طلسم 15 ساله ‌شکست

اشتباه‌های داوری اگر به سود یک تیم تمام شود کمتر مورد اشاره قرار می‌گیرد، اما اگر عکس این اتفاق رخ دهد و تیمی از این بابت متضرر شود روزگار داور تیره و تار خواهد شد. این‌که اشتباه، جزیی از امر قضاوت محسوب می‌شود و انسان جایزالخطاست، باوری است که بیشتر برای داوران قابل درک است و تماشاگر به علت علاقه زیاد به فوتبال و تیم محبوبش کمتر با آن کنار می‌آید و همین کار داوران را سخت می‌کند.

لیگ هشتم فوتبال با همه فراز و نشیب‌هایش گذشت تا یک پرونده قطور دیگر از قضاوت داوران به تاریخ داوری فوتبال لیگ برتر افزوده شود. به هر ترتیب 18 تیم هر کدام 34 مسابقه برگزار کردند. این همه بازی قطعا بدون اشتباه داوری ممکن نیست؛ گاهی به ضرر یک تیم و گاهی به نفع آن.

این دوره از مسابقات در میانه‌های راه از نظر قضاوت داوران با افت و خیز بسیار و حرف و حدیث‌هایی همراه شد تا جایی که اهالی فوتبال از سپردن قضاوت دیدار پرسپولیس و استقلال به داور ایرانی بیم داشتند، اما کمیته داوران بالاخره پس از 15 سال ، قضاوت شهرآورد پایتخت را به داور ایرانی سپرد تا این اتفاق مهم‌ترین نقطه قوت کارنامه کاری کمیته داوران در لیگ هشتم محسوب شود. نقطه عـطـفـی کـه کـارشـنـاسـان داوری در بررسی عملکرد عنایت و همکارانش در کمیته داوران در طول هشتمین دوره لیگ برتر از آن به عنوان موفقیتی بزرگ برای جامعه داوری یاد می‌کنند.

کمیته داوران دست به جوان‌گرایی زد

مـنـوچهر نظری، کارشناس داوری در این خصوص به <جام‌جم> می‌گوید: مهم‌ترین نقطه قوت فدراسیون در لیگ هشتم قضاوت داور ایرانی در دربی بود. زمانی که می‌خواستند این کار را انـجـام دهـنـد تردیدهایی وجود داشت، اما بالاخره این موانع باید روزی برداشته می‌شد. زمانی که من رئیس کمیته داوران بودم، خیلی دوست داشتم داور ایرانی این بازی را قضاوت کند، اما به دلایل مختلف ممکن نشد. به نظر من با وجود داوران خوب و جوان در لیگ، امسال محسن ترکی سرآمد داوران موفق لیگ هشتم بود.

وی در بررسی عملکرد کلی کمیته داوران در مقایسه با لیگ هفتم تصریح می‌کند: کمیته داوران در طول این فصل در مقایسه با فصل قبل با رویکردی متفاوت عمل کرد و آن جوان‌گرایی بود. در ابتدا داوری‌ها بعضا با اشتباه همراه بود، اما رفته‌رفته زمانی که کمیته داوران 5 نفره تشکیل شد با هماهنگی و همکاری خوب اعضا با رئیس این کمیته، وضعیت بهتر شد و نتیجه آن در دیدارهای حساس مشخص شد، به طوری که در هفته‌هایی که حساسیت بالا داشت، کمتر تیمی از وضعیت قضاوت ناراضی بود؛ حتی تیم‌هایی که به لیگ یک سقوط کردند، اعتراض نداشتند.

نظری به داوران جوان توصیه می‌کند که برای کاهش اشتباه‌ها در جریان قضاوت بازی، هنر جابه‌جا شدن و جای‌گیری بهتر را بیاموزند. وی با اشاره به این موضوع خاطرنشان می‌کند: اگر داور در هر صحنه نزدیک باشد، درصد اشتباه‌ها ناخواسته کم می‌شود. ضمن این‌که داوران جوان باید به قاطعیت و شجاعت خود در اعلام تصمیم‌هایشان بیفزایند.

قضاوت‌های لیگ هفتم بهتر از لیگ هشتم بود

اما هوشنگ نصیرزاده، کارشناس داوری معتقد است داوری‌های لیگ هفتم بهتر از لیگ هشتم فوتبال در کشورمان بوده است. وی در توضیح بیشتر به «جام‌جم» می‌گوید: براساس یک قانون نانوشته در فوتبال قضاوت داوران در هفته‌های ابتدایی لیگ اغلب با اشتباه‌هایی همراه است، اما این مشکل به مرور زمان و با قرار گرفتن داوران در شرایط مسابقات بهتر می‌شود. در صورتی که در فصلی که گذشت این‌طور نبود و داوران در میانه‌های راه اتفاقا با مشکلات بیشتری روبه‌رو شدند که اغلب این اشتباه‌ها به ضرر تیم‌های بزرگ مثل پرسپولیس و استقلال تمام شد.

داوران مهارت مصاحبه با رسانه‌ها را ندارند

نصیرزاده می‌افزاید: داوران که از آنها انتظار می‌رود کم‌اشتباه‌ترین مرد میدان باشند، بعضا اشتباه‌های فاحشی مرتکب شدند که مهم‌ترین آن در لیگ هشتم اشتباه‌های حاشیه‌ای بود. داوران نشان دادند که در انجام مصاحبه‌های رسانه‌ای مهارت لازم را ندارند. آنها همیشه به‌گونه‌ای صحبت کردند که در نهایت با مشکل مواجه شدند. در این رابطه می‌توان به صحبت‌های مسعود مرادی پس از بازی پرسپولیس و مس کرمان اشاره کرد که می‌خواست برای تبرئه خود فیلم مسابقه را به فیفا ببرد؛ جایی که کسی نمی‌دانست کجاست یا یدالله جهانبازی که اعضای کادر فنی استقلال را افرادی معرفی کرده بود که سیکل هم ندارند.

وی با اشاره به عملکرد مسعود عنایت ادامه می‌دهد: حتی در این زمینه رئیس کمیته داوران هم مرتکب اشتباه شد. آقای عنایت با گفتن این جمله که می‌توانستیم سر استقلال را ببریم (در واکنش به اعتراض کادر فنی استقلال به داوری در یکی از مسابقات لیگ) اشاره واضحی داشت به این که امکان دخل و تصرف در بازی‌ها وجود داشته است. مجموعه این مسائل نشان می‌دهد نه‌تنها داوران جوان بلکه مسعود عنایت هم مهارت مصاحبه ندارد و او نیز ممکن است در دام خبرنگارانی بیفتد که قادرند بخوبی مو را از ماست بیرون بکشند.

نقطه عطف داوری‌های لیگ هشتم قضاوت دربی بود

نـصـیـرزاده از یـدالـله جهانبازی، سعید مظفری‌زاده، خداداد افشاریان، سعید بخشی‌زاده، تورج حق‌وردی و فغانی به عنوان داوران موