ماموگرافی، سالی یک‌بار

شاید دلیل این دیدگاه آن باشد که این گروه نمی‌دانند امروزه برای برخی سرطان‌ها شرایط به کلی فرق کرده است. آنها نمی‌دانند حالا دیگر می‌توان با بعضی سرطان‌ها مقابله کرد و با تشخیص بموقع، از بروز عواقب ناخوشایند آن پیشگیری کرد.

چشم‌مان را روی مشکلات نبندیم

سرطان سینه شایع‌ترین سرطان‌ میان خانم‌هاست که متأسفانه خیلی از افراد بسادگی تسلیمش می‌شوند و زندگی‌شان را به خطر می‌اندازند.

به همین دلیل وقتی متخصصان توصیه می‌کنند حتما معاینات و بررسی‌های دقیق برای تشخیص بموقع این بیماری انجام شود، خیلی‌ها آن را جدی نمی‌گیرند و تصور می‌کنند حتی با تشخیص سرطان هم وضع تغییر نخواهد کرد. بیماری می‌آید و سیرش را طی می‌کند.

این افراد چشمشان را روی واقعیت‌های علمی می‌بندند و نمی‌خواهند قبول کنند امروزه سرطان سینه بیماری‌ای قابل درمان است.

به طوری‌که در کشورهای پیشرفته که خانم‌ها مرتب و سالانه ماموگرافی غربالگری را انجام می‌دهند، بیماری برای درصد زیادی از افراد بموقع تشخیص داده شده و با یک جراحی ساده هم درمان می‌شود. این گروه از بیماران به دلیل تشخیص بموقع، نه تنها نقص عضو نخواهند داشت که حتی ممکن است به شیمی درمانی هم نیاز پیدا نکنند.

براساس آماری که در این زمینه وجود دارد در کشور ما هم حدود 87 درصد بیماران، حتی بعد از پنج سال بدون هیچ علامتی به زندگی‌شان ادامه داده‌اند. تمام این موارد ثابت می‌کند سرطان سینه با تشخیص بموقع، قابل درمان است.

دکتر عادل یزدانخواه، متخصص جراحی عمومی و فلوشیپ سرطان پستان در گفت‌وگو با «جام‌جم» تاکید می‌کند: نکته بسیار مهمی که باید مورد توجه همه زنان قرار گیرد، تشخیص بموقع سرطان سینه است. به عبارت دیگر، ما باید سرطان سینه را در مرحله‌ای تشخیص دهیم که توده سرطانی هنوز قابل لمس نیست.

تشخیص زودتر؛ زندگی بهتر

خیلی‌ها باور دارند سرطان بیماری‌ غیرقابل کنترلی است و چه آن را تشخیص دهیم و چه کاری به کارش نداشته باشیم، تفاوتی در عاقبت کار ندارد.

دکتر یزدانخواه چنین طرز فکری را اشتباه می‌داند و می‌گوید: در مورد برخی سرطان‌ها، تشخیص زودتر بیماری کمک خیلی خاصی به بیمار نخواهد کرد و شاید چندان تفاوتی در عاقبت کار ایجاد نکند، اما سرطان سینه این‌گونه نیست و تشخیص زود و بموقع این بیماری می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در شرایط زندگی بیمار داشته باشد.

با این حال، متأسفانه، بسیاری از خانم‌های ایرانی این موضوع را جدی نمی‌گیرند و فکر می‌کنند تشخیص بموقع توده‌های سرطانی کار دشواری است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در این‌باره یادآور می‌شود: متأسفانه بیشتر خانم‌ها بسیار دیر و زمانی متوجه این بیماری می‌شوند که توده بزرگ شده و دیگر نمی‌توان با درمان‌های ساده مشکل را حل کرد.

ماموگرافی یا سونوگرافی؟

چطور باید این بیماری را بموقع تشخیص دهیم تا از عوارض و عواقب ناخوشایند بعدی پیشگیری شود؟ بی‌شک این مهم‌ترین دغدغه و سوالی است که در ذهن خانم‌ها وجود دارد.

دکتر یزدانخواه در این زمینه تاکید می‌کند: اگر خانم‌ها خودشان سینه‌ها را معاینه کنند، مسلما در صورتی که چنین توده‌ای وجود داشته باشد خیلی زود متوجه آن می‌شوند. همچنین در شرایطی که پزشک، آنها را معاینه کند، تشخیص می‌تواند زودتر هم صورت بگیرد.

