تاوان زیاده‌خوری در عید

شیرینی‌ها، گز و سوهان، آجیل و میوه، قند و شکلات و... همه اینها علاوه بر این‌که ظاهری زیبا به میز پذیرایی ما می‌بخشد، طعمی خوب و دوست ‌داشتنی هم دارد؛ اما آیا خوردن بیش از حد این مواد، به مضرات و عوارض آن می‌ارزد؟

بدون شک یکی از نکات منفی تعطیلات عید و دید و بازدیدهای نوروزی، همین پرخوری‌ها و بی‌توجهی به حفظ سلامت است.

این‌گونه هم نیست که بعضی‌ها می‌گویند نمی‌توان جلوی این پرخوری‌ها را گرفت، با قدری دقت و رعایت نکته‌هایی ساده و صد البته ترجیح دادن سلامت به پرخوری می‌توان این روزها را به خوبی و درستی سپری کرد.

دکتر سیدعلی کشاورز، استاد تغذیه و مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این‌باره به «جام‌جم» می‌گوید: با این‌که تعطیلات سال نو فرصت خوبی برای استراحت در اختیار ما قرار می‌دهد، اما باید دقت داشته باشیم این تعطیلات فقط برای خوابیدن و استراحت کردن نیست و از این فرصت باید برای افزایش فعالیت بدنی و گشت و گذار در طبیعت هم استفاده کنیم.

خیلی از ما تصور می‌کنیم مصرف آجیل و مغزها نه‌تنها ضرری برای سلامت ندارد، بلکه سرشار از فایده است، اما آیا واقعاً چنین فکری درست است؟ آیا خوردن انواع مغزها مشکلی ایجاد نمی‌کند و می‌تواند در حفظ سلامت موثر باشد؟

دکتر کشاورز در پاسخ می‌گوید: نباید به اشتباه تصور کنید مصرف بیش از حد مغزها برای کاهش چربی خون مفید است. به عنوان مثال مصرف یک یا دو مغز گردو همراه صبحانه یا خوردن چند عدد مغز بادام به عنوان میان‌وعده در طول روز می‌تواند مفید باشد، اما خوردن 200 گرم آجیل در شب‌نشینی‌ها چطور؟ مشخص است که مصرف بیش از حد و افراطی این مواد، موجب بروز مشکل و اضافه وزن می‌شود.

به گفته وی، آجیل و انواع مغزها، بشدت چاق‌کننده و انرژی‌زاست، به عنوان مثال مصرف 100 گرم آجیل تقریباً
2 برابر 100 گرم گوشت چرب انرژی تولید می‌کند و چاق‌کننده است بنابراین با توجه به این‌که آجیل تا این حد انرژی دارد و موجب چاق ‌شدن می‌شود، باید در مصرف آن دقت بیشتری داشته باشید.

دکتر کشاورز با تاکید بر این‌که در مصرف میوه هم باید تعادل را حفظ کرد، می‌گوید: خوردن بیش از حد میوه هم می‌تواند چاق‌کننده باشد. بنابراین افرادی که چاق هستند، در این روزها بهتر است بیشتر از خیار که کالری پایینی دارد، استفاده کنند.

دکتر ستار جعفری، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد نیز به «جام‌جم» می‌گوید: میان تنقلات عید، میوه بهترین گزینه و شیرینی‌ها بدترین است؛ میوه کالری کمتری دارد و حاوی فیبر و مواد معدنی هم هست. در مقابل، شیرینی‌جات انرژی زیادی تولید می‌کند و در نتیجه منجر به چاقی، افزایش چربی خون و بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ می‌شود.

به گفته وی، مصرف میوه‌هایی مانند موز و سیب بدون پوست هم می‌تواند باعث بروز نفخ شود.

دکتر جعفری به آجیل‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: مصرف آجیل به دلیل وجود مواد معدنی و ویتامین‌ها بسیار مفید است، اما حتماً باید به مقدار متعادل مصرف شود. در ضمن، نمک موجود در آجیل هم می‌تواند سبب افزایش فشار خون و بروز مشکلاتی برای افراد شود و بخصوص کسانی که به مشکلات قلبی و فشار خون دچار هستند، باید به این مساله توجه کنند.

این پزشک متخصص به بیماران مبتلا به کبد چرب توصیه می‌کند مصرف کربوهیدرات‌ها را محدود کنند و شیرینی‌جات را به کل کنار بگذارند. دکتر جعفری می‌افزاید: چای و آجیل‌ حاوی اگزالات است و به همین دلیل افرادی که سنگ کلیه دارند باید به این نکته توجه داشته باشند، به این معنی که هم باید از چای کمرنگ استفاده کنند و هم آجیل کمتری خورده و سعی کنند آب بیشتری بنوشند.

این روزها بیشتر بچه‌ها با مشکلی به نام چاقی و اضافه وزن روبه‌رو هستند، البته بسیاری از خانواده‌ها این چاقی را با تپل‌ بودن اشتباه می‌گیرند و تصور می‌کنند اضافه وزن کودک خصوصیتی مثبت است، در حالی که باید بدانید کودکان چاق در معرض مشکلات و بیماری‌های مختلفی قرار دارند.

دکتر کشاورز ضمن بیان این مطلب که در حال حاضر با افزایش تعداد کودکان چاق روبه‌رو هستیم، می‌گوید: خانواده‌ها باید بشدت مراقب تغذیه بچه‌ها باشند، بخصوص بچه‌هایی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند باید از مصرف آجیل و شیرینی اجتناب کنند. به گفته این متخصص تغذیه، مصرف بیش از حد این تنقلات به دلیل نوع قندها و کربوهیدراتی که دارد، موجب نفخ و دل درد کودکان نیز می‌شود.

مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن بیان این مطلب که تا حد امکان باید از مصرف غذاهای پرچرب، سرخ‌کردنی و حاوی سس خودداری شود، می‌گوید: بهتر است بیشتر غذاهای آب‌پز و بخارپز مصرف شود، اما در شرایطی که انتخاب چنین غذاهایی ممکن نیست، می‌توانید از قرص «اورلی‌استات» استفاده کنید، این دارو که فقط یک درصد آن جذب شده و 99 درصد از طریق مدفوع دفع می‌شود، می‌تواند تا 30 درصد چربی غذا را دفع ‌کند.

دکتر کشاورز با اشاره به این نکته که در روزهای عید مصرف غذاهای آماده هم افزایش می‌یابد، توضیح می‌دهد: غذاهای آماده، چربی بسیار زیادی دارد و به همین دلیل چاق‌کننده است.

از سوی دیگر این غذاها حاوی افزودنی‌های شیمیایی است که در طولانی مدت اثرات نامطلوبی برجای می‌گذارد بنابراین استفاده زیاد از این نوع مواد غذایی می‌تواند موجب بروز بیماری‌ها و عوارضی شود که بهتر است امروز از آنها پیشگیری کنیم.

نیلوفر اسعدی بیگی -‌ گروه سلامت