سالی‌که گذشت سالی‌که می‌آید

مریخ‌نورد کنجکاوی هنوز در آغاز راه طولانی قرار دارد، اما فرود شگفت‌انگیز موفقش که به هفت دقیقه وحشت معروف شده بود و عملکرد دستگاه‌ها و ابزارهای علمی‌اش باعث شد تا نام این ربات نیز در فهرست نامزدهای نهایی چهره سال مجله تایم قرار گیرد.

سال آینده خبرهای فراوانی از مریخ به زمین خواهد رسید و کسی چه می‌داند شاید نشانه‌هایی از حیات قدیمی یا حتی زمان حاضر در این سیاره به‌دست ما برسد.

در سوی دیگر، داستان پیشرفت‌هایی که در مبارزه با بیماری‌هایی چون ایدز رخ داد، گرچه تا رسیدن به نقطه نهایی و نتیجه‌ای قطعی فاصله دارد، اما بسیار امیدوارکننده بود.

امسال خبرهای ماجراجویی‌های علمی ‌نیز کم نبود. از یک سو، جیمز کامرون به اعماق ژرف‌ترین نقاط اقیانوسی سفر کرد و از سوی دیگر، بامگارتنر رکورد پرش آزاد از ارتفاع را شکست. در حوزه رباتیک با پیشرفت‌های چشمگیری در شاخه ر‌بات‌های اجتماعی و فعال مواجه بودیم و در همان حال به کمک ماموریتی مانند کپلر اینک می‌دانیم در دنیایی مملو از سیارات فراخورشیدی شگفت‌انگیز زندگی می‌کنیم. سال گذشته در عین حال میزبان آخرین ملاقات نسل زنده بشر با پدیده نجومی ‌و خیره‌کننده گذر زهره بود. در انتهای این سال میلادی، جهان علم یکی از چهره‌های برجسته خود را از دست داد؛ پیرمردی کهنسال که همه عمر خود را به ترویج علم و دانش گذرانده بود.

سر پاتریک مور، مروج علم، ستاره‌شناس آماتور‌، نویسنده علمی ‌و میزبان پر‌سابقه‌ترین برنامه علمی ‌تلویزیونی به نام آسمان در شب که بیش از 50 سال پیوسته برنامه خویش را پخش کرده بود، دیده از جهان فرو بست. چند سال قبل، بابک امین تفرشی روزنامه‌نگار علمی ‌ایرانی با او مصاحبه‌ای کرده بود و وی در آن اشاره کرد که مهمترین نگرانی و دغدغه او قدرت نفوذ شایعات و خرافه‌هایی با ظاهر علمی‌ در جامعه است. او در حالی دیده از جهان فرو بست که امسال یکی از بی‌نظیرترین سال‌ها برای شبه‌علم بود.

اگر شایعات دائمی ‌مانند ظهور دو ماه در آسمان شهریور به اندازه کافی طاقت‌فرسا بود، اما از سوی دیگر بروز شایعاتی نظیر پایان جهان در شب یلدای امسال‌، تاریکی سه‌روزه جهان و در موردی که بیشتر به ما مربوط می‌شد، شایعه‌ افتادن لوگوی یک کارخانه نوشابه‌سازی ‌روی ماه نشان داد که علم و شبه‌علم چه مبارزه جدی و طاقت‌فرسایی با هم دارند.