وی با اشاره به اهمیت ماموگرافی، توضیح می‌دهد: اگر خانمی سونوگرافی انجام دهد، وجود توده حتی زودتر از آن که پزشک او را معاینه کند، تشخیص داده خواهد شد، ولی همه باید بدانند ماموگرافی زودتر از سونوگرافی نیز می‌تواند توده را پیدا کند.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه، ماموگرافی حتی قبل از تشکیل سرطان مهاجم می‌تواند مشکل را تشخیص دهد که به همین دلیل نیز اهمیت و ارزش فوق‌العاده‌ای در پیشگیری از ایجاد عوارض بیماری دارد.

او می‌افزاید: آن‌طور که در کشورهای مختلف نشان داده شده است، در جوامعی که هر سال ماموگرافی غربالگری انجام می‌شود، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان سینه تا 30 درصد کاهش می‌یابد. به همین دلیل توصیه می‌شود همه خانم‌ها از چهل سالگی، هر سال ماموگرافی را انجام دهند. البته انجام سونوگرافی همراه با ماموگرافی همیشه ضرورت ندارد.

ماموگرافی خطرناک است یا نه؟

دکتر یزدانخواه درباره این که چرا انجام ماموگرافی سالانه به خانم‌ها توصیه می‌شود و نه سونوگرافی، خاطرنشان می‌کند: همان‌طور که گفته شد، سونوگرافی زودتر از معاینه بالینی می‌تواند توده را پیدا کند ولی این تشخیص دیرتر از ماموگرافی خواهد بود بنابراین بهتر است خانم‌ها به جای سونوگرافی، ماموگرافی انجام دهند که از نظر مراجع علمی نیز این روش غربالگری مناسب‌تر است.

با این حال خیلی‌ها از ماموگرافی می‌ترسند و می‌گویند عوارض و ضررهایش کم نیست. ولی اگر می‌پرسید ماموگرافی بالاخره مضر است یا مفید، باید نظر این پزشک متخصص را بدانید که می‌گوید براساس برآوردهای انجام‌شده، عوارض ناشی از ماموگرافی عددی حدود دو در یک میلیون است؛ یعنی رقمی بسیار ناچیز و نادر که واقعا ارزش ترسیدن یا انجام ندادن ماموگرافی را ندارد.

بنابراین باورهای غلطی که در این‌باره در جامعه به وجود آمده است، به هیچ‌وجه صحت نداشته و از نظر علمی نیز انجام ماموگرافی غربالگری سالانه به خانم‌ها توصیه می‌شود و این کار به نفع تمام افراد جامعه است.

گروه‌های پرخطر چه کنند؟

دکتر یزدانخواه با اشاره به افرادی که در گروه‌های پرخطر قرار می‌گیرند، توضیح می‌دهد: ماموگرافی غربالگری برای گروه‌های پرخطر در سنین کمتر از 40 سال هم انجام می‌شود.

به گفته وی، گروه‌های پرخطر تعریف خاصی دارند. به عنوان مثال افرادی که به بیماری‌های ژنتیکی مبتلا هستند یا کسانی که چند نفر از بستگان نزدیک‌شان‌ دچار سرطان سینه یا تخمدان شده‌اند، در این گروه‌ها جای می‌گیرند که براساس تشخیص پزشک، بررسی‌ها و اقدامات لازم برای آنها انجام می‌شود.

برای ماموگرافی آماده باشید

دکتر یزدانخواه می‌گوید: بهترین زمان انجام ماموگرافی، پس از پایان عادت ماهانه یا یک هفته پس از شروع آن است که اثر هورمون پروژسترون به حداقل می‌رسد. همچنین توصیه می‌شود قبل از انجام ماموگرافی از دئودرانت‌هاو ضدعرق‌ها استفاده نکنید.

خیلی‌ها هم از درد ماموگرافی می‌ترسند و به این بهانه، استفاده از این امکان مهم و ضروری را کنار می‌گذارند.

این پزشک متخصص به آنها توصیه می‌کند: ممکن است برخی افراد هنگام یا بعد از انجام ماموگرافی دچار درد شوند که البته مشکلی شایع است، اما به آنها توصیه می‌شود یکی دو روز قبل از ماموگرافی از مسکن‌های معمولی مانند ژلوفن استفاده کنند و به همین شیوه ساده این مشکل را تاحد زیادی برطرف سازند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی‌ -‌ گروه سلامت