علاقه پوتین به خیام

علت علاقه‌مندی: در این که چرا شخصیتی مثل ولادیمیر پوتین(که حتی ظاهر اسمش با حکیم خیام نیشابوری تفاوت فاحشی دارد) به رباعیات خیام علاقه‌مند شده؛ به حدی که مصرع‌هایی از این رباعیات را به زبان شیوای روسی، زیر لب زمزمه می‌کند؛ اگرچه ما فارسی‌زبانان از این امر خوش‌خوشان‌مان می‌شود، اما مراتب شگفتی خود از این اتفاق را نیز نمی‌توانیم مخفی کنیم و به دنبال کشف علت این علاقه‌مندی حاضریم زیر هر سنگی را بگردیم. خیام که پوتین نمی‌پوشیده تا جلب توجه نخست‌وزیر روسیه کند. لهذا چند احتمال را در این راستا در نظر می‌گیریم و سریع رد می‌شویم:

1ـ جذب ظاهر شدن: اشارات خیام به برخی کلمات و عبارات که ممکن است بوی خوشگذرانی‌های ظاهری و دم غنیمت‌شمری‌های الکی خوشانه از آنها به مشام برسد؛ مثل زبانم لال: جام و باده و ابریق و ماهرخ و حور و آب انگور و خمار و.... امثالهم؛ که این فرضیه به شدت چند ریشتر قابل رد شدن می‌باشد. مگر در روسیه و غرب کم شاعران و اشعاری در راستای القای این مفاهیم دنیوی داریم که پوتین احساس نیاز به اشعار خیام کند.

2ـ درمان سرخوردگی: به گواه روحیات و کارهایی که پوتین انجام داده و می‌دهد؛ به نظر ما که نه فقط از حیث فلسفی دچار «سرخوردگی» نیست، که دچار «سرماخوردگی» هم نیست. او یک ورزشکار تمام‌عیار و یک سیاستمدار کارکشته است که اثری از سَرخوردگی و سُرخوردگی روشنفکرانه فلسفی در وجودش نیست. اصلا او اهل این قرطی‌بازی‌ها نیست.

کشف اساسی ما: راستش ما هر چه فکر کردیم، دیدیم غیر از این نمی‌تواند باشد که با توجه به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و تکه پاره شدن آن به چند کشور مستقل و مجزا، به احتمال قوی می‌بایست که در حال نگاه کردن به کاخ کرملین، یک آدم رندی ـ بلاتشبیه عین ما! ـ در گوشش این یک فروند رباعی معروف خیام را خوانده باشد که باعث علاقه‌مندی پوتین به رباعیات و ذهنیات خیام ایرانی‌الاصل شده باشد:

آن کاخ که جمشید در او جام گرفت

آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت

بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر

دیدی که چگونه گور بهرام گرفت؟