لبنیات ؛ پرچرب یا کم‌چرب؟

دکتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه و رئیس دانشکده و انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور در گفتگو با «جام‌جم» مصرف شیر و لبنیات پرچرب را برای کودکان زیر 5 سال مفید دانسته و می‌گوید: بدن کودکان در این سن به کربوهیدرات‌ها، لاکتوز، پروتئین و چربی شیر نیاز دارد، به همین دلیل است که توصیه می‌شود این گروه سنی شیر و ماست را به طور کامل (پرچرب)‌ دریافت کنند و حتی مصرف چندین مرتبه کره در غذاها برای آنها مفید است.

وی می‌افزاید: کودکان بالای سنین 5 سال تا 16 سال نیز اگر دچار پروزنی و اضافه وزن هستند، باید از لبنیات و شیر کم‌چرب استفاده کنند و در غیر این صورت آنها نیز می‌توانند کماکان شیر را به صورت کامل دریافت کنند ولی از 17، 18 سالگی به بعد توصیه متخصصان تغذیه بر این است که شیر و لبنیات به صورت کم‌چرب دریافت شود (حتی افرادی که به ظاهر لاغر هستند)‌ مگر در مواقعی که فرد واقعا لاغر و ضعیف باشد.

علت توصیه به مصرف کم‌ چربی‌ها

چربی شیر با کلسیم غذایی و از جمله کلسیم خود شیر، ترکیب نامحلولی را درست می‌کند به همین دلیل هم دسترسی بدن به کلسیم شیر را که خیلی ارزشمند است، کاهش می‌دهد.

دکتر درستی با بیان این مطلب می‌افزاید: اگر روزی یک لیتر لبنیات مصرف کنیم با خوردن شیر و ماست کم‌چرب (یک درصد)‌ روزانه 25 گرم چربی کمتری را در طول روز دریافت خواهیم کرد که در طول یک ماه، میزان تفاوت دریافت چربی به 750 گرم چربی می‌رسد که این تفاوت می‌تواند چیزی بین 5/0 تا 8/0 کیلوگرم اضافه وزن را برای افراد ایجاد کند.

وی می‌‌افزاید: با مصرف لبنیات کم‌چرب، به جذب بالای کلسیم کمک می‌شود.

یبوست و لبنیات پرچرب

یکی از عادات اشتباه رایج در جامعه ما، عدم مصرف کافی سبزیجات است. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که دارای رشد قدی ناکافی هستند با وجود مصرف روزانه 4 تا 7 لیوان شیر و ماست از رشد خوبی برخوردار نبوده و حتی دچار یبوست نیز هستند که مهم‌ترین علت آن، عدم مصرف سبزیجات کافی است که تا وقتی مصرف نشوند مواد کافی جهت رشد به بدن نرسیده و منجر به کوتاهی قد و ضعف آنها می‌شود.

این متخصص تغذیه می‌افزاید: سبزیجات ترانزیت مواد را در دستگاه گوارش اضافه می‌کنند یعنی باعث می‌شوند مواد غذایی حجم زیادی پیدا کنند و طی جذب آب بیشتر، با سرعت بیشتری از روده عبور کنند و در نتیجه روزی یک یا چند مرتبه عمل دفع صورت بگیرد.

وی یادآور می‌شود: ولی کودکی که سبزیجات را به اندازه کافی مصرف نکند و از نان سفید و برنج استفاده کند، بر اثر نرسیدن فیبر کافی به بدن، در آینده احتمال افزایش بیماری‌های سرطانی را خواهد داشت، دچار یبوست نیز می‌شود.

دکتر درستی خاطرنشان می‌کند: خوردن شیر و لبنیات پرچرب تفاوت جدی در ایجاد یبوست افراد ندارد و از آنجا که این افراد به مقدار کافی سبزیجات مصرف نمی‌کنند، با خوردن شیر پرچرب این عارضه در آنها شدیدتر خواهد بود.

خواص شیر کم‌چرب آبکی

وقتی چربی‌ را از شیر جدا می‌کنند باقی‌مانده آن ظاهری شل و کم‌رنگ خواهد داشت، ولی واقعیت این است که در آب این شیر به ظاهر کم‌ارزش، ویتامینی به نام 2( Bریبوفلابین)‌ وجود دارد که برای سلامتی مغز و اعصاب و سلول‌های بدن بسیار ضروری است و کمبود آن می‌تواند منجر به برخی عوارض عصبی شود.

این متخصص تغذیه می‌‌افزاید: شیر حاوی کلسیم، فسفر و منیزیم است که اصلا ربطی به چربی گرفته شده آن ندارد، همچنین پروتئینی که فوق‌العاده از نظر تغذیه، برای رشد کودک ارزشمند است نیز در قسمت آبکی شیر باقی می‌ماند و با گرفته شدن چربی شیر از بین نمی‌رود یا از آن جدا نمی‌شود، یعنی با گرفتن چربی شیر، تنها چیزی که از شیر جدا می‌شود چربی آن است نه چیز دیگر.

ولی واقعیت این است که چربی، همه چیز را خوشمزه می‌کند و خیلی‌ها به دلیل خوشمزه بودن، به سراغ چربی‌ها می‌روند که شیر و لبنیات نیز از این موضوع مستثنا نیستند.