بررسی وظایف والدین در فصل امتحانات دانش‌آموزان

خرداد و استرس‌هایش

بیشترین میزان عدم توافق‌ها، تیره ‌شدن روابط، ناراحتی‌‌ها، تعارضات، دور شدن و فاصله گرفتن والدین و فرزندان در زمان امتحانات است. این نتیجه، حاصل استخراج نتایج پرسشنامه‌ای است که در آن از والدین و فرزندان آنها درخواست شده بود به این سوال پاسخ دهند: چه مواقعی بیشترین اختلافات بین شما بروز می‌کند؟

کد خبر: ۲۵۵۰۱۷

جالب آن‌که پاسخ والدین و فرزندان به این سوال یکسان بود: «زمان امتحانات.» والدین می‌گفتند: فرزندان حرف‌ها و راهنمایی‌های ما را نمی‌شنوند. فرزندان می‌گفتند: والدین تصور می‌کنند ما حرف‌های آنان را در بار اول نشنیده‌ایم و مدام تکرار می‌کنند، درس بخوان، نمره خوب بگیر، چرا به فکر خودت نیستی، ما خیر و صلاح تو را می‌خواهیم و ... گوش‌های ما پر است از این حرف‌ها.

بدون تردید فصل امتحانات یادآور دغدغه‌ها و نگرانی‌هاست. این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها به دانش‌آموز محدود نمی‌‌شود، بلکه فضای خانه و خانواده را نیز در برمی‌گیرد. گویی والدین و اعضای خانواده امتحان دارند. دانش‌آموز برای رهایی گاه به مطالعه بیشتر روی می‌آورد و گاه درس و کتاب را به کناری نهاده و در برابر آنها سر تسلیم فرود می‌آورد و گاه به هر دوی این رفتارها می‌پردازد. والدین نیز برای رهایی گاه چاره‌جویی‌هایی را در پیش می‌گیرند و گاه با تذکرات مداوم دانش‌آموز را به خواندن درس‌ها و مطالعه بیشتر توصیه می‌کنند.

این پرسش بسیاری از والدین است که وظیفه آنها در شروع فصل امتحانات چیست؟ آیا ضروری است (والدین)‌ خودشان را درگیر مسائل درسی فرزندانشان کنند؟

آیا بهتر است بی‌اعتنا و بی‌تفاوت فرزندانشان را به حال خود رها کنند؟

هدف از نوشته حاضر پاسخگویی به یک پرسش است:

وظیفه والدین در شروع فصل امتحانات چیست؟

1- ایجاد فضای آرامبخش، شورآفرین و اطمینان‌بخش

قطعا اصلی‌ترین وظیفه والدین ایجاد فضایی صمیمی، دلگرم‌کننده، فرحبخش و شورآفرین است. چنین فضایی درون محیط خانواده‌، دغدغه‌ها و نگرانی‌ها را به حداقل می‌رساند، امکان بروز استعدادها را میسر می‌‌سازد، توانایی‌های هوشی و عاطفی فرزندان را گسترش می‌دهد و فرزندان را مسوول و متکی به خود بار می‌آورد.

2- سامان بخشیدن به مسائل و مشکلات اقتصادی در ایام امتحانات

بدون تردید مسائل مالی نقشی در نمرات تحصیلی و موفقیت فرزندان ایفا می‌کنند. سامان بخشیدن مسائل مالی در زمان امتحانات وظیفه‌ای مهم است که باید والدین آنها را جدی بگیرند.

واقعیت آن است که مسائل مالی گاه عرصه را بر والدین تنگ می‌کند. طبعا تحمل این مشکلات صبر آنان را سرریز و فشارهایی را به دانش‌آموزان منتقل می‌کند. ظرفیت دانش‌آموز محدود است و حساسیت وی زیاد. برنامه‌ریزی اقتصادی در طول سال و بویژه در زمان امتحانات بیشترین کمک به دانش‌آموز است تا با آسودگی خاطر به مسائل درسی و تحصیلی بپردازد.

3- انعکاس تعدیل یافته فراز و نشیب‌ها

مشکلات همیشه وجود دارند، حتی اگر همیشه مشکلات وجود نداشته باشند انسان‌ها سعی می‌کنند مشکلی به وجود آورند؛ اعم از مشکلات مالی، اختلافات خانوادگی و درگیری‌های فامیلی . شاید مشکلات به تنهایی و به خودی خود مهم نباشند مهم چگونگی مواجهه با این مشکلات است.

سعی کنید در ایام امتحانات حتی‌الامکان همه مشکلات را به فرزندان منتقل نکنید. تلاش کنید مشکلات را با همه ابعاد و زوایای نگران‌کننده و طاقت‌فرسا به آنان بازگو نکنید.

4- پرهیز از اختلافات خانوادگی در حضور فرزندان

فرزندان شما خواه‌ناخواه از اختلافات شما و همسرتان آگاه می‌شوند. سعی کنید به این اختلافات در حضور آنها دامن نزنید. بیان اختلافات و بازگویی مجدد آنها به همراه القاب تحقیرآمیز جسم و روح‌ فرزندتان را فرسوده می‌کند. آزردگی خاطر و فرسودگی جسم و روح فرزندتان مجالی برای یادگیری دروس به آنها نخواهد داد.

5- امتحان دانش‌آموز، وظیفه دانش‌آموز است نه وظیفه والدین

والدین مسوولیت‌های خودشان را دارند و دانش‌آموز مسوولیت‌های خودش را دارد. امتحان جزو وظایف اوست. این وظیفه فرزند شماست که بموقع درس بخواند، تمرین حل کند و خود را برای امتحان کلاس و امتحان ثلث آماده کند. شما وظایف دیگری دارید بهتر است هر کسی به وظایف خودش بپردازد.

6- ارتباط بیشتر با مدرسه، معلمان، انجمن اولیاء و مربیان

ارتباط هر چه بیشتر شما با مدرسه و معلمان باعث خواهد شد فرزندتان با دلگرمی بیشتری درس‌ها را دنبال کند، در ملاقات با معلمان و مشاوران از راهنمایی‌ها و توصیه‌‌های آنها حداکثر استفاده را ببرید. به این توصیه‌ها و راهنمایی‌ها عمل کنید. در انجمن اولیاء و مربیان شرکت مداوم داشته باشید. شما می‌توانید از راهنمایی‌‌ها و تجربه‌های دیگر والدین در مورد فرزندشان استفاده کنید و اطلاع یابید چه کارهایی به سود فرزندان است و چه کارهایی بی‌نتیجه است.

7- محدود کردن رفت و آمدهای خانوادگی

میهمانی رفتن و میهمانی دادن زیاد، وقت زیادی از شما و فرزندان‌تان خواهد گرفت. در زمان امتحانات، میزان رفت و آمدها را کم کنید.

8- تفریحات برنامه‌ریزی شده

مسائل‌ مالی ‌نقش ‌مهمی در‌‌نمرات ‌‌فرزندان ایفا می‌کنند. سامان بخشیدن مسائل مالی در زمان امتحانات وظیفه ای‌ است که باید والدین آن را جدی بگیرند

درس خواندن طولانی و خسته‌کننده به سود فرزندتان نیست. تفریح هر چند تفریحات ساده نظیر گردش در فضای آزاد، کوه، پارک رفتن و به تئاتر رفتن فواید زیادی برای شما و فرزندتان دارد. غالب این تفریحات هزینه‌های کمتری در مقایسه با یک میهمانی رفتن یا میهمانی دادن بر دوش شما می‌گذارد.

9- دخالت نکردن در برنامه‌های درسی فرزندان

فرزندان شما بارها و بارها از معلمان، مشاوران و مدیر مدرسه توضیحات فراوانی شنیده‌اند. تاکیدهای بیش از حد، امر و نهی‌های مکرر، سرزنش، دستورات شما در موقعیت دشوار امتحانی، از سوی فرزندتان به عنوان دخالت تلقی می‌شود. اگر فرزندتان تصمیم گرفته به میزان اندکی مطالعه کند، مطمئنا با امر و نهی شما همین میزان اندک مطالعه را نیز انجام نخواهد داد.

