توسعه آزاد

1. بلوفیش

بلوفیش ‌(Bluefish)‌ یکی از محبوب‌ترین محیط‌های برنامه‌نویسی وب است. با استفاده از این ابزار می‌توانید به ویرایش کدهای زبان‌های برنامه‌نویسی یا نشانه‌گذاری بپردازید، اما تمرکز اصلی این ابزار روی ایجاد وب‌سایت‌های پویا است. بلوفیش هم مثل دیگر نرم‌افزارهای لینوکسی، سبک و سریع است و حدود 30 تا 40 درصد نرم‌افزارهای مشابه، منبع سیستمی مصرف می‌کند. بلوفیش می‌تواند تا 3500 پرونده را همزمان باز و ویرایش کند. از پروژه، فایل از راه دور، جستجو و جایگزینی با عبارات با قاعده پشتیبانی می‌کند و میزان بازگشت‌های آن ‌(Undo)‌ نامحدود است؛ می‌توانید برای بسیاری از زبان‌ها آن را تنظیم کنید تا کد را رنگ‌بندی کند؛ همچنین متن کدها را آنتی‌آلیاز می‌کند و از تمام رمزبندی‌ها ‌(Encoding)‌ پشتیبانی می‌کند. ‌

‌یکی از بهترین ویژگی‌های این نرم‌افزار، نواریست به نام ‌Quick Bar‌ که به‌کمک آن می‌توانید هر دکمه‌ای که می‌خواهید را به این نوار اضافه کنید تا با یک کلیک در دسترستان باشد. ‌ ‌

بلوفیش ویزاردهای زیادی برای زبان‌های ‌C‌، آپاچی،‌‌ DocBook‌،‌HTML‌‌، ‌PHP+HTML‌ و ‌SQL‌ دارد. ‌ ‌

2. آنجوتا

آنجوتا (‌Anjuta‌)، ابزاری رایگان و منبع‌باز برای توسعه کدهای ‌C‌ و ‌C++‌ است. این محیط قدرتمند نصب آسانی دارد و دارای ویژگی‌هایی چون مدیریت پروژه، ویزارد نرم‌افزار و ویرایشگر کد و دیباگر قوی است و در کنار آن، کامل‌کننده کد دارد و کدها را به‌طور کامل رنگ‌بندی می‌کند. ‌ ‌

رابط کاربری آنجوتا با استفاده از تکنیک ‌Drag and Drop‌، به‌شما اجازه می‌دهد المان‌های مورد نیاز برای طرح‌بندی مورد نظر خود را به‌سادگی روی صفحه بیندازید. ضمن آن‌که هر طرح‌بندی که کاربر مدنظر داشته باشد، در آن پروژه ثابت می‌ماند و برای هر پروژه می‌توانید ظاهر متفاوتی از آنجوتا را ببینید.

آنجوتا همچنین سیستم پلاگین داخلی دارد و می‌توانید برای آن تعیین کنید که در یک پروژه کدام پلاگین‌ها فعال باشند و کدامیک غیرفعال. همچنین یکی از بهترین نقاط قوت آنجوتا،‌مدیریت پروژه آن است و تقریبا می‌تواند تمام پروژه‌ها را با هر محیطی که نوشته شده است باز کند و همچنین، فایل‌های پروژه‌ای که ایجاد می‌کند، دارای اطلاعات اضافی و مختص آنجوتا نیست و می‌تواند در محیطی دیگر توسعه داده شود. ‌ ‌

3. گلید

گلید ‌(Glade)‌ ابزاریست برای توسعه سریع نرم‌افزار ‌((RAD‌1 ‌که برای ایجاد جعبه‌ابزار ‌GTK+‌ از آن استفاده شده است و همچنین میزکار ‌Gnome‌ را با کمک همین توسعه‌دهنده ساخته‌اند. رابط کاربری آن مشابه ‌Gimp‌ است و حتی می‌تواند داخل آنجوتا هم قرار بگیرد. ‌ گلید چندین المان اصلی برای رابط کاربری دارد. المان‌هایی چون باکس متنی، جعبه‌های دیالوگی، مدخل‌های عددی، چک‌باکس‌ها و منوها و با کمک همین المان‌ها می‌توان سرعت توسعه و ایجاد رابط کاربری نرم‌افزار را افزایش داد. طراحی رابط کاربری داخل فایل ‌XML‌ ذخیره می‌شود و به‌سادگی می‌توان به‌ابزارهای دیگری منتقل کرد. نصب گلید ساده است و می‌توانید با یک دستور آن را نصب کنید. گلید همچون آنجوتا مدیریت پروژه قوی‌ای ندارد، اما با این نرم‌افزار هم می‌توانید به ذخیره، ایجاد و یا ویرایش پروژه‌ها بپردازید.

