جام جم آنلاین گزارش میدهد
بیش از 20 هزار کشته در تصادفات رانندگی در هر سال باعث شده تا بالاترین عمر از دست رفته در کشور ما ناشی از تصادفات رانندگی باشد که عمدتاً جوانان را به کام مرگ میکشاند. یک سوم قربانیان حوادث ترافیکی متاهلند. این بدان معناست که سالانه بیش از 7000 زن بیوه و چند هزار کودک یتیم میشوند و 10 هزار عامل تصادف به علت عدم پرداخت دیه راهی زندانها میشوند.
حوادث ترافیکی یک مشکل بهداشتی عمده در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه جهان است. در سرتاسر جهان سالانه حدود 2/1 میلیون نفر در اثر حوادث ترافیکی کشته شده و 20 تا 50 میلیون نفر مجروح و دچار ناتوانی میشوند. خودروهای جدید تولید شده که قادر به پیمودن مسیری بلند با سرعتهای سرسامآور هستند، بیشک به مسیرهای ویژه و تمهیدات لازم برای تردد نیز نیاز دارند. در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته اغلب به این نیاز پاسخ گفته شده اما در کشورهای کمتر توسعه یافته همچنان تبعات نبودن بزرگراهها و آزادراهها قربانی میگیرد. کشور ما نیز از این مقوله مستثنی نیست. حملونقل در کشور یکی از مهمترین بخشها محسوب میشود؛ چراکه نرخ شهرنشینی و شهرگرایی در ایران بالاست(65درصد) و بخش وسیعی از کشور را مناطق کوهستانی تشکیل میدهد و در این میان فاصله طولانی میان شهرها و دریا و قرارگرفتن در مسیرهای تجاری بینالمللی جهان بر اهمیت این موضوع افزوده است.
200 سال با سانحه
بیش از 200 سال از تاریخ نخستین تصادف رانندگی میگذرد. در 6 اکتبر 1804 یک اتومبیل بخاری با یک دیوار برخورد کرد. در روزنامههای آن روز علت اصلی این رویداد ناآگاهی راننده از چگونگی کارکرد اتومبیل و برخورداری خودرو از ترمزهای ضعیف نام برده شده بود که آن راننده در آن برخورد، آسیبهای جدی دید.
نخستین برخورد 2 خودرو با یکدیگر نیز در تاریخ 28 جولای 1831 در انگلستان رخ داده است. در این برخورد سرنشینان هر دو خودرو که از گونه بخار بودهاند با آسیبهای کوچک جان سالم بهدر بردند. در تاریخ 3 آوریل 1834 در انفجار دیگ بخار یکی از همان ماشینهای بخاری 3 نفر جان خود را از دست میدهند (پس انفجار بعضی ماشینهای داخلی ما خیلی هم بیسابقه نیست). در سال 1897 نیز نخستین تصادف رانندگی با یک خودروی بنزینی روی میدهد و در سال 1898 نخستین عابر پیاده در برخوردی با یک اتومبیل در شهر پویتیرس فرانسه جان خود را از دست میدهد.
نگاهی به آمار
براساس آمار افراد فوتی و آسیبدیده ناشی از حوادث ترافیکی ارجاعی به سازمان پزشکی قانونی کل کشور در 10سال مابین 76 تا 85 به جمعیت کشور 8 میـلیون و 575 هزار و 476 نفر و به تعداد وسایل نقلیه موتوری کشور 974 هزار و 869مورد افزوده شده است. تعداد مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در مدت این 10 سال تعداد 209 هزار و923مورد بوده است.
تعداد افراد آسیبدیده ناشی از این حوادث یک میلیون و 650 هزار و 341آسیب بود که از 110 نفر به ازای هر 100 هزار نفر در سال 75 به401 نفر به ازای هر 100 هزار نفر در سال 84 افزایش یافته، سپس به 393 نفر به ازای هر 100 هزار نفر در سال 85 کاهش یافته است.
میزان مرگ ناشی از حوادث ترافیکی نیز از 1/22 به ازای هر 100 هزار نفر در سال 75به 5/40 به ازای هر 100هزار نفر در سال 84 افزایش پیدا کرده و سپس در سال 85 به1/39نفر به ازای هر 100 هزار نفر کاهش پیدا کرد.
تعداد مرگ براساس شاخص تعداد وسایل نقلیه از 211 مورد به ازای هر 100 هزار وسیله نقلیه در سال 75 به 258مورد به ازای هر 100 هزار وسیله نقلیه در سال 81افزایش یافت و سپس به170 مورد به ازای هر 100 هزار وسیله نقلیه کاهش پیدا کرد.
در سال 87 در مجموع 136 هزار و 305 فقره تصادف در جادههای کشور رخ داد. 3 درصد از این میزان تصادفات منجر به فوت و 19 درصد نیز منجر به جرح شد.
59 درصد از این میزان مربوط به سواری و وانت، 23درصد موتورسیکلت، 15 درصد کامیون و 3درصد مربوط به ناوگان مسافربر عمومی بوده است.
برطبق آمار سازمان پزشکی قانونی کشور در سال گذشته 23 هزار و 362 نفر از هموطنان در تصادفات رانندگی کشته شدند که این رقم نسبت به سال 86 حدود 9/1 درصد افزایش یافته است.
در سال گذشته نیز 59 هزار و 598 پرونده فوت به پزشکی قانونی ارجاع شد که 22 هزار و 973 مورد فوتیها بر اثر تصادف بوده است. همچنین در سال گذشته 295هزار و 179 نفر برای معاینات پزشکی بعد از تصادف به این سازمان مراجعه کردند که 219 هزار و 563 مورد مرد و بقیه زن بودند.
براساس آمار سازمان پزشکی قانونی، کشور در 3 ماهه نخست امسال نیز 5 هزار و 826 نفر بر اثر وقوع سوانح رانندگی در جادههای کشور کشته شدند.
براساس آمار ارائه شده پراید، پیکان، پیکان وانت و وانت نیسان بیشترین سهم را در تصادفات جادهای داشتند، همچنین بیشترین عوامل بروز تصادفات به ترتیب سبقت غیرمجاز با 25 درصد، عدم رعایت فاصله طولی 22 درصد و سرعت غیر مجاز 20 درصد است.
سواری و وانت با 63 درصد، کامیون 16 درصد، موتورسیکلت 10 درصد و اتوبوس 3 درصد انواع حوادث رانندگی را به خود اختصاص دادهاند.
70 درصد تصادفات رانندگی در روز و 30 درصد در شب رخ داده است، 61 درصد حوادث رانندگی در شعاع 30 کیلومتری شهرها به وقوع پیوسته است که علت اصلی آن ترددهای محلی، جغرافیای انسانی و اجتماعی و تغییرات روانی در رانندگان است.
شهرهای پرتصادف
تصادفات ترافیکی منحصر به جادههای کشور نیست. حجم عمدهای از تصادفات، داخل شهرها رخ میدهد. براساس گزارش دادسرای رسیدگی به تخلفات رانندگی تنها در تهران در سال 87 تاکسیها 8 هزار و 428 فقره تصادف و در سال 88، 9 هزار 658 فقره تصادف را به خود اختصاص دادند که میزان تصادفات به وقوع پیوسته از سوی تاکسیها در سال گذشته افزایش داشته است. همچنین اتوبوسها نیز در سال 87 ، 2هزار و 413 فقره و در سال 88، 2 هزار و 981فقره از تصادفات را به خود اختصاص دادند که این میزان نیز رشد داشته است. همچنین در سال 88، 170 هزار فقره تصادف حادثهساز در تهران به وقوع پیوسته است.
لازم به ذکر است کل وسایل نقلیه تهران 6 میلیون و 400 هزار دستگاه است که 3 میلیون و 900 هزار دستگاه آن خودروهای سواری و 2 میلیون و 500 هزار دستگاه موتورسیکلت است.
در یک نگاه کلی، محل وقوع 8/59 درصد تصادفات منجر به مرگ در جادههای برونشهری، 9/30درصد در جادههای درونشهری، 6/8 درصد در جادههای روستایی و محل تصادف 7/0 درصد افراد نامعلوم بوده است.
هزینههای بالا
متاسفانه امروزه مساله تصادفات رانندگی در کشور به یکی از مسائل تلخ تبدیل شده است که هم دولت را به سبب هزینههای در برداشته متاثر میکند و هم باعث میشود تا مردم خسارت دیده و مجبور به تحمل آسیبهای فراوانی شوند. براساس محاسبات پژوهشکده حمل و نقل شاخص هزینه تصادفات نسبت به تولید ناخالص ملی هماکنون 7درصد برآورد شده است. مقایسه این شاخص با شاخص رشد اقتصاد ملی که در بهترین شرایط حدود 4 درصد است، عمق این زیان را نشان میدهد. براین اساس هزینه تصادفات جادهای سال گذشته مابین 3 تا 5 میلیارد تومان برآورد شده است. در تصادفات جادهای فوت هر انسان به میزان 180میلیون تومان به جامعه خسارت وارد میکند.
پژوهشکده یاد شده 70 درصد کشتههای ناشی از تصادفات را به طور معمول نانآوران خانواده دانسته و میافزاید: سالانه10هزار نفر به تعداد زندانیان دارای ناتوانی مالی در پرداخت دیه ناشی از تصادفات افزوده میشود که این رقم، بسیار بالا بوده و به لحاظ افزایش آسیبهای اجتماعی و ناهنجاریهای رفتاری در جامعه فاجعه بزرگی است. این هزینههای جانی و مالی، تصادفات را در کشور به یک پدیده شوم تبدیل کرده است.
آمار مردانه
در آمریکا میزان مرگ ناشی از تصادفات در مردان 2برابر زنان است که این نسبت در کشور ما 4 به 1 بود. یکی از علتهای بیشتر بودن مرگ و میر مردان در ایران میتواند مربوط به در معرض خطر بودن بیشتر این جمعیت به دلیل ویژگیهای شغلی، فرهنگی و اجتماعی و مالکیت بیشتر خودرو باشد.
بد نیست بدانید براساس آمارهای موجود آسیبهای ناشی از حوادث علت 45 درصد مرگ و میر کودکان یک تا 4 ساله و علت 70 درصد مرگ و میر کودکان 4 تا 19 سال در جهان است. از میان حوادث، حوادث ناشی از برخورد با وسایل نقلیه بیشترین علت مرگ و میر در کودکان را تشکیل میدهد و بعد از آن سایر آسیبها همچون سوختگی، خفگی، بلعیدن اجسام و مشکلات تنفسی قرار دارد.
مقصر کیست؟
در بروز حوادث رانندگی 3 عامل انسان، جاده و وسیله نقلیه نقش اصلی را به عهده دارند.اما در این بین کدام عامل نقش بیشتری دارد؟! براساس آمار و ارقام جهانی از میان این سه عامل، متهم ردیف نخست عامل انسانی است. در علل وقوع سوانح جادهای سهم انسان 65 درصد، جاده 13 درصد، اتومبیل 15 درصد و شرایط محیطی 7 درصد برآورد شده است. اما آیا این موضوع برای ایران نیز صادق است؟ بسیاری از کارشناسان معتقدند که اینطور نیست! در یک تحقیق نشان داده شده است بیش از ?? درصد جادههای کشور بالقوه سانحهخیز بوده و دارای اشکالات فنی قابل ملاحظه است. یا زمانی که معاون فنی و مهندسی راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی اعلام میکند که کامیونهای هوو یک درصد از تعداد کامیونهای کل کشور را تشکیل میدهند در حالی که بالغ بر 11 درصد متوفیان حوادث رانندگی وسایل نقلیه باربری سنگین، مربوط به این کامیونها است باید به قابل تسری بودن آمارهای جهانی به وضعیت داخل کشور شک کرد. بانک جهانی نیز در گزارش خود اعلام کرده است: در حال حاضر ایران با تصادفات جادهای بیش از 20 برابر کشورهای صنعتی و 5 برابر کشورهای همنوع خود همچون مصر و ترکیه، مواجه است.
بنا بر گزارش بانک جهانی، دولت ایران به خوبی از کمبودها و کاستیهای موجود در خصوص سیستم حمل و نقل این کشور آگاه است، اما وضعیت جادهها در بسیاری از نقاط این کشور چندان جالب نیست، به شکلی که در حال حاضر وضعیت ایمنی جادهها در ایران یکی از بدترینها در نوع خود محسوب میشود که این مساله پیامدهای گوناگونی بر جمعیت و اقتصاد کشور داشته است.
علی اخوان بهبهانی / جام جم
جام جم آنلاین گزارش میدهد
جام جم آنلاین گزارش میدهد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک فعال سیاسی:
یک نماینده مجلس:
در گفتوگوی «جامجم» با استاد حوزه و مبلغ بینالملل بررسی شد
گفتوگو با موسی اکبری،درخصوص تشکیل کمپین«سرزمین من»وساخت و مرمت۵۰خانه در منطقه زنده جان