«گل» در تونس چه می‌خواهد؟

حضور فعال در جنگ ناتو علیه لیبی، حضور فعال سیاسی و اقتصادی در تونس و مصر از جمله این روابط است. بررسی عملکردهای ترکیه نشانگر آن است که این کشور بازی چند جانبه‌ای را در عرصه بین‌المللی آغاز کرده و تلاش دارد تا به طور همزمان همه این اهداف را پیگیری نماید.

بخشی از این سیاستها در قالب خاورمیانه اجرا می‌شود که در این چارچوب مشارکت با غرب برای حذف سوریه را در پیش گرفته در حالی که سیاست پیشین آن در منطقه تنش با همسایگان صفر بوده است. در حوزه اروپایی نیز ترکیه همچنان به دنبال عضویت در اتحادیه اروپا است که تاکنون دستاوردی نداشته است. آسیای مرکزی و قفقاز و حتی شرق آسیا در نگاه ترکیه از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و محور اصلی سیاست‌های آنها را تشکیل می‌دهند.

از جمله بخش‌هایی که ترکیه نگاه ویژه‌ای در آن دارد، آفریقا است.این رویکرد چنان بوده که ترکیه برگزاری اجلاس‌ مشترک با اتحادیه آفریقای 54 عضوی را اجرا کرده و رایزنی‌های گسترده‌ای با این کشورها داشته است. نکته قابل توجه در این سیاستها آنکه ترکیه در طول یک سال اخیر در کنار نگاه به روابط همه جانبه با آفریقا تلاش کرده تا برخی ساختارسازی‌های سیاسی را نیز در این قاره به نفع خود اجرایی کند. در این چارچوب داوود اوغلو وزیر خارجه ترکیه رسماً اعلام می‌کند، ترکیه مسئول سیاستهای جدید آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا تحت عنوان خاورمیانه و شمال آفریقا و گسترده و پیشرفته است.

در قالب این طرح در کنار تحرک گسترده در خاورمیانه، ترکیه در شمال آفریقا با محوریت تونس، لیبی و مصر فعالیتهای خود را اجرایی می‌سازد. در حالی که یک نکته اساسی در این رویکرد مشاهده می‌شود و آن تلاش ترکیه برای الگوسازی از مدل ترکیه‌ای برای این کشورها است. نمود این رفتار را در سفر اردوغان نخست وزیر ترکیه به این کشورها می‌توان مشاهده کرد.

وی در آن سفر به مردم این کشورها توصیه کره بود از اسلام خواهی دست برداشته و ساختار سکولار و لائیک مانند ترکیه را برگزینند. وی خواستار پذیرش طرح‌های ترکیه به نوعی برگرفته از مدل غربی است، گردیده و به نوعی مسیر کنونی قیام مردم این کشور را اجرا کرده بود که البته با اعتراض مردمی همراه شد.

با توجه به این شرایط سفر گل به تونس را می‌توان ادامه سیاست نفوذ در آفریقا با محوریت همان طرح آمریکایی خاورمیانه و شمال آفریقا پیشرفته و مدرن دانست که در کنار تامین منافع ترکیه، خواست‌های غرب را نیز اجرایی می‌‌سازد چنانکه ترکیه رسما از اهداف سفر گل را کمک به روند دموکراسی در تونس یا همان مدل سازی ترکیه‌ای برای این کشور عنوان کرده‌اند.

قاسم غفوری-جام جم آنلاین