4.جی‌سی‌سی

جی‌سی‌سی(GCC‌)، کامپایلر گنو است. برای پروژه‌های ‌C‌ و ‌C++‌، ‌C‌ شی‌گرا، فورترن، جاوا و آدا. این ابزار تحت محیط متنی کار می‌کند اما بسیار قدرتمند است و بسیاری از ابزارهایی که در محیط‌های برنامه‌نویسی به‌کار رفته‌اند، از دستورات ‌GCC‌ برای انجام کارهای خود استفاده می‌کنند. بیشترین کاربرد جی‌سی‌سی برای کامپایل کدهای ‌C‌ و ++‌C ‌ است.

5. کی‌دولوپ

کی‌دولوپ ‌(KDevelop)‌ در سال 1998 برای ایجاد محیط برنامه‌نویسی ساده‌ای برای میز کار ‌K‌ به‌وجود آمد. کی‌دولوپ رایگان است و تحت لیسانس گنو منتشر می‌شود.

ساختار اجرایی این محیط مبتنی بر پلاگین است، بدین ترتیب می‌توانید با اضافه کردن یا حذف پلاگین‌ها، دقیقا به آن‌چیزی که در ذهن دارید نزدیک شوید. کی‌دولوپ از پروفایل‌ها پشتیبانی می‌کند، یعنی شما می‌توانید برای هر پروژه، پلاگین‌های خاصی را فعال کنید. ‌ ‌کی‌دولوپ از 15 زبان برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کند و برای هر کدام ویژگی‌های خاصی را در نظر گرفته است. همچنین دارای امکاناتی چون دیباگر، سیستم کنترل ورژن ‌((Subversion‌، ویزارد برنامه، مشاهده مستندات، نمونه‌کدها، یکپارچه‌سازی با ‌Doxygen‌‌2، ابزارهای ‌RAD‌، تنظیم و مرتب‌سازی کد است. ‌ یکی از بهترین ویژگی‌های کی‌دولوپ، ساده‌تر کردن کار است و دیگر نیازی نیست زحمت ایجاد و پیکربندی یک پروژه نرم‌افزاری را با تایپ کردن دستورات به‌خود بدهید. ‌ ‌

6. ‌GDB‌

این ابزار واقعا محیط توسعه نیست، اما ابزاری است که بسیاری از توسعه‌دهندگان منبع‌باز و ویندوزی آن را ضروری می‌دانند. نام کامل این نرم‌افزار ‌GNU Debugger‌ است. ا‌ین ابزار در محیط خط فرمان کار می‌کند و اطلاعات کامل یک برنامه در حال اجرا را نشان می‌دهد. فرض کنید که یک نرم‌افزار را نوشته‌اید و بعد آن را منتشر کرده‌اید. حالا برای فهمیدن مشکلات آن، ‌GDB‌ به‌کمک شما می‌آید:

– جی‌دی‌بی کمک می‌کند ورودی‌ها و اطلاعاتی که برنامه می‌خواهد را به آن بدهید.

– برنامه‌تان را وادار کنید طی رفتار خاصی قفل کند.

– متوجه شوید که دقیقا چه اتفاقی باعث از کار افتادن برنامه‌تان شده است.

– تغییرات را در برنامه‌تان بدهید و آن را همانجا تست کنید.

7. کامپوزر

کامپوزر ‌(Kompozer)‌ ابزاری ساده برای ایجاد صفحه‌های وب است که در دسته ‌WYSIWYG‌‌ها قرار می‌گیرد و هدفش، راه انداختن کاربرانی است که دانش فنی ایجاد صفحه‌های وب را ندارند.

کامپوزر ویژگی‌های جالبی دارد. یکی از بهترین ویژگی آن، امکان بازکردن وب‌سایت از یک آدرس است. بدین ترتیب می‌توانید یک سایت را باز کنید، آن را ویرایش کنید و اطلاعات ویرایش شده را مجددا آپلود کنید. این امکان به‌روز آوری سایت‌ها را ساده می‌کند و تمام این کارها نیازی به دانستن زبان ‌HTML‌ ندارد. ‌ ‌

البته نباید کامپوزر را فقط مخصوص کاربران تازه‌کار دانست، می‌توان قدرت این نرم‌افزار را با فرانت‌پیج یا دریم‌ویور مقایسه کرد. ‌ ‌

8. اکلیپس

اکلیپس ‌(Eclipse)‌ محیط برنامه‌نویسی چند زبانه‌ای است که به‌زبان جاوا نوشته شده است و با سیستم پلاگین گسترده‌ای که دارد، امکانات خود را تا مرز بی‌نهایت گسترش داده است. اکلیپس که ماهانه بیش از یک میلیون بار دانلود می‌شود، یکی از قوی‌ترین محیط‌های توسعه کد به‌شمار می‌رود و در حقیقت، تبدیل به استانداردی برای توسعه نرم‌افزارهای منبع‌باز شده است.‌ ‌احتمالا قوی‌ترین جنبه اکلیپس همان سیستم پلاگین‌اش باشد. برای اکلیپس 58 پلاگین مختلف نوشته‌اند که هر کدام از آنها، از یک زبان برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کند و این یعنی پشتیبانی از 58 زبان برنامه‌نویسی. اکلیپس همچنین جامعه بزرگی دارد و سازمان‌های زیادی وجود دارند که آموزش این محیط برنامه‌نویسی را به‌عهده گرفته‌اند. ‌ ‌

9. میک

میک ‌(Make)‌ ابزاری لینوکسی است که به‌طور خودکار تشخیص می‌دهد کدام یک از بخش‌های یک نرم‌افزار بزرگ نیاز به کامپایل مجدد دارد. بعد از این تشخیص، دستورات لازم برای اتمام عملیات را تولید و آن‌ها را اجرا می‌کند. ‌‌میک اغلب هنگامی استفاده می‌شود که نرم‌افزار را از کد منبع آن بخواهند نصب کنند، برای همین توسعه‌دهندگان منبع‌باز باید خوب بدانند که میک چه‌کار می‌کند و چه‌طور می‌شود از آن استفاده کرد. ‌ ‌اگر در این فکر هستید که نرم‌افزاری را ایجاد کنید که بعدا قرار باشد از روی سورس آن اجرا شود، باید بدانید که چه‌طور با میک‌فایل‌‌‌ (Makefile)‌ کار می‌کنند.این میک‌فایل رابطه میان فایل‌های مختلف نرم‌افزار شما را شرح می‌دهد و شامل عباراتی است که این فایل‌ها را به ‌همدیگر ربط می‌دهد. اگر با نصب نرم‌افزارها آشنایی دارید، حتما می‌دانید که دستورات ‌/configure‌.، ‌make‌ و ‌make install‌ چه‌کار می‌کنند. ‌ ‌

10. کوانتا‌پلاس

کونتاپلاس ‌(Quanta Plus)‌ ابزاری دیگر برای توسعه کدهای ‌HTML‌ است. اما برخلاف کامپوزر؛ محیط پیشرفته‌تری دارد و از زبان‌های بیشتری پشتیبانی می‌کند. ‌در کونتاپلاس به مدیریت پروژه، پیش‌نمایش پروژه، دیباگر کدهای ‌PHP‌، پشتیبانی از ‌CVS‌ و ساب‌ورژن برخواهید خورد. درست برخلاف کاپموزر که به‌دنبال جذب کاربران مبتدی و بدون دانش فنی است، کوانتاپلاس به‌دنبال توسعه‌دهندگان واقعی وب می‌گردد.

پی‌نوشت‌ها

 Rapid Application Development.1

2. ‌Doxygen‌: ابزار مستندساز که با بسیاری از زبان‌ها هماهنگ است و مستندات را داخل کد ‌قرار می‌دهد و تمام بخش‌های کد را قابل ارجاع می‌کند. ‌ ‌

منابع ‌ ‌

http://kdevelop.org

http://bluefish.openoffice.nl/

http://www.eclipse.org/ http://www.eclipse.org/

http://quanta.kdewebdev.org/

http://www.kompozer.net/

محمدرضا قربانی