در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
نرم برای حرکت خودروها و سخت برای آسیبدیدن از گزند ابر و باد و مه و خورشید و فلک. اما وقتی همه این عوامل کنار هم جمع شوند اندکاندک غرور آسفالت را میشکنند و در قلب آن ترکهایی ایجاد میکنند که هیچ راهداری با آنها سر دوستی ندارد.
ریزترین ترک در پوشش آسفالت زمینهساز ترکهایی بزرگتر و بزرگتر است و در نهایت کار به جایی میرسد که بخشی از آسفالت کنده شده و ما با صحنه آشنای جادههای پر چاله روبهرو میشویم.
توجه به معضل ترک خوردگی آسفالت، سالهاست ذهن پژوهشگران زیادی را به خود مشغول کرده است. از جمله آنها کامران رحمتی شادباد، دانشجوی دکتری رشته سازههای هیدرولیکی دانشگاه تبریز بود که طرح «نانو آسفالت خود ترمیمگر ضدترک» او توانسته روزنه امیدی در دل راهدارها ایجاد کند.
رحمتی که جوایز متعددی به دلیل اختراعات متعدد خود از جشنوارههای سراسر دنیا کسب کرده، در این گفتوگو درباره اهمیت و فناوری به کار رفته در طرح اخیر خود که جایزه اختراع برتر جشنواره ITEX2012 مالزی را نیز از آن خود کرده، صحبت کرده است که توجه شما را به آن جلب میکنیم.
نانو آسفالت خود ترمیمگر ضدترک! نام طولانی و عجیبی است. موضوع چیست؟
ترکخوردگی آسفالت یکی از بزرگترین مشکلات راهسازی در جهان است. سالانه مبالغ فراوانی صرف بازسازی چنین ترکهایی میشود. تغییرات دمایی آب و هوا یکی از مهمترین عوامل تولید ترک در آسفالت است. فرآیند تولید ترک و بزرگشدن اندازه آن یک پروسه طولانی است. در اینجا مشکل بسیار حادی که مطرح میشود زیاد بودن عوامل ایجادکننده ترک است. این عوامل در بخشهای مختلف از طریق مکانیسمهای گوناگون قادرند در سطح آسفالت تولید ترک کنند.آسفالت خودترمیمگر باعث ترمیم شکاف و ترکهای مویی در سطح آسفالت میشود؛ قبل از اینکه ترک پیش رفته و بزرگ شود، آسفالت به صورت خودکار شروع به ترمیم قسمت ترکخورده میکند که این امر باعث ایجاد سطح صاف میشود.
چه رازی در این آسفالت جدید وجود دارد که به آن، این قابلیت شگفتانگیز را میدهد؟
در آسفالت خودترمیمگر، عاملی اضافی به نام کپسول که در آن عامل اصلاحکننده، به همراه آغازکننده کاتالیستی وجود دارد آسفالت را در مقابل ضربه حساس کرده و با ایجاد ضربه به آن کپسول میشکند؛ در این حالت ترکیب عامل اصلاحکننده و آغازکننده کاتالیستی، ترمیم آسفالت را سبب میشود. در واقع این نانوکپسولها اگر در معرض ترکی قرار گیرند، میشکنند و مواد درون آنها ترکیب شده و ماده سخت چسب مانندی تولید میکنند که مشابه عمل بخیهزدن در پزشکی، لبههای ترک آسفالت را به هم میچسباند و از گسترش ترک جلوگیری میکند.
و این موضوع مانع گسترش ترکهای ریز و تبدیل آنها به شکافهای عمیق یا چاله در سطح خیابان میشود. درست است؟
بله دقیقا همینطور است. البته لازم به ذکر است داشتن آسفالت مطلوب علاوه بر مشخصات مهندسی قیر به مشخصات فنی زیرسازی راه و شرایط بهرهبرداری از آن نیز بستگی دارد، اما در نهایت استفاده از این نوع آسفالت عمر روکش جادهها را چند برابر افزایش میدهد و آن هم به دلیل فرآیند استفاده شده در این اختراع است که کاتالیستی بوده و بسیار سریع عمل میکند.
غیر از افزایش طول عمر روکش جادهها دیگر چه مزیتهایی را میتوانید برای این محصول نوآورانه خودتان برشمارید؟
مقاوم شدن آسفالت در مقابل تغییرات شدید دمایی، مقاومت در مقابل نیروهای وارد شده توسط اتومبیلهای سنگین، محدود کردن انتشار گاز گلخانهای برای تولید مجدد آسفالت جدید، مصرف کمتر انرژی، کاهش سروصدای ترافیک که در اثر حرکت اتومبیل روی آسفالت قدیمی و ترک خورده ایجاد میشود و سلامت در رانندگی به این دلیل که خیلی از تصادفات به دلیل تصمیم به فرار راننده از یک ترک یا چاله بزرگ حادث میشود، از مهمترین ویژگیهای مثبت این نوع آسفالت بهشمار میرود.
شما عضو خانه نخبگان تبریز هم هستید. نقش این بنیاد را در شکوفایی استعدادهای خود چگونه ارزیابی میکنید؟
رحیمی شادباد: در آسفالت خودترمیمگر، عاملی اضافی به نام کپسول وجود دارد که آسفالت را در مقابل ضربه حساس کرده و با ایجاد ضربه به آن کپسول میشکند؛ در این حالت ترکیب عامل اصلاحکننده و آغازکننده کاتالیستی، آسفالت را ترمیم میکند
با دایر شدن بنیاد ملی نخبگان حمایتهای خوبی در جهت هدایت و راهنمایی جوانان مبتکر صورت گرفته است. این دفتر نقش مهمی در شناسایی ظرفیتهای جوانان، هدف دهی به طرحهای تحقیقاتی و از همه مهمتر اجراییشدن و به مرحله تولید رساندن اختراعات و ابداعات آنها دارد. ولی واقعیت این است که این سطح حمایتها برای مخترعان و نخبگان کشور ما کافی نیست.
کافی نیست؟ چه انتظاری دارید که برآورده نشده باشد؟
باید گفت حمایت از نخبگان و مبتکران باید به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود، زیرا نخبهپروری یک وظیفه همگانی و ملی است. نخبهپروری صرفا با اتکا به اقدامات یک بنیاد یا نهاد دولتی ممکن نیست و نخبهپروری باید در متن زندگی مردم و در فرهنگ و اقتصاد جامعه قرار گیرد. مردم باید نخبگان را درک کنند و به آنها ارزش و بها دهند و به نظرم این وظیفه اصلی بنیاد نخبگان است. سایر حمایتها در درجه بعدی قرار دارد.
به نظر من عدم امکان اجرایی شدن طرحها، اختراعات و ابداعات نخبگان ایرانی مهمترین معضل این قشر در جامعه است. بسیاری از مخترعان کشور به دلیل نبود حامیان مالی برای صنعتیکردن اختراعاتشان، پیشنهادهای وسوسهانگیز کشورهای خارجی را با وجود میل باطنی خود پذیرفته و از کشور خارج شدهاند. شاید اصلیترین انتظار مخترعان امکان صنعتیکردن اختراعاتشان است.
همچنین باید امکانی فراهم شود تا نخبگان کشور فارغ از دغدغههای اداری اختراعات و خلاقیتهای خود را به مرحله عمل برسانند. البته منظور من از حمایت بیشتر، حمایت معنوی است تا حمایت مادی. چون به نظر من ارزشدادن به یک استعداد شکوفا شده یا در حال شکوفایی بالاترین چیزی است که یک استعداد یا یک نخبه هم از مردم و هم از مسئولان دارد. بخصوص نخبگان نوجوان و در حال رشد.
غیر از نانو آسفالت خود ترمیمگر چه پژوهشهای دیگری انجام داده اید؟
بیشتر کارهای پژوهشی بنده در خصوص کاربرد نانوتکنولوژی در مهندسی عمران و با محوریت تکنولوژی بتن و مهندسی تصفیه آلایندههاست. بنده اولین کار تحقیقاتیام را تابستان 1386 با مطالعه روی طرح تحقیقاتی با عنوان تولید بتن شیشهای شروع کردم. کار روی فرآیند تولید بتن شیشهای، نانو بتن فتوکاتالیست تصفیهگر فاضلاب شیمیایی، نانو بتن تصفیهگر سموم کشاورزی، اگزوز پالایشگر گازهای آلوده با استفاده از فناوری نانو و طراحی و ساخت نانو رآکتور تصفیهگر فاضلاب شهری بدون تولید لجن بر پایه فناوری فتوکاتالیست از مهمترین کارهای من بودهاند.
در پایان اگر حرفی برای نسل خودتان دارید...
دوران جوانی دوره نشاط، شادابی، پویایی، شکوفایی و سرزندگی است. پیشنهاد من به جوانان این است که اولا در همه کارها توکل به خدا را از یاد نبرند ثانیا به خودشان باور داشته باشند. خیلی وقتها شده که خود من در انجام برخی کارهای خیلی بزرگ که برایم بیشتر در حد یک رویا به نظر میرسیده و شبیه داستانهای علمی ـ تخیلی بوده، چون خودم را باور داشتم موفق شدم. مشورت با استادان و مطالعه دقیق علمی هم از جمله موضوعاتی است که بدون آنها کار تحقیقی و پژوهشی درست جلو نخواهد رفت و از مسیر خود منحرف خواهد شد.
معصومه درخشان - خبرنگار جامجم در تبریز
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم