدن در دنیایی به این بزرگی است. برای همین روز به روز بیشتر از قبل به چنین فضاهایی روی میآورند تا سرگرم شوند و کمی آرامش پیدا کنند.
حالا که دنیای شلوغ و پرشتاب امروزی اجازه زندگی آرام و بیدغدغه را به انسان نمیدهد، آنها هم تصمیم میگیرند چند دقیقهای در روز خودشان را با رایانه و تلفن همراه سرگرم کنند تا به قول خودشان کمی آرامش به دست آورند.
دکتر پروین ناظمی، روانشناس و مدرس دانشگاه در گفتوگو با «جامجم» درباره ایجاد این پدیده در جوامع امروزی چنین توضیح میدهد: متاسفانه زندگی در این دوران همراه با پیشرفتهایی که در زمینههای مختلف زندگی ایجاد شده، خواسته یا ناخواسته صدماتی را به روابط اجتماعی و انسانی وارد کرده است. در واقع، این روزها همه ما شاهد کمرنگ شدن ارتباطات انسانی هستیم و مردم سعی میکنند به شیوههای دیگری، غیر از روابط انسانی موفق، نیازهایشان را در این مورد برآورده سازند. در حالی که روابط انسانی و دوستانه حتما باید در زندگی اجتماعی انسان وجود داشته باشد و حاضر شدن در گروهها و جمعهای دوستانه یکی از مهمترین نیازهای انسان است که هیچ وقت و در هیچ دورهای هم از بین نمیرود.
وی با اشاره به افزایش میزان بروز مشکلات و بیماریهای روحی در این دوران یادآور میشود: امروزه یکی از مشکلاتی که انسانها را بیش از گذشته درگیر کرده، بیماریها و مشکلات روحی و روانی است که متاسفانه در تمام جوامع نیز شاهد بروز و شیوع آن هستیم.
البته نمیتوان بر این نکته چشم بست که اینترنت، رایانه، تلفن همراه و حتی شبکههای اجتماعی بسیاری از کارها و بخصوص خبرگرفتن از دوستان را سادهتر از قبل کرده است، ولی به هر حال مشکلاتی هم در این فضاهای مجازی وجود دارد. آن طور که محققان آلمانی میگویند؛ افرادی که ساعتهای طولانی در شبکههای اجتماعی میگردند، بیش از سایر همسن و سالهایشان منزوی هستند و احتمال بروز افسردگی نیز در آنها بیشتر است.
قدیمیها آرامتر بودند
خیلیها حسرت زندگی مردمی را میخورند که سالیان سال قبل از ما زندگی میکردهاند. همانهایی که شاید امکانات ما را در اختیار نداشتند، ولی از نظر روحی شرایط بهتری داشتند و شادتر بودند.
حالا همه میدانیم زندگی پراسترسی که دنیای مدرن به انسان امروزی تحمیل میکند قابل مقایسه با زندگی آرام دهههای گذشته نیست.
با این حال، در این دوره هم اگر انسان نتواند خودش را با استرسهای زندگی و مسائلی که اطرافش وجود دارد، هماهنگ کند یا اگر نحوه برخورد صحیح با مشکلات و مسائل را نداند و راه اشتباهی را برای رویارویی با آنها انتخاب کند، مسلما باید منتظر ایجاد مشکلات و دردسرهای روحی بیشتر و شدیدتری باشد.
در این میان، خیلیها تصور میکنند عضویت در شبکههای اجتماعی که از طریق اینترنت در اختیار افراد قرار میگیرد یا همان چرخ زدن در اینترنت برای ساعتهای متمادی یا سرگرمشدن با تلفن همراه و استفاده از پیامکها میتواند آرامش را به آنها برگرداند و زندگی بهتری برایشان فراهم کند.
به گفته دکتر ناظمی، کسانی که به دنبال آرامش هستند و در جامعه مشکلات زیادی دارند یا کسانی که از نظر ارتباطی فرصتهای محدودی در اختیارشان است به این شبکهها بیشتر از دیگران روی میآورند و بیش از حد تعادل به آنها پایبند میشوند.
چون تصور میکنند چنین فعالیتهایی در دنیای مجازی میتواند آرامش را به زندگیشان بازگرداند، در حالی که نیازهای واقعی روح و روان انسان مانند احساس ایمنی و تعلق خاطر از این طریق به هیچ عنوان تامین نمیشود.
«سمانه» یکی از همین افراد است که به قول خودش در اتومبیل در حال طیکردن مسیر هم نمیتواند بدون اینترنت و رایانه وقتش را بگذراند. او میگوید: هر روز صبح قبل از خوردن صبحانه باید رایانهام را روشن کنم و ببینم از طرف دوستانم چه خبری آمده است. اینقدر به این وضع عادت کردهام که وقتی در تاکسی و اتوبوس هم مینشینم از اینترنتهای همراه استفاده میکنم تا حوصلهام سر نرود.
