افول یا طلوع یک ستاره؟

در سال‌های نه چندان دور برخی از بازیگران از ایفای نقش در سریال‌های تلویزنی پرهیز داشتند ولی در حال حاضر تعداد بازیگرانی که در تلویزیون حضور نداشته‌اند، انگشت شمار است و به نام‌هایی چون هدیه تهرانی، محمدرضا گلزار، ترانه علیدوستی و چند نفر دیگر محدود می‌شود. در این مطلب در گفتگو با چند بازیگر و کارگردان و تهیه‌کننده به دنبال پاسخ این سوال گشته‌ایم که نقش‌آفرینی ستاره‌های سینمایی در سریال‌های تلویزیونی چه تبعات مثبت و منفی می‌تواند داشته باشد. در این گزارش سینماگران به سوال‌هایی در رابطه با تفاوت جنس بازی در سینما و تلویزیون، دلایل حضور پررنگ بازیگران سینما در تلویزیون، تاثیر این حضور بر مساله دستمزدها و... پاسخ داده‌اند.

آزیتا حاجیان، بازیگر سینما و تلویزیون با بیان این که تفاوتی بین بازی سینمایی و تلویزیونی نمی‌بیند می‌گوید: این طور نیست که یک عده از بازیگران برای بازی در تلویزیون آموزش دیده باشند و یک عده برای سینما. بیشتر بازیگران ما برای بازی در تئاتر تعلیم دیده‌اند و بعد جذب سینما یا تلویزیون شده‌اند. یک عده هم اصلا هیچ آموزشی ندیده اند که حسابشان از بقیه جداست. وی که دانش آموخته کارشناسی بازیگری و کارگردانی تئاتر است ادامه می‌دهد: تهیه‌کنندگانی که با حضور بازیگران سینما در تلویزیون مخالفند به این موضوع دیدگاه اقتصادی دارند. اما من به این مساله از زاویه منافع مردم نگاه می‌کنم. اگر یک خانواده در این شرایط بد اقتصادی بخواهد به سینما برود، باید هزارها تومان در سال خرج کند. اما همان خانواده می‌توانند دور هم بنشینند و در حالی که شام و ناهارشان را می‌خورند،‌ فقط با هزینه کردن پول برق یک سریال را ببینند و سرگرم شوند.

بازیگر فیلم‌های روبان قرمز و آدم برفی و سریال امام علی (ع) تاکید می‌کند:‌ هنرمندانی که از امکانات جامعه استفاده کرده‌اند، باید به مردم خودشان خدمات ارائه بدهند. این ارائه خدمات با حضور در رسانه عمومی و ملی تلویزیون امکان‌پذیر می‌شود. حاجیان در پاسخ به این سوال که خودتان بین بازی در سینما و تلویزیون کدام را ترجیح می‌دهید، می‌گوید: من براساس فیلمنامه کارم را انتخاب می‌کنم. به دنبال فیلمنامه‌ای هستم که دردی از مردم دوا کند و به آنها آگاهی بدهد. سینمایی و تلویزیونی بودنش خیلی فرقی ندارد.

ساداتیان:‌ سریال‌های تلویزیونی فرمول دستمزدها را به هم می‌ریزند

سید جمال ساداتیان، تهیه‌کننده فیلم‌های به رنگ ارغوان و دایره زنگی مخالفتی با حضور بازیگران سینما در تلویزیون ندارد و معتقد است که تلویزیون با به‌کارگیری بازیگران سینما به کمک اقتصاد سینما آمده و برای بازیگران فرصت شغلی ایجاد کرده است.

او در عین حال یکی از نکات منفی این قضیه را به هم خوردن فرمول دستمزد بازیگران سینما می‌داند و می‌گوید: تهیه‌کنندگان تلویزیونی علاقه‌مندند به هر قیمتی شده با پرداخت دستمزدهای بالا چهره‌های مطرح سینمایی را جذب کنند و این مساله روی میزان دستمزد بازیگران تاثیر گذاشته است. وقتی که بازیگری در تلویزیون دستمزد بالا بگیرد، دیگر دلیلی نمی‌بیند که بیاید در سینما بازی کند. اگر مسوولان سیما بتوانند این موضوع را با سیاست و تدبیر حل کنند،‌ خیلی نباید نگران حضور سینمایی‌ها در تلویزیون باشیم.

موتمن: حضور بازیگران سینما در تلویزیون نباید مستمر و دائمی باشد

فرزاد موتمن، کارگردان فیلم‌های شب‌های روشن و صداها در این باره می‌گوید: حضور بازیگران سینما در تلویزیون از نظر قانونی منعی ندارد، اما این حضور نباید مستمر و دائمی باشد.

او با بیان این که خیلی از ستاره‌های سینمای دنیا در سریال‌های تلویزیونی بازی می‌کنند، تصریح می‌کند:‌ ما از جک نیکلسون ستاره تر نداریم. چندی پیش شاهد بودیم که حتی او هم در یک سریال‌ به کارگردانی مایک نیکولز بازی کرد.

این کارگردان ادامه می‌دهد: حضور بازیگران سینما در تلویزیون نباید مستمر و دائمی باشد. اگر یک بازیگر مطرح در یک سریال 90 شبی و شبانه بازی کند آن وقت جذابیتش را از دست می‌دهد. روش درست این است که بازیگران شناخته شده سینما هر از گاه در یک برنامه تلویزیونی ظاهر شوند.

وی با بیان این که تلویزیون جای خوبی برای بازیگران تازه کار و بااستعداد است می‌گوید: در همه جای دنیا سینما اهمیت بیشتری نسبت به تلویزیون دارد. چون سینما یک هنر است و تلویزیون یک مدیوم و رسانه. اما در ایران این روند معکوس است.

موتمن می‌گوید: به تلویزیون بودجه‌های بیشتری می‌دهند و تلویزیون هم با پول‌هایی که در اختیار دارد، رقم دستمزدهای سینما را می‌شکند. اگر قرار است به سینما یارانه ندهند، باید ممیزی‌ها را کم کنند تا سینما بتواند روی پای خودش بایستد.

پاک‌نیت: بازیگران تلویزیونی تاثیرگذاری بیشتری دارند

محمود پاک‌نیت، بازیگر سریال حضرت یوسف(ع) معتقد است که بازیگران به خاطر رکود به وجود آمده در سینما به سمت تلویزیون کشیده شده‌اند.

وی حضور این بازیگران در تلویزیون را یک اتفاق مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: تلویزیون گستردگی و فراگیری بیشتری دارد و با نقش آفرینی یک بازیگر در سینما تعداد بیشتری از مردم از استعداد هنری وی برخوردار می‌شوند.

این بازیگر با اشاره به این مطلب که بازیگران تلویزیونی تاثیرگذاری بیشتری دارند تاکید می‌کند: خیلی از بازیگران موفق سینما مثل اکبر عبدی کارشان را با تلویزیون شروع کرده‌اند و اکنون هم در سینما و هم در تلویزیون فعال هستند.

پاک‌نیت با اشاره به این که خودش بیشتر در سریال‌های تلویزیونی بازی می‌کند، می‌گوید: وقتی درگیر یک پروژه تلویزیونی می‌شوم، نمی‌توانم پیشنهادهای دیگر را بپذیرم. مثل سریال حضرت یوسف که همکاری‌ام با آن 3 سال طول کشید و به خاطر این که گریمم به هم نخورد با هیچ پروژه دیگری قرارداد نبستم.

جهانگیر کوثری: مخالف تفکیک بازیگران سینما و تلویزیون هستم

جهانگیر کوثری، تهیه‌کننده فیلم‌های خون بازی و به آهستگی معتقد است: در تمام کشورهای دنیا بازیگران هم در سینما بازی می‌کنند هم در تلویزیون؛ اما در ایران به خاطر خط کشی‌های سیاسی این ذهنیت وجود دارد که این دو رسانه باید هر کدام بازیگر‌های خودشان را داشته باشند.

وی در ادامه می‌گوید: در تمام دنیا بازیگر‌ها کارشان را که بازیگری است، انجام می‌دهند. یعنی بازیگر، بازیگر است و دوربین، دوربین است و نقش هم نقش. فرقی هم نمی‌کند مربوط به سینما باشد یا تلویزیون. ما می‌بینیم که ستاره‌ای چون رابرت دنیرو می‌رود دوبلور یک انیمیشن می‌شود. بنابراین من مخالف این تفکیک هستم.

کوثری با تاکید بر این که باید اهداف کلی فرهنگی سینما و تلویزیون را یکی کنیم، می‌گوید: در حال حاضر بین این دو رسانه تقابلی وجود ندارد. این ذهنیت به این خاطر ایجاد شده که در یک دوره‌ای وزارت ارشاد از سیما فاصله گرفت.

وی با اشاره به سریال‌هایی چون امام علی (ع) و هزاردستان می‌گوید: در این سریال‌ها نشانه‌‌های بزرگ سینمایی نهفته است و بهترین بازیگران سینما از جمله عزت‌الله انتظامی، ‌داوود رشیدی و علی نصیریان در آنها حضور داشته‌اند.

موسوی: تلویزیون خیلی سریع ستاره‌ها را به افول می‌رساند

سید غلامرضا موسوی، رئیس شورای عالی تهیه‌کنندگان بشدت با حضور ستارگان سینما در تلویزیون مخالف است. او می‌گوید: خیلی از ستاره‌های ما اصول حرفه‌ای ستاره بودن را بلد نیستند. آنها برای تثبیت شدن خیلی زود به سمت تلویزیون می‌روند. مطمئن باشید بازیگرانی که به سمت سریال‌ها گرایش پیدا می‌کنند، احتمال ماندگاری شان را پایین می‌آورند.

او ادامه می‌دهد: در سینمای حرفه‌ای جهان ستاره‌های بزرگ براحتی در تلویزیون بازی نمی‌کنند. آنها از سریال جذب فیلم می‌شوند، اما از فیلم به سریال نمی‌روند. زمانی به سمت سریال‌ها می‌روند که تاریخ مصرفشان تمام شده باشد.

تلویزیون خیلی سریع ستاره‌ها را به افول می‌رساند. یعنی وقتی ستاره‌ای سینمایی به تلویزیون می‌آید، در زمان پخش سریال مورد توجه قرار می‌گیرد. اما یک هفته بعد از اتمام سریال بلافاصله فراموش می‌شود.

او پس از این که نگرانی‌اش را بابت حضور ستاره‌ها در تلویزیون بیان می‌کند، دلایلش را درباره این نگرانی شرح می‌دهد. این تهیه‌کننده می‌گوید: ستاره باید کسی باشد که جز داخل سینما قابل دستیابی نباشد. وقتی یک مخاطب هر هفته ستاره‌ای را روی آنتن ببیند، از دیدن او خوشحال می‌شود. اما دیگر کمتر برایش بلیت می‌خرد. اینها همه نکات جامعه شناسانه‌ای هستند که ستاره‌ها به آن توجه ندارند. موسوی ادامه می‌دهد: اگر ستاره‌ای به تلویزیون برود، این اقدام او در سرنوشت و آینده‌اش تاثیر می‌گذارد.

البته این که یک برنامه تلویزیونی درباره نقش‌های سینمایی ستاره‌ها با آنها مصاحبه کند اشکالی ندارد. اما ستاره‌ای که در سریال تلویزیونی بازی کند دیگر ستاره قبلی نیست. خیلی از مردم او را می‌شناسند. اما این شناخته شدن باعث نمی‌شود که بروند برایش بلیت بخرند.

خلیلی: یک بازیگر در سریال تلویزیونی هم می‌تواند بازی ماندگاری ارائه دهد

ماه‌چهره خلیلی که دوره بازیگری را در لندن گذرانده است، در این رابطه می‌گوید: در انگلیس بازیگران حوزه‌های تئاتر و سینما و تلویزیون مشخص هستند و کمتر پیش می‌آید این حوزه‌ها با هم تداخل پیدا کنند. در دوره‌های آموزشی هم هنرجو برای هر حوزه دوره‌های متفاوتی را می‌گذراند. یعنی بازی برای کادر دوربین و بازی برای کادر سینما را جداگانه یاد می‌گیرد.

بازیگر سریال‌های در چشم باد و نردبام آسمان با اشاره به تفاوت‌های بازی تلویزیونی و سینمایی می‌گوید: فرض کنید بازیگر می‌خواهد حالت فکر کردن به خود بگیرد. در نمای کلوزآپ (بسته) سینمایی وقتی یک پلک بزند، تصویری به طول 8 متر باز و بسته می‌شود. پس جنس بازی‌اش متفاوت است.

این بازیگر اضافه می‌کند: شاید به خاطر کمبود بازیگر است که بازیگران مجبور می‌شوند هر دو حوزه سینما و تلویزیون را تجربه کنند. اما من قبول ندارم که تلویزیون بازیگر را دم دستی می‌کند و ارزشش را پایین می‌آورد. یک بازیگر در سریال تلویزیونی هم می‌تواند نقشش را درست ایفا کند و جاودانه شود. همان طور که بازیگر سینمایی هم ممکن است در فیلم‌های ضعیف سینما بازی کند و بازی ضعیفی ارائه دهد.

لیلا اوتادی: بازیگران مطرح سینما باید گهگاه سری هم به تلویزیون بزنند

لیلا اوتادی ضمن موافقت با حضور بازیگران سینما در تلویزیون می‌گوید: نباید این دو رسانه را از هم جدا کنیم. چون هر دو فرهنگ‌ساز و سرگرم کننده‌اند. از آنجا که سینما مخاطبان محدودی دارد، لازم است گهگاه بازیگران مطرح سینما سری هم به تلویزیون بزنند. چون برایشان خوب است. برای مردم هم خوب است.

بازیگر فیلم‌های زن‌ها فرشته‌اند و بید مجنون ادامه می‌دهد: دو تا از ستاره‌های خوب سینما یعنی امین حیایی و شهاب حسینی کارشان را از بازی در سریال و مجری‌گری شروع کرده‌اند و بعد از موفقیتشان در سینما باز هم به تلویزیون سر زده‌اند.

احسان رحیم‌زاده