بررسی علل کودک‌آزاری

حال اگر این تربیت صحیح باشد کودک آینده‌ساز جامعه خواهد شد. اما اگر فردی در دوران کودکی، ملاک تربیتی بارزی نداشته باشد ناهنجاری‌هایی در او ظاهر می‌شود که آثار و عواقب سوء آن در بزرگسالی گریبان فرد و جامعه را خواهد گرفت.

کودک‌آزاری جسمی، کودک‌آزاری عاطفی، کودک‌آزاری جنسی، غفلت، بهره‌کشی اقتصادی و بدرفتاری آموزشی از جمله مواردی است که می‌تواند بر جسم وروان کودک اثر منفی گذاشته و او را به فردی نابهنجار تبدیل کند.

کودک‌آزاری جسمی: سیلی زدن، کتک زدن با چوب یا وسایل دیگر، لگد زدن، پرت کردن، گاز گرفتن، سوزاندن، آسیب رساندن به سر، شکستگی اندام و زخمی کردن از جمله آسیب‌های شایع جسمانی محسوب می‌شود.

بر اساس تحقیقات انجام شده بیشترین آزار جسمی در کودکان بین یک تا پنج سال دیده شده است و فرد کودک آزار اغلب از اعضای خانواده، خویشاوند نزدیک یا نامادری بوده است. در بسیاری از خانواده‌های غیرمتعهد، کودکان نارس، عقب‌افتاده ذهنی و بیش فعال در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

کودک‌آزاری عاطفی: طرد کردن کودک، محرومیت عاطفی، برخورد خشونت‌آمیز خانواده، انتقاد، تحقیر و انتظارات نامناسب از کودک از جمله بدرفتاری‌های عاطفی است که اغلب با بدرفتاری جسمی و کلامی همراه است.

غفلت: نادیده گرفتن کودک، کم‌توجهی والدین، عدم تامین نیازهای اولیه جسمی کودک مانند غذا، پوشاک، بهداشت، مراقبت‌های پزشکی و عدم ابراز عشق و علاقه از جمله موارد بی‌توجهی به کودک است.

بدرفتاری آموزشی: نمره‌گرایی، نادیده گرفتن توانایی‌های فردی، مقایسه کودک با همسالان، ایجاد رقابت‌های شدید تحصیلی، تاکید بر یادگیری از راه حفظ کردن، تکالیف سنگین درسی، تنبیه کودک در مدرسه ازجمله بدرفتاری‌هایی است که از طریق والدین و معلمان باعث ایجاد فشارهای روانی بر کودک می‌شود.

کودک‌آزاری جنسی: یکی از شایع‌ترین بدرفتاری‌هایی است که امروزه به دلیل سهل‌انگاری و غفلت والدین از سوی برخی افراد ناشناس، آشنایان و حتی برخی محارم به صورت مخفیانه موجب آزار و اذیت روانی و جسمی کودک می‌شود.

در کودک‌آزاری جنسی فرد متجاوز با کودک تماس یا تعامل برقرار کرده و از او برای تحریک جنسی خود یا فرد دیگری استفاده می‌کند. در این نوع آزار از کودک خواسته می‌شود قسمت‌های خاص بدنش را نمایان کند یا کودک، وادار به نگریستن، لمس یا تماس جنسی با فرد بزرگسال می‌شود.

بنا به گفته روان‌شناسان، بزرگسال متجاوز می‌تواند مونث یا مذکر، مجرد یا متاهل و جوان یا مسن باشد. براساس یافته‌ها، متجاوز معمولا فردی آشنا، مجرد و مذکر است که در صورت جوان بودن می‌تواند رفتار مخاطره‌آمیزتر و پرآسیب‌تری نسبت به کودک داشته باشد.

البته گفتنی است که این بزه یا آسیب در خانواده های ایرانی به دلیل فرهنگ و اعتقادات در حداقل ممکن است.

کودکان به دلیل احساس گناه و شرم بندرت وقوع سوء‌استفاده یا آزار جنسی را به والدین خود خبر می‌دهند. تغییر رفتارهای کودک، عدم تمایل کودک به تنها ماندن با بعضی از افراد یا سپرده شدن به آنها، افزایش سکوت، مدرسه‌گریزی، حملات گریه و وحشت و... می‌تواند از نشانه‌های کودک آزاردیده باشد.

اکثر مادران پس از کشف آزار جنسی کودکشان احساساتی چون شوکه شدن، انکار، خشم، گناه، افسردگی و در نهایت پذیرش را تجربه می‌کنند.

به گفته روان‌شناسان، والدین بخصوص مادر باید به حرف‌های کودک به دقت گوش سپارد و به او توجه کند و با در آغوش گرفتن، به او اجازه دهد که احساسات خود را بروز دهد و به او بفهماند که ترس و نگرانی‌اش را درک کرده و این اتفاق تقصیر او نبوده است.

خوب است بدانید بازگرداندن آرامش خاطر و سلامت روانی به چنین کودکانی همواره نیازمند زمانی طولانی است و ممکن است سال‌ها به طول انجامد. در کنار رفتار محبت‌آمیز و هوشیارانه والدین، روان‌درمانی راهی موثر است که می‌تواند کودک را از آثار مخرب این اتفاق فارغ ساخته و به برقراری هرچه زودتر زندگی سالم روانی او کمک کند.(جام جم - ضمیمه چاردیواری)

فاخره بهبهانی