او نظر جالبی دارد و میگوید: با استفاده از اینترنت و رایانه حتی نیاز نیست از خانه خارج شوم و ساعتها در ترافیک خستهکننده تهران بمانم. فقط کافی است پشت رایانهام بنشینم و با دوستانم صحبت کنم. به نظر من این بهترین و کمدردسرترین شیوه برقراری ارتباط است.
دکتر ناظمی که نظر متفاوتی در این مورد دارد، خاطرنشان میکند: زمانی که مهارتهای ارتباطی و اجتماعی ضعیف میشود، طبیعی است افراد به چنین شیوههایی روی میآورند. این گروه از افراد، به دلیل ضعفی که در مهارتهای اجتماعی دارند یا اصلا نمیتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند یا انگیزه اجتماعی لازم برای برقراری ارتباط و دیدار و ملاقات با دوستان و آشنایان را ندارند و به همین دلیل دائم به خودشان تلقین میکنند که از همین روابط در دنیای مجازی راضی هستند و احساس آرامش میکنند.
از طرف دیگر، خانوادهها هم در این موضوع نقشی اساسی دارند که به گفته این روانشناس میتواند زمینهساز ایجاد چنین روحیهای شود. مثلا اگر از دوران کودکی و زمانی که بچه هنوز خیلی کوچک است، او را دائم تنها بگذارید، طبیعی است که کودک هم در سنین بالاتر به استفاده از شبکههای مجازی روی میآورد، زیرا به زندگی در تنهایی عادت کرده است. این افراد زمانی که باید وارد اجتماع شوند و سطح سلامت روانیشان را بالا ببرند، با مشکلات متعددی روبهرو خواهند شد؛ چون فاقد اعتماد به نفس لازم هستند و نمیتوانند براحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند.
کسب آرامش به سادگی کاشتن یک گل
خیلیها نمیدانند چطور باید آرامششان را حفظ کنند یا اصلا چطور باید آن را به دست آورند؛ برای همین هم به راهکارهای مختلف و گاه متضاد متوسل میشوند.
دکتر ناظمی در اینباره میگوید: شاید بتوان گفت داشتن یا نداشتن آرامش افراد به این موضوع بستگی دارد که در زندگی از چه چیزهایی انگیزه میگیرند. به این معنی که اگر کسی در زندگی انگیزههای قوی نداشته باشد، دائم در تلاطم خواهد بود و آرامش کافی نیز نخواهد داشت.
دغدغههای فردی، استرسها و فشارهایی که از طرف جامعه و اطرافیان به انسان وارد میشود هم در این شرایط دست به دست هم میدهند تا انسان باور کند در زندگی موفق نیست و به تدریج انگیزهاش را از دست بدهد. چنین فردی نمیتواند آرامش را در لایههای مختلف زندگی تجربه کند. در حالی که به گفته دکتر ناظمی حتی تماشای حرکت ماهیهای رنگارنگ داخل آکواریوم هم میتواند به انسان آرامش بدهد.
گویا قدیمیها بیشتر به فکر این موارد ساده ولی مهم بودند، اما امروزه به نظر میرسد ما از آنها دور شدهایم و حتی نمیتوانیم چند دقیقه در روز را به خودمان و آرام شدنمان اختصاص دهیم.
خیلیها آکواریومهایی شیک و بزرگی در خانه دارند، اما شاید هیچ وقت سر فرصت ماهیهای داخل آن را نگاه نکنند. در حالی که این روانشناس میگوید: پرورش گل و گیاه، خواندن کتاب، کار کردن در خانه یا داخل باغچه، نقاشیکردن، بافتنی بافتن یا انجام کارهای هنری، استفاده از تکنیکهای تنفسی و ریلکسیشن و... میتواند برای انسان آرامبخش و لذتآور باشد. فقط هر کس باید درک کند و بیابد چه کاری بیشتر احساس آرامش را در او تقویت میکند.
البته خیلیها فکر میکنند انجام چنین کارهایی واقعا نمیتواند موجب ایجاد آرامش شود و فقط سرشان را گرم میکند، در حالی که دکتر ناظمی میگوید: زمانی که این کارها را فقط برای خودتان و نه از روی وظیفه یا برای دیگران انجام میدهید، احساس آرامش بیشتری خواهید داشت.
به عبارت دیگر، وقتی که فرد برای خودش ارزش قائل میشود و وقت و فرصتی را فقط به خودش اختصاص میدهد، احساس بهتری را تجربه میکند. از طرف دیگر، هر انسانی با تمرکز بر کار مورد علاقهاش، به مسائل استرسزایی که در محیط اطراف اتفاق میافتد، توجه کمتری میکند و به همین دلیل آنها هم نمیتواند باعث آزارش شود.
نیلوفر اسعدیبیگی - جامجم
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم