بنزین با کیفیت تولید می‌کنیم

با این که پروژه‌های بهینه‌سازی، توسعه و افزایش ظرفیت واحدهای پالایشی کشور از مدت‌ها قبل در دستور کار دولت نهم و دهم قرار گرفت اما عمده این طرح‌ها با مشکلات منابع مالی مواجه شده است، به طوری که اجرای برخی از این طرح‌ها به کندی پیش می‌رود و در برخی دیگر تقریبا به حال خود رها شده است.

عمده‌ترین طرح‌های احداث پالایشگاه، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس است که با ظرفیت تولید 44 میلیون لیتر در روز طراحی شده اما همین پروژه بزرگ نیز هم‌اکنون درگیر تامین منابع مالی است.

کیفیت بنزین تولیدی کشور و بحث‌های پیرامون بنزین تولیدی در واحدهای پتروشیمی و اضافه کردن آن به بنزین واحدهای پالایشی از جمله مباحثی است که علیرضا ضیغمی مدیرعامل شرکت ملی پالایشی و پخش فرآورده‌های نفتی به آن پرداخته و به سوالات جام‌جم درباره آن پاسخ داده است. آنچه در پی می‌آید حاصل این گفت‌وگو است.

وضعیت پالایشگاه‌های کشور از لحاظ میزان تولید، ظرفیت، میزان استفاده، افزایش ظرفیت و میزان پیشرفت طرح‌های بهینه‌سازی چگونه است؟در حال حاضر، یک میلیون و 760 هزار بشکه نفت خام به 9 پالایشگاه کشور تحویل می‌شود.

پالایشگاه آبادان با 350 هزار بشکه ظرفیت اسمی، پالایشگاه تهران با ظرفیت اسمی 220 هزار بشکه و پالایشگاه بندرعباس با حدود 300 تا 320 هزار بشکه توان تولید از جمله این پالایشگاه‌ها هستند. در کل 5/1 میلیون بشکه ظرفیت اسمی پالایشگاه‌های کشور است که ظرفیت عملیاتی آن معادل یک میلیون و 667 هزار بشکه نفت خام است که روزانه به پالایشگاه‌ها برده می‌شود.

ما هم‌اکنون طرح‌های بهینه‌سازی، توسعه و طرح‌های احداث پالایشگاه‌های جدید را در دستور کار داریم. میزان سرمایه‌گذاری برای طرح‌های بنزین‌سازی حدود 2 میلیارد دلار است که تا الان معادل 5‌/‌1 میلیارد دلار آن هزینه شده و 500 میلیون دلار آن باقی مانده است. از نظر پیشرفت، پیشرفت اکثر این طرح‌های پالایشگاهی بالای 70 درصد است به غیر از پالایشگاه بندرعباس که پیشرفت آن 1‌/‌50درصد است. اما مثلا پیشرفت فیزیکی پالایشگاه آبادان تا پایان مهر 89 به 91 درصد رسیده است. همچنین کار توسعه پالایشگاه تهران به 5‌/‌84 درصد رسیده است. ضمن اینکه تعهد داریم پالایشگاه‌های آبادان و امام خمینی شازند تا 22 بهمن امسال در آغاز بهره‌برداری اولیه‌شان 8 میلیون لیتر بنزین تحویل دهند. یعنی هر کدام از این پالایشگاه‌ها 4 میلیون لیتر بنزین تولید کنند، اما با اجرای مرحله بعدی توسعه پالایشگاه آبادان و امام خمینی شازند 11 میلیون ظرفیت تولید بنزین کشور از این محل افزایش می‌یابد که پالایشگاه آبادان به تنهایی حدود 6 میلیون افزایش تولید بنزین خواهد داشت.

سرانجام تا نیمه اول سال 90 این دو پالایشگاه در مجموع 17 میلیون افزایش تولید بنزین خواهد داشت. توجه داشته باشید که ما با توجه به تحریم‌ها روند اجرای کارها را فشرده کردیم و قول دادیم در 22 بهمن امسال از پالایشگاه امام خمینی شازند و آبادان 8 میلیون لیتر تولید بنزین داشته باشیم.

در طرح‌های توسعه‌ای و بهینه‌سازی جمعا 26 میلیون لیتر. البته با توجه به سرمایه‌گذاری‌های سنگین اقدام دیگری هم در بهینه‌سازی بنزین انجام می‌شود و برنامه این است که تولیداتمان را به استاندارد یورو 4 و یورو 5 برسانیم.

همچنین طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه اصفهان و تثبیت پالایشگاه آبادان طرح‌های درازمدتی است که در 3سال آینده به مدار تولید وارد می‌شود. در نتیجه به مرور تا پایان سال 90، 26 میلیون لیتر از طریق بنزین‌سازی و بهینه‌سازی وارد مدار تولید بنزین کشور می‌شود.

موسسه استاندارد بر همه تولیدات کشور از جمله بنزین نظارت می‌کند. آنها بدون این‌که با ما هماهنگ کنند نمونه‌هایی از بنزین تولیدی کشور گرفتند و خود رئیس موسسه استاندارد مصاحبه کرد و گفت بنزینی که تولید می‌شود، استاندارد است. البته شورای شهر تهران از قول ایشان اعلام کرده بود که بنزین تولیدی ما غیراستاندارد است که ایشان هم تکذیب کردند.

بنزین تولیدشده توسط پتروشیمی‌ها نیز بنزین استاندارد با اکتان بالای 95 است. فرآیندی که در تولید محصولات پتروشیمی انجام می‌دهند، بنزین را با استاندارد بالا تولید می‌کنند و ما آن را با بنزین اکتان پایین مخلوط می‌کنیم.

توجه داشته باشید که خود پتروشیمی‌ها در فرآیندهای دیگر بنزین تولیدی‌شان را صادر می‌کنند حال اگر تولیدات پتروشیمی غیراستاندارد باشد کسی آن را نمی‌خرد. کیفیت بنزین و نفت‌گاز ما طبق توافقات و مصوبات یورو 2 است. پیشنهاد ما این است هرکس و ارگانی می‌خواهد، برود از پمپ‌های بنزین نمونه بگیرد. و با توجه به استاندارد یورو 2 آن را آزمایش کند. با این حال در تغییراتی که در پالایشگاه‌ها اعمال می‌کنیم، استاندارد تولید بنزین کشور را بالا می‌بریم و تلاش داریم بنزین را با استاندارد یورو 4 و یورو 5 تولید کنیم. همچنین این آمادگی را داریم که به خودروسازانی که مطابق با استانداردهای کیفی یورو 4 و یورو 5 خودرو تولید می‌کنند یا خط تولیدش را راه می‌اندازند، سوخت بدهیم.

برخی خودروسازان از ما سوال کردند که اگر ما خودرو با سوخت نفت گاز و استانداردهای یورو 5 و یورو 4 تولید کنیم شما نفت گاز آن را دارید؟

ما گفتیم اولا ما این سوخت را وارد می‌کنیم. مدتی بعد هم با تغییراتی که در فرآیند تولید آن ایجاد می‌کنیم به مرور استانداردهای یورو 4 و یورو 5 را خواهیم داشت از جمله در پالایشگاه‌های تهران و امام خمینی شازند.

الان هم خودرو وانت با مصرف نفت گاز تولید شده و ما هم در بعضی از جایگاه‌ها نفت گاز مورد نیاز آنها را توزیع می‌کنیم.

برای طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاهی کشور 2 میلیارد دلار سرمایه نیاز است و اجرای این طرح‌ها مثل سوال شما در گرو بهره‌برداری از این طرح‌هاست. البته نقدینگی مورد نیاز این طرح‌ها از طریق کنسرسیوم بانک‌های ملت و صادرات و با حمایت بانک مرکزی تقریبا تامین و حل شده است.

خوشبختانه الان پروژه‌های بنزین‌سازی آبادان، تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس از این منبع تامین شده که مراحل پایانی‌شان را می‌گذرانند و عمدتا تا نیمه سال آینده و حداکثر پایان سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند. مثلا پروژه بندرعباس و احتمالا اصفهان در 3 ماهه آخر سال 90 به مدار می‌آیند و پروژه تبریز، تهران و آبادان تا 3 ماهه اول سال 90 به مدار تولید وارد می‌شوند.

طرح توسعه پالایشگاه‌های اصفهان و آبادان بسیار بزرگ است و در مجموع 7 تا 8 میلیارد دلار بودجه لازم دارد که قرار است آن را از محل فاینانس تامین کنیم.

به غیر از پروژه‌های اصفهان و آبادان در بخش بهینه‌سازی، مابقی پالایشگاه‌ها شامل امام خمینی، لاوان و تهران حدود 12 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارند که تا الان حدود 5‌/‌4میلیارد دلار آن تامین شده و مابقی هم باید تامین شود.

توجه داشته باشید که سهم توسعه و بهینه‌سازی از مجموع کل فرآورده‌ها در رابطه با بنزین 26 میلیون لیتر در روز و سهم گازوئیل 2‌/‌18 میلیون لیتر در روز است یعنی گازوئیل هم سهم قابل توجهی در این سبد داراست. اما سهم نفت کوره برعکس است. برنامه ما در این طرح‌ها این است که تولید نفت کوره را کاهش دهیم یعنی در طرح‌های بهینه‌سازی 3‌/‌8 میلیون لیتر در روز تولید نفت کوره را کاهش خواهیم داد.

عرضه CNG هنوز روی سامانه هوشمند قرار نگرفته است و از همین الان کار را شروع کردیم و پیمانکار گرفتیم. امیدواریم در 3 ماهه اول سال 90 در 1550 جایگاه که در پایان امسال به 1850 جایگاه می‌رسد سامانه هوشمند هم راه‌اندازی شود. این سامانه قابل مدیریت و کنترل است.

یعنی مثلا اگر در شهر یا استانی برداشت غیرمتعارف صورت بگیرد این سامانه آن را به راحتی تجزیه و تحلیل می‌کند و اطلاعات را در اختیار می‌گذارد. حتی اگر خدای نکرده در جایی قاچاق یا بهره‌برداری بی‌رویه صورت بگیرد از طریق این سامانه به سرعت قابل تشخیص است.

در دنیا بخش خصوصی حاکم است در اینجا هم که به سمت اصل 44 می‌رویم نمی‌توان گفت مردم بیایند خلیج فارس بنزین بخرند! باید به در خانه‌های‌شان برود و هزینه‌اش حساب شود. ما نفت خام را از دولت 95 درصد قیمت خلیج‌فارس می‌خریم. دولتی که 4 میلیون بشکه نفت خام تولید می‌کند در اولین قدم یک میلیون و 700هزار بشکه‌اش را برای مصرف داخلی تخفیف می‌دهد یعنی معادل 5 درصد. حالا به پالایش و پخش می‌گوید با نرخ تمام‌شده فوب به اضافه هزینه حمل آن را بفروشید.

یعنی دولت نرخ می‌گذارد و می‌گوید حق ندارید بنزین را بیش از 700 و 400 تومان بفروشید. گازوئیل را نیز 350 و 150 تومان قیمت گذاشته، LPG نیز 180 و 540 تومان و نفت سفید را 100 تومان قیمت‌گذاری کرده است. به نظرم قیمت فوب نفت سفید 750 تومان باشد. بهای مازوت را یک نرخی به قیمت 200تومان تعیین‌ کرده حال آن‌که قیمت حداقلی آن 550 تومان است که شاید این قیمت برای آجرپزی‌ها سنگین باشد. این ارقام را حساب کنید و بعد خواهید دید باز هم یارانه‌ای که دولت بعد از هدفمندکردن یارانه پرداخت می‌کند، رقم کمی نخواهد بود. اما دولت بنا ندارد و سیاستش این نیست که یکجا فشار بیاورد.