معلولان و بهزیستی

سازمان بهزیستی بنابر وظیفه خود باید در خدمت و یاری رساندن به معلولان باشد. اما متاسفانه توان این سازمان کمتر از نیاز این قشر جامعه است.

بنابر آمار سازمان بهزیستی هم اکنون 2 میلیون و 800 هزار معلول در کشور وجود دارد. این آمار شامل یک میلیون و 35 هزار و 227 نفر معلول جسمی و حرکتی، حدود 408 هزار معلول نابینا، 465 هزار و 452 نفر معلول ناشنوا و 776 هزار و 420 نفر معلول ذهنی است.

براساس برآوردهای انجام شده در حال حاضر 3 میلیون معلول در کشور وجود دارد که تاکنون یک میلیون نفر آنان شناسایی شده‌اند و از میان آنها فقط 20 درصد خدمات دریافت می‌کنند و به علت کمبود اعتبار سازمان بهزیستی قادر به ارائه خدمات به تمامی افراد معلول در کشور نیست.

تامین هزینه دانشجویان معلول ، تامین هزینه کاشت حلزون برای کودکان ناشنوا، هزینه ایاب و ذهاب معلولان، پرداخت بیمه مکمل معلولان ، صندوق درمان معلولان، طرح‌های توانمندسازی سالمندان، توانمندسازی بیماران روانی مزمن، توسعه مراکز برای معلولان جسمی و حرکتی و تاسیس آنها (از جمله مراکز خانواده و کودک ناشنوا، خانواده و کودک نابینا) برخی از فعالیت‌هایی است که هم‌اکنون به گروه‌های هدف ارائه می‌شود.

20 درصد از اعتبارات حوزه توانبخشی صرف هزینه مستمری به افراد معلول می‌شود و بقیه خدمات در راستای توانمندسازی معلولان و کمک به گروه‌های مختلف خدمات‌گیرندگان این بخش می‌شود.

مشکلات مسکن معلولان خود حدیثی مفصل است. براساس قانون جامع حمایت از حقوق معلولان 10 درصد واحدهای مسکونی احداث شده در سال باید به معلولان اختصاص پیدا کند و همچنین سازمان صدا و سیما نیز باید هفته‌ای 2 ساعت برای معلولان برنامه اجرا کند در صورتی که این امر تاکنون محقق نشده است.

عدم مناسب سازی محیط‌ها و ساختمان‌های شهری از دیگر مشکلات معلولان است.

هر چند قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که در سال 83 در 16 ماده به تصویب رسید حاوی احکام بسیار مترقی برای معلولان است و طبق آن دولت موظف است زمینه‌های لازم را برای تأمین حقوق معلولان، فراهم و‌ حمایت‌های لازم را از آنها به عمل آورد. همچنین تمامی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای‌عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر ‌و وسایل خدماتی به شیوه‌ای عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.

اما به دلیل عدم‌وجود مدیریت و حمایت متمرکز کماکان به‌طور کامل اجرا نشده است و صد البته انتظار نمی‌رود سازمان بهزیستی به تنهایی از عهده اجرای قانون جامع برآید. ولی انتظار می‌رود به‌منظور اجرایی کردن این قانون و برای ایجاد ارتباط میان‌بخشی بین وزارتخانه‌های مرتبط با امور معلولان و همچنین نظارت برعملکرد آنان به عنوان واسطه عمل کند و در احقاق حق معلولان بکوشد.