کابوس سفید شدن موها

پیری مرحله‌ای فیزیولوژیک و لاینفک از زندگی انسان است ولی می‌توان با یک سری اقدامات، علائم پیری را به تعویق انداخت. البته موی سفید همیشه علامت پیری نیست و وضعیت‌های بسیاری می‌تواند با سفید شدن موها همراه باشد، البته ما با شناخت این عوامل، می‌توانیم جلوی سفید شدن موها را بگیریم یا حداقل این روند را به تعویق اندازیم.

رنگ مو علاوه بر این‌که عامل مهمی در زیبایی انسان است، می‌تواند در مقابل اشعه ماورای بنفش از سر محافظت کند. این رنگ مو از کجا می‌آید؟ به‌گفته محققان در پوست و موی ما سلول‌هایی به نام ملانوسیت وجود دارد که وظیفه اصلی آنها تعیین رنگ موهاست. این سلول‌ها با کمک آنزیم‌هایی خاص، رنگدانه‌هایی به نام ملانین می‌سازند که عامل اصلی ایجاد رنگ در اکثر نقاط بدن است.

این سلول‌ها طی روند افزایش سن، توانایی تولید ملانین را از دست می‌دهند، به طوری که هر 10 سال تا 20 درصد از ظرفیت عملکردی آن تحلیل می‌رود. در مرحله‌ای که مو خاکستری می‌شود، ملانوسیت‌ها به صورت غیرفعال وجود دارند ولی بعد از آن، رنگ مو نقره‌ای می‌شود و ملانوسیت‌ها نیز از بین می‌روند.

رنگ مو یک ویژگی فردی است و عوامل بسیاری بر تعیین آن مؤثر است. اولین و اساسی‌ترین عامل تعیین‌کننده رنگ مو ژنتیک است. ژن‌هایی که ما از پدر و مادر خود به ارث می‌بریم تا حد زیادی در ایجاد رنگ موهایمان اثر ‌گذارند.

عامل مهم دیگر محیط است. محیط و شیوه تغذیه ما اثرات ویژه‌ای بر رنگ موها دارند. برای مثال منگنز موجود در رژیم غذایی، رنگ موها را به سمت مشکی می‌برد و روی، بیشتر عامل بور شدن موهاست. رسیدگی به موها و زندگی کم استرس، مانع خوبی در برابر سفیدی موهاست.

معمولا در مردان موها حدود 30 سالگی سفید می‌شود ولی در زنان، سفید شدن موها اندکی دیرتر و حوالی 35 سالگی رخ می‌دهد. علاوه بر افزایش سن، عوامل متعددی می‌توانند باعث سفید شدن موها شوند. یکی از این عوامل ژنتیک است. که تاحد زیادی تعیین‌کننده رنگ ابتدایی موها و سرعت سفید شدن آنهاست.

کمبودهای تغذیه‌ای از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در سفید شدن موهاست و در تحقیقات متعدد، نقش تغذیه در این باره به اثبات رسیده است. برای مثال، کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث سفید شدن موها شود. آنمی از عوامل دیگر است که در همراهی با سفید شدن موها دیده شده است. آهن و مس موجود در خون، باعث افزایش ظرفیت و توانایی سلول‌های خونی در انتقال موادی مثل اکسیژن می‌شود. کمبود آهن و گلبول‌های قرمز خون، مانع رسیدن مقدار کافی اکسیژن به همه بافت‌ها از جمله پوست و مو می‌شود. محققان پی‌برده‌اند زنانی که در سنین پایین تر دچار سفید شدن موها می‌شوند تراکم استخوانی کمتری دارند و این خود تاییدی بر مشکل تغذیه‌ای در این افراد است.

به علاوه گزارش شده است کمبود مواد معدنی از قبیل روی، منگنز، تیتانیوم، مس و آهن ازعلل اصلی سفید شدن و شکنندگی موها هستند. مس در روند ساخت و شکل‌گیری رنگدانه‌های مو (ملانین) نقش بسزایی ایفا می‌کند. روی نیز در ترکیب ساختمانی پروتئین‌های مو به کار رفته است.

برخی بیماری‌ها از جمله بیماری‌های تیروئیدی و اختلالات سیستم ایمنی نیز باعث سفید شدن غیرمنتظره موها می‌شوند.

تا به حال در مطالعات دیده نشده است که فشار ناگهانی و شدید عصبی باعث سفید شدن یکشبه موها شود. این مساله با شواهد علمی نیز سازگار نبوده ولی در کل مو به استرس بسیار حساس است. استرس‌های هیجانی می‌توانند با انقباض عضلات پوست و گردن، جریان خون این قسمت‌ها را کاهش داده، مانع رسیدن اکسیژن و مواد غذایی کافی به موها شوند. بعلاوه کاهش سرعت جریان خون در سر، مانع دفع مواد زاید شده، تجمع این مواد بخصوص رادیکال‌های آزاد باعث آسیب و مرگ سلولی می‌شوند.

آب عنصر اصلی تمام اجزای بدن از جمله موهاست به طوری که تقریبا یک چهارم وزن هرتار موی ما را آب تشکیل می‌دهد. این رطوبت باعث نرمی مو می‌شود. آب حجم جریان خون پوست و مو را نیز تعیین می‌کند. بنابراین بدن ما به طور مداوم به آب نیاز دارد تا جریان کافی و مناسبی از مواد غذایی و اکسیژن را در اختیار موها و دیگر اجزای بدن قرار دهد و مواد دفعی و زاید را از پوست و فولیکول مو خارج کند. بتازگی محققان پی برده‌اند رادیکال‌های آزاد اکسیژن در سفیدی موها نقش دارند و می‌توانند علت اصلی این مساله باشند.

برای حل مشکل سفیدی موها باید توجه داشته باشید که تمام نیازهای تغذیه‌ای بدنتان را تامین کنید؛ اگر دچار بیماری‌های تیروئید یا دیابت هستید، باکمک پزشک خود به درمان بیماری‌تان بپردازید.

در کنار این مسائل بهتر است به چند نکته همواره دقت کنید. تا می‌توانید از استرس‌های محیطی از جمله نور خورشید اجتناب کنید. برای بهبود جریان خون و بهبود عضلات سر و گردن می‌توان از نرمش، ماساژ و استراحت کمک گرفت. از رژیم‌های سخت لاغری بشدت پرهیز کنید.

روزانه به مقدار کافی آب بنوشید و میزان آب دریافتی بدنتان را با نیاز روزانه خود متناسب سازید. زنان به دلیل آن که بیشتر در خطر کم خونی قرار دارند، هر چند وقت یکبار باید به پزشک مراجعه کنند و چک‌آپ انجام دهند. از مکمل‌های غذایی استفاده کنید. برای بهبود سلامت موهای خود بسته به نیاز از مواد غذایی و داروها نیز استفاده
کنید.

همان طور که رژیم‌های غذایی خاص بخصوص رژیم‌هایی که برای لاغری استفاده می‌شوند، می‌توانند باعث سفید شدن موها شوند، رژیم‌هایی نیز وجود دارند که باعث حفاظت موها در برابر پیری و سفیدی می‌شوند. تحقیقات متعدد نشان می‌دهند با استفاده مداوم و کافی مواد غذایی خاص می‌توانید به تثبیت رنگ موها و دیر سفید شدن آنها امیدوار باشید. سیب، گلابی و سایر میوه‌های سرشار از مواد مغذی گوناگون بخصوص یون‌های فلزی، بسیار مفید هستند. گنجاندن سبزیجاتی مثل تره، پیاز، سیر و موسیر نیز در رژیم غذایی توصیه می‌شود.

مواد غذایی سرشار از مس و منگنز برای حفظ موها در برابر سفیدی بسیار موثر هستند. توصیه می‌شود آنها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. براساس مطالعات گیاهی انجام شده، مصرف سبوس گندم (جوشانده)، سنبل‌الطیب، مصرف یک قاشق مرباخوری مخلوط پودر سبوس برنج و شکر یا نبات ساییده شده در روز و مصرف مداوم نان جو در تثبیت رنگ موها و کاهش سفیدی آنها موثر است. نان جو از سفید شدن مو جلوگیری می‌کند و تامین‌کننده مواد مغذی و ویتامین‌های لازم برای حفظ و نگهداری موهاست و همچنین مخمر و ملاس سیاه به خوبی از سفید شدن مو جلوگیری می‌کنند.

ازجمله عناصری که روی بدن ما بخصوص پوست و مو نقش مهمی دارد، مس است. این ماده می‌تواند از سفید شدن مو جلوگیری کند. موادی مثل سویا، قارچ، نخودفرنگی، آلو، عدس، گوجه فرنگی، موز، آجیل و سیب‌زمینی غذاهایی هستند که سرشار از مس بوده، در رژیم‌های ضدسفیدی موها کاربرد فراوان دارند.

سبوس برنج ازجمله موادی است که به طول عمر موها می‌افزاید و علاوه بر جلوگیری از ریزش مو باعث شادابی و جوانی آن نیز می‌شود.

سبوس گندم، جو و ارزن مانع سفیدی و ریزش مو می‌شوند و خواص بسیاری دارند. به نظر می‌رسد هیچ ماده غذایی و دارویی به اندازه چلتوک برنج برای حفظ رنگ موها اثرگذار نیست. برای سیاه شدن و نیز جلوگیری از سفیدی زودرس موها روزانه مقدار کمی پوست چلتوک و لیمو عمانی را دم کرده، مصرف نمایید. پوست برنج را نیز با کمی آب جوشانده، پس از صاف کردن در کنار غذاهای خود میل کنید.

برای پر پشتی و تقویت موها از تره، نعناع، تربچه، برگ کلم و شنبلیله استفاده کنید.

مصرف مواد غذایی مثل جگر، شیر، ماست، و مخمر گوشت در کنار مغزهایی مثل فندق و گردو نیز برای سلامت موها بسیار مفید است.

پوست گردو نیز مثل مغز آن خواص بسیاری برای موها دارد. اگر پوست گردو را به صورت جوشانده مصرف کنید، موی سر را قهوه‌ای می‌کند و مخلوط آن با حنا بسیار مفید است. روغن گردو نیز برای ماساژ اندام‌ها و موی سر بسیار عالی است.

فاطمه خداکرمی