همه مصایب بارداری

شواهد پزشکی حاکی از آن است که استرس مادر در دوران بارداری، باعث بروز مشکلات روانی و رفتاری در کودک پس از تولد می‌شود و مهم‌تر از آن استرسی که در حین بارداری بویژه از جانب همسر به مادر وارد می‌شود، در این زمینه آسیب‌رسان و زیان‌آور است.کارشناسان می‌گویند که مقادیر بالای هورمون استرس موسوم به کورتیزول، می‌تواند از جفت عبور کند و به جنین برسد. کودکانی که در مدت رشد جنینی در رحم مادر، در تماس با هورمون کورتیزول زیاد قرار داشته‌ باشند، در 18 ماه نخست زندگی، ضریب هوشی پایین‌تری دارند. این کودکان، بیشتر در معرض ابتلا به اختلالاتی چون اضطراب و نگرانی و ترس زیاد هستند.

در واقع، روحیه و شخصیت همسر نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند. البته ماجرا فقط به این مساله ختم نمی‌شود چراکه به گفته محققان، بین اضطراب مادر در ماه آخر بارداری و تغذیه نوزاد با شیر مادر ارتباط مستقیم وجود دارد.

با پیشرفت حاملگی، زوج‌ها با اضطراب بیشتری روبه‌رو می‌شوند و اضطراب و استرس‌های دوران حاملگی با پیامدهای منفی بارداری همراه است.

اضطراب علاوه بر اثرهای مختلف بر زن باردار، می‌تواند سلامت جنین و کودک و در نهایت تغذیه کودک توسط شیر مادر را تحت تاثیر قرار دهد.

همچنین نتایج تحقیقات نشان داده که در فرزندان زنان بدون اضطراب در مقایسه با فرزندان زنان دارای اضطراب در ماه آخر بارداری، تغذیه انحصاری با شیر مادر به طور معنی‌داری بیشتر است.

تحقیقات نشان می‌دهد بروز افسردگی در ماه‌های نخست بارداری، خطر زایمان پیش از موعد را نیز افزایش می‌دهد.

به گزارش ایسنا، محققان می‌گویند در زنانی که در ابتدای بارداری مبتلا به افسردگی هستند احتمال این که وضع حمل پیش از موعد داشته باشند، بسیار بیشتر است. این محققان با 791 زن که در هفته دهم بارداری بودند، مصاحبه کردند. آنها دریافتند که در 41 درصد از این زنان، علائم جدی افسردگی وجود دارد و 22 درصد آنها نیز علائم افسردگی شدید و حاد را دارند. به گفته متخصصان، احتمال زایمان پیش از موعد در زنانی که علائم افسردگی حاد دارند، 2 برابر بیشتر است.

همچنین زنانی که علائم جدی افسردگی را دارند، 60 درصد بیشتر با مشکل زایمان زودهنگام و بی‌موقع مواجه می‌شوند.

کمردرد حاملگی

کمردرد یکی از شایع‌ترین موارد شکایت زنان باردار است، اما متخصصان می‌گویند راه‌هایی وجود دارد که می‌توان با به‌کارگیری آنها کشیدگی و درد کمر را بهبود داد.

برای بهبود کمردرد در دوران بارداری، سعی کنید با توصیه و مشورت پزشک خود ورزش کنید، چون ورزش کردن، بخش پایینی کمر و شکم را تقویت و از آن حمایت می‌کند.

بهتر است زنان باردار برای برداشتن چیزی از روی زمین خم نشوند. ابتدا بنشینند و سپس آن را بردارند. کفش‌های راحت و مناسب بپوشند و از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار خودداری کنند. زنان باردار نباید روی کمرشان بخوابند و بهتر است تا جای ممکن استراحت کنند و وقت استراحت پاهایشان را بالا نگه دارند. استفاده از کمربندهای نگهدارنده هم مفید است.

مراجعه به پزشک

انجام معاینات دقیق قبل از اقدام به بارداری، مراجعه ماهانه به پزشک حداقل تا ماه هفتم بارداری و یک هفته پس از زایمان، از مراقبت‌های اصلی این دوران به شمار می‌رود.دکتر مهناز شریفی، متخصص زنان، زایمان و نازایی می‌گوید: «زنانی که قصد باردار شدن دارند، باید دست‌کم یک بار به پزشک مراجعه کنند تا از نظر احتمال ابتلا به هر گونه بیماری مورد معاینه قرار بگیرند.»او این امر را در تشخیص بیماری‌های مختلفی که ممکن است سلامت جنین را در دوران بارداری به خطر بیندازد، بسیار موثر می‌داند. در مراقبت‌های قبل از بارداری، احتمال دارد که یک فرد تنها به انجام یک بار معاینه نیاز داشته باشد و فرد دیگر در کنار این معاینات، به برخی آزمایشات تکمیلی هم نیازمند باشد که در هر صورت انجام اقدامات مراقبتی لازم از سوی مادر، اهمیت زیادی در پیشگیری از بیماری‌های گوناگون در جنین دارد.

این متخصص با تاکید بر این که انجام معاینات پزشکی، کمبود ویتامین‌ها، مواد معدنی و بسیاری مواد موثر دیگر در آماده‌سازی بدن برای باردار شدن را مشخص می‌کند، می‌گوید: علاوه بر این که زنان باید 3 ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف روزانه اسید فولیک را آغاز کنند، رعایت مراقبت‌های پزشکی، تاثیر بسزایی در تشخیص کمبود سایر مواد مورد نیاز بدن که تنها با مصرف دارو تامین می‌شوند دارد.

نزدیک شدن به زمان زایمان

به گفته دکتر شریفی، علاوه بر این که پزشک مراقبت‌های لازم در این دوران را از نظر استراحت، تغذیه و بسیاری موارد دیگر مشخص می‌کند، لازم است زنان باردار حداقل تا ماه هفتم، ماهی یک بار به پزشک مراجعه کنند.

این متخصص ادامه می‌دهد: «این معاینات در ماه هفتم و هشتم به 2 بار در ماه و در ماه نهم به هفته‌ای یک بار می‌رسد که لازم است همه زنان باردار انجام این معاینات را جدی بگیرند.»

این متخصص زنان، زایمان و مامایی در کنار مراقبت‌های دوران بارداری که هم شامل مراقبت‌های شخصی و هم معاینات پزشکی است، بر برنامه‌ریزی برای معاینات پزشکی پس از زایمان نیز تاکید می‌کند: «مادران باید یک هفته پس از زایمان حتما به پزشک مراجعه کنند تا احتمال وقوع هر گونه عارضه برای مادر و نوزاد تشخیص داده شود.»

شریفی با اشاره به این که معاینات پزشکی پس از زایمان، در ادامه به 6 هفته بعد از اولین معاینه می‌رسد، تصریح می‌کند: «توجه و دقت به این مراقبت‌ها علاوه بر تشخیص امراض احتمالی، در تعیین روش‌های پیشگیری از بارداری، طبق شرایط جسمی مادر نیز مهم است.»

ورزش کنید

یافته‌های پژوهشگران پزشکی ورزشی کشورمان نشان می‌دهد ورزش منظم هوازی دوران بارداری پس از رفع احتمال خطر تهدید به سقط با رعایت اصول و ایمنی تحت مراقبت متخصصان می‌تواند طول مرحله فعال زایمان را کوتاه‌تر و احتمال سزارین را کاهش دهد.

یافته‌های محققان مرکز تحقیقات پزشکی ورزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران حاکی است که با پیروی کردن از برنامه‌های ورزشی، زنان باردار روحیه شادتری پیدا می‌کنند، دردهای زایمانی را بهتر و آسان‌تر تحمل می‌کنند و شیردهی موفق‌تری را تجربه می‌کنند؛ پس انجام حرکات ورزشی مناسب نه‌تنها موجب صدمه و زیان به جنین و مادر نمی‌شود، بلکه مادر را برای انجام زایمان آسان‌تر و تولد نوزادی سالم‌تر یاری می‌دهد.

به گفته پژوهشگران، مادران غیرورزشکار و سالم می‌توانند با اطمینان برنامه ورزشی هوازی مشخصی را از هفته سیزدهم بارداری آغاز کنند و تا انتهای بارداری ادامه دهند تا از فایده‌های احتمالی آن نیز بهره‌ گیرند. برنامه‌های ورزشی بر رشد جنین تاثیر منفی ندارند و زنان باردار باید به ورزش توصیه شوند.

از طرف دیگر، بی‌تحرکی در این دوران، مشکلات زیادی مثل کمردرد، یبوست، اضافه وزن بیش از حد و مشکلات روحی و روانی به همراه خواهد داشت؛ بنابراین در کلینیک‌های مراقبت دوران بارداری به زنان باردار فاقد منع نسبی یا مطلق حرکتی (طبق نظر پزشک)، داشتن زندگی فعال و ورزش منظم و تا حد امکان پرهیز از بی‌حرکتی توصیه می‌شود.

فرهاد طالبیان