10- تشویق در فرصت‌های مناسب

با تشویق و تایید فرزندتان حس عجیبی در وی رشد می‌کند. او احساس می‌کند قدرت عجیبی پیدا کرده است، قادر است بیشتر مطالعه کند، تمرین کند، یاد بگیرد، یادگیری برایش جالب و شورانگیز خواهد شد. شما می‌‌توانید در لحظه‌ای که موفق به حل مساله‌ای شده یا در حال مطالعه است و شما از در وارد می‌شوید؛ در لحظه‌ای که به پاکنویس مطالب درسی می‌‌پردازد و حتی لحظه‌ای که کتاب‌هایش را با نظم خاصی جمع و جور می‌‌کند، او را تحسین کنید. یک جمله کوتاه کافی است «می‌بینم به دفتر و کتاب‌هایت سر و سامان داده‌ای»، «وقتی دیدم داری مطالعه می‌کنی خوشحال شدم.» لحن گرم و صمیمی شما بر تایید و تشویق صدچندان می‌افزاید. سعی کنید احساس خودتان را به او بازگو نمایید.

11- پرهیز از تحقیر، سرکوب کردن و طعنه زدن

بدون هیچ تردیدی کلمات ناراحت‌کننده، طعنه‌آمیز و ریشخندکننده اجازه فعالیت‌های مفید را از فرزندتان سلب می‌کند. آیا شما خودتان حاضرید طعنه، نیشخند و کلمات تحقیرآمیز بشنوید و با وجود این، کاری مثبت و سازنده انجام دهید؟ کاهش کلمات منفی و تحقیرآمیز باعث افزایش موفقیت فرزندتان خواهد شد.

12- شنونده صمیمی حرف‌های فرزندان بودن

همیشه اوضاع بر وفق مراد نیست. گاه دانش‌آموز از درسی تنفر دارد، گاه نسبت به رفتار معلمی اعتراض دارد یا از یادگیری درسی عاجز است. در بیشتر این مواقع فرزندتان، راهنمایی‌های شما را نمی‌خواهد، او به دنبال گوش شنوایی است. به دنبال آن است که کسی حرف‌هایش را بشنود و قضاوت نکند. او با درددل کردن احساس سبکی خواهد کرد. در چنین موقعیت‌هایی به استقبالش بروید. از قضاوت کردن درباره حرف‌هایش جدا بپرهیزید. از توصیه کردن اجتناب ورزید. وظیفه شما فقط شنیدن است. حرف‌هایش را بپذیرید، سعی کنید احساس او را درک کنید. مطمئن باشید همه چیز به خیر و خوشی خواهد گذشت.

چند توصیه به دانش‌آموزان

1- بموقع سر جلسه امتحان بروید.

2- به محض گرفتن ورقه امتحان به خود قوت قلب دهید و به خود بگویید که از عهده امتحان به خوبی برمی‌آیید.

3- با یاد و نام خدا پاسخ به سوالات را آغاز کنید.

4- هر اطلاعاتی درخصوص سوال دارید بنویسید؛ چون یک پاسخ ناقص بسیار بهتر از ننوشتن پاسخ است.

5- حتما وقت را در نظر بگیرید و در نگاه اول نگاهی کلی به سوالات بیندازید.

6- اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانید، هرگز روی سوال ترمز نکنید که موجب هدر رفتن وقت می‌شود.

7- به سرعت و دقت ولی بدون عجله و تلفکردنوقت کار کنید و بدانید آرامش اولین شرط موفقیت است.

8- با خط خوانا بنویسید، شکل‌ها را با دقت رسم کنید که تصحیح‌کننده ورقه شما از خواندن آن لذت ببرد و قطعا در تصحیح برگه شما موثر است.

9- هرگز به اطرافیان نگاه نکنید که چقدر تند تند می‌نویسند یا... .

10- اگر در جلسه امتحان دچار آشفتگی و اضطراب شدید از تکنیک‌های وقفه آزمون استفاده کنید؛ برای چند دقیقه امتحان را رها کنید و کارهای زیر را انجام دهید:

- تحرک جسمانی و کشش عضلانی: پا را کف زمین گذاشته و ستون فقرات خود را کاملا عمودی و صاف نگه دارید.