فصل آمادگی برای زندگی

حتی مادران و پدران ما گاهی در همین تابستان‌های گرم برای همیشه جذب کار می‌شدند و بر سر حرفه‌ای می‌ماندند و کار را رها می‌کردند.

اما امروز وضع خیلی فرق کرده است. بچه‌های ما دیگر آن بچه‌هایی نیستند که از هر انگشت‌شان یک هنر می‌بارید. حالا آنها وقتی وارد زندگی خانوادگی می‌شوند، کم می‌آورند.

آنها راه رستوران‌ها را بهتر از راه آشپزخانه بلدند و به جای آن‌که بدانند آچار و پیچ‌گوشتی را چطور به دست بگیرند، فهرست کاملی از تعمیرگاه‌ها را دارند.

امروز بچه‌ها جز درس خواندن چیز زیادی یاد نمی‌گیرند و این تقصیر آنها نیست؛ تقصیر پدر و مادرهاست که بموقع آنها را برای زندگی آماده نکرده‌اند.

نسرین سالمی مدیر یک فروشگاه است. او 2فرزند 16 و 18 ساله دارد که یکی دختر و دیگری پسر است.

این مادر 45 ساله می‌گوید: ‌هیچ‌وقت از بچه‌ها نخواستیم که کار کنند. تنها توقع ما درس خواندن بود. حالا که دخترم به 18 سالگی رسیده است، اولین پیشنهادهای ازدواج زیر گوشم زمزمه می‌شود و تازه فهمیده‌ام که شاگرد اول بودن و در مدرسه زرنگ بودن همه چیزی نبوده که برای او لازم بوده، گرچه تنها چیزی بود که مرا راضی می‌کرد. شاید حالا یاد گرفتن تمام چیزهایی که من همیشه به عهده گرفته‌ام، برایش خیلی سخت باشد. کاش وقتی بچه بود همکاری در کارهای خانه را به او یاد می‌دادم.

مشکلی که این مادر با آن برخورد کرده است شاید مشکل خیلی از ما باشد. بچه‌ها اول کوچک هستند و ما می‌ترسیم به آشپزخانه و هر چیز دیگر نزدیک شوند. بعد که هوشیارتر می‌شوند ترجیح می‌دهیم به بازی بپردازند تا خودشان را با کار خسته کنند و بعد هم فصل مدرسه شروع می‌شود. اما اگر از همین فصل تابستان شروع کنیم و آن را فصلی برای آموزش بچه‌ها قرار دهیم، آنها بزودی می‌توانند زندگی واقعی را تجربه کنند؛ چیزی بیش از درس خواندن. این فصل می‌تواند کم‌کم در بقیه فصول نیز ادامه پیدا
کند.

اگر درست نگاه کنیم فرزندان نزدیک‌ترین منابع کمک در خانواده هستند که گاهی آنان را به کلی کنار می‌گذاریم.

آنچه باید از کودک خواست چیزی نیست که فراتر از توان او باشد. مسوولیت‌های خانه‌داری شامل مواردی می‌شود که می‌توانید از آن فهرستی بدین شرح تهیه کنید:

این بخش تمام کارهای خانه و تعمیرات جزیی را دربرمی‌گیرد که از تمیز کردن ظروف و جمع و پهن کردن سفره تا رسیدگی به باغچه و حیوانات خانگی را شامل می‌شود.

شما می‌توانید همه مهارت‌های لازم برای یک شخص را در این فهرست بگنجانید؛ چیزهایی که خودتان امروز انجام می‌دهید و فرزندتان می‌تواند در انجام آن شریک شود و یک روز خودش نیز براحتی آن را به عهده بگیرد. شناخت لوازم برقی خانگی و تعمیرات جزیی و تعویض کلید و پریزهای خانه نیز در این فهرست می‌گنجند.

این مهارت‌ها شروع ساده‌ای دارد و چیزی است که هر کسی باید یاد بگیرد و دختر و پسر هم ندارد.

تمام اینها شامل شناخت گروه‌های مواد غذایی، دانستن محتویات کابینت‌ها، تهیه غذاها، دسر‌ها و شیرینی‌های آسان، روش‌های اندازه‌گیری غذا‌ها به تناسب تعداد نفرات، استفاده از دستورالعمل‌های آشپزی، تهیه برنامه غذایی هفتگی و طرز بررسی تاریخ مصرف و مواد تشکیل‌دهنده غذاهای آماده، خرید مواد غذایی، تشخیص مواد فاسد از مواد سالم و شیوه‌های صحیح نگهداری از مواد غذایی و... می‌شود.

طرز استفاده از وسایل آشپزخانه نیز در همین گروه قرار می‌گیرد.

کودکان باید ارزش پول را بدانند. شاید لازم باشد آنان را یک روز با خود سر کار ببرید تا بدانند پول چطور به دست می‌آید. خرج کردن پول توجیبی یکی از چیزهایی است که آنان باید بیاموزند.

کودک باید شمارش پول را بیاموزد و قادر باشد در مورد کیفیت و قیمت اجناس قضاوت کند. او باید یک بودجه‌بندی ساده را یاد بگیرد و شیوه نگاه داشتن حساب و کتاب و چگونگی استفاده از کارت اعتباری را آموزش ببیند، پرداخت صورتحساب‌ها را یاد بگیرد و در مورد وام و نحوه دریافت و پرداخت و موارد واقعا ضروری آن اطلاع یابد.

اگر کودک صاحب یک دوچرخه است، باید در حد نیاز با رانندگی و قوانین و مقررات آن آشنا شود. به او نقشه‌خوانی را یاد بدهید و استفاده از وسایل نقلیه را به او بیاموزید.

در سنین بالاتر، باید برای آموزش رانندگی نوجوان برنامه‌ریزی شود.

مهارت‌های پنچرگیری و آموزش روغنکاری دوچرخه، بنزین زدن به خودرو، بررسی روغن آن و تنظیم آب رادیاتور و تنظیم باد چرخ‌ها از دیگر توانمندی‌هایی است که نوجوانان تا قبل از 18 سالگی می‌توانند آن را بیاموزند.

چگونگی حل مسائل، کمک‌های اولیه، دانستن تلفن‌های اضطراری و یادگیری ورزش‌های ضروری‌ای چون شنا و دفاع شخصی، امانت گرفتن کتاب از کتابخانه و درک کاربرد دارو‌ها و خطر استفاده از آنها، فرصت دادن و آموزش برای طراحی یک مهمانی کوچک، مهارت تایپ و تعمیرات معمول لوازم، پیگیری‌های تلفنی مربوط به سرویس وسایل و سازماندهی خانه‌تکانی بهاره، سمپاشی و حمل زباله و... از این دست مهارت‌هاست.

حالا شما اهداف خود را مشخص کرده‌اید. کودک باید به فراخور سن خود مهارت‌های لازم را بیاموزد. با یک برنامه‌ریزی خوب می‌توانید کودک را در مراحل مختلف درسی او همراهی کنید. برنامه‌های سنگین‌تر آموزش را برای زمانی بگذارید که فشار درسی کمتری دارد و برنامه‌های سبک‌تر را به وقت‌هایی که بیشتر مشغول است، اختصاص دهید ولی هیچ زمانی او را به مرخصی کامل از انجام وظایف خانوادگی نفرستید.

یادداشت کردن برنامه‌های فرزندتان در هریک از زمینه‌های یادشده به بهتر انجام شدن این امور کمک می‌کند. بنابراین شما بعد از تهیه این فهرست، باید شرایط لازم را برای اجرای آن فراهم کنید و آن‌گاه استانداردهای مورد نظرتان را به اطلاع فرزند خود برسانید.

ماندانا ملاعلی