روزی برای تمام مادران دنیا

در کشور ما روز بیستم جمادی‌الثانی که مصادف با تولد بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه(س)‌ است به عنوان روز مادر نامگذاری شده و همه ساله در این روز همه فرزندان ایران اسلامی روز تولد این بانوی گرانقدر را جشن می‌گیرند تا از زحمات مادران خود تشکر و قدردانی به عمل آورند. اما جالب است بدانید که این رسم دیرینه و کهن ریشه در سنت اقوام یونانی دارد.

در فرهنگ یونان باستان روز تولد مادر خدایان اساطیری به عنوان روز مادر نامگذاری شده بود. بزرگداشت روز مادر در کشور انگلیس از قرن سیزدهم میلادی آغاز شد. در این روز که به عنوان یکشنبه مادرانه نامگذاری شده بود همزمان با قدردانی از مادر کلیسا از مادر خانواده نیز تجلیل می‌شد. درسال های 1600 میلادی نیز این مراسم باشکوه و آیین سنتی همه ساله در روز یکشنبه مادرانه برگزار می‌شد که در حقیقت یک آیین مذهبی به شمار می‌رفت. در این روز همه کارگرانی که در مراکزی دورتر از محل زندگی خود کار می‌کردند به خانه بازمی‌گشتند تا در این روز در کنار خانواده و مادرانشان باشند. تهیه کیک میوه‌ای از مهم‌ترین سنت‌های برگزاری این آیین بود تا این که در سال 1644 میلادی این جشن به طور رسمی به ثبت رسید. پس از گسترش دین مسیحیت در میان اقوامی که در آن زمان در اروپا زندگی می‌کردند رهبران دینی تلاش کردند تا این روز را به عنوان روزی برای تجلیل از کلیساها به عنوان مظهر قدرت در زندگی پیروان دین مسیحیت اختصاص دهند، اما پس از مدتی آنها تصمیم گرفتند تا در این روز همزمان با قدردانی از کلیساها، در حمایت از انسان‌ها و در پیمودن مسیر زندگی از مقام بزرگ مادر نیز تجلیل به عمل آورند. اما بنیانگذار روز مادر در تاریخ ایالات متحده آمریکا یک آموزگار انگلیسی به نام آنا جارویس بود که پس از مرگ مادرش در 8 می سال 1905 میلادی تصمیم گرفت روزی را به عنوان روز مادر برای تجلیل از زحمات همه مادران در تاریخ این کشور به ثبت برساند. به همین علت نامه‌هایی را برای رهبران دینی و سیاسی کشور ارسال کرد تا هر طور شده این ایده را عملی سازد. سرانجام در سال 1907 میلادی روز دوم ماه می یعنی سالروز مرگ مادر آنا جارویس به عنوان روز مادر نامگذاری شد.

جارویس جنبشی را برای ملی شدن روز مادر به راه انداخته بود که به سرعت در مجامع عمومی گسترش یافته و به این ترتیب در روز 8 می سال 1914 میلادی، دومین یکشنبه ماه می به طور رسمی از سوی رئیس‌جمهور وقت آ‌مریکا به عنوان روز مادر در تاریخ این کشور به ثبت رسید. با پایان جنگ جهانی اول بتدریج این آیین فرهنگی در کشورهای اروپایی نیز بشدت مورد استقبال قرار گرفت و به این ترتیب برگزاری جشن روز مادر در سال 1917 در سوئیس و پس از آن در کشورهای نروژ و سوئد و سرانجام در سال 1923 میلادی در کشور آلمان رسمی شد. مادر جارویس یک کشیش‌زاده بود که در کلیسا تدریس می‌کرد، او از گذشته‌های دور فعالیت‌هایی را برای تصویب قانونی برای اختصاص دادن روزی از سال به تجلیل از مقام مادران آغاز کرده بود. این زن علاقه زیادی به گل میخک داشت و به همین علت دخترش جارویس در مراسم ویژه دومین سالگرد مرگ مادرش که در کلیسا برگزار کرد، همه کلیسا را پر از گل‌های میخک سفیدی کرده بود که پس از پایان مراسم نیایش، همه آنها را به پاس حضور افراد شرکت‌کننده در این مراسم به آنها اهدا کرد که این موجب شد تا گل میخک سفید به عنوان سمبل روز مادر شناخته شود. اگرچه بعدها میخک‌های رنگی جای میخک‌های سفید را گرفتند و پس از آن از گل میخک سفید تنها در مراسم درگذشت مادران استفاده شد. تا سال 1925 میلادی رسم بر این بود که در این روز از مادرانی که در قید حیات بودند با حلقه‌هایی از میخک صورتی و از مادرانی که از دنیا رفته بودند با حلقه‌هایی از میخک سفید قدردانی شود، اما پس از این به تدریج از انواع مختلفی از گل‌های زیبای دیگر نیز در تهیه حلقه‌ها یا دسته‌های گلی که برای مادران سفارش داده می‌شد، استفاده شد. اگرچه آنا جارویس نام خود را به عنوان بنیانگذار روز مادر در جهان مسیحیت به یادگار گذاشت، اما خودش هیچ گاه مادر بودن را تجربه نکرد و در سال 1948 میلادی در یک خانه سالمندان در ایالت فیلادلفیای آمریکا از دنیا رفت و از آنجایی که هیچ فرزندی نداشت، هزینه نگهداری او را در خانه سالمندان، تاجران گل که همه ساله در سالروز بزرگداشت روز مادر، سود بسیار زیاد و قابل توجهی را از آن خود می‌ساختند تامین می‌کردند.

پس از انقلاب اسلامی روز بیستم جمادی‌الثانی یعنی روز ولادت حضرت فاطمه (س)‌ که بهترین الگوی زنان مسلمان در ایمان، فداکاری و مهربانی است به عنوان روز زن و روز مادر نامگذاری شده است. اگرچه بزرگداشت مقام مادر در میان اقوام و ملل مختلف قدمتی طولانی دارد، اما در کشور ما در دوره‌های مختلف تاریخ بزرگداشت این روز بارها دستخوش تغییر و تحول شده است. در ایران باستان روز پنجم ماه حوت یعنی پنجم اسفند روز مادر و روز همبستگی زنان بوده است. در این روز زن‌ها خواسته‌ها و نیازهای خود را مطرح می‌کردند و درباره حل مشکلات زندگی و روابط اجتماعی خود به بحث و تبادل نظر می‌پرداختند و علیه ناهنجاری‌ها اعلام همبستگی و همکاری می‌کردند. مردها نیز در این روز به آنها هدیه می‌دادند و نه‌تنها مردان از همسرانشان بلکه فرزندان از مادران و برادران از خواهرانشان تجلیل و قدردانی می‌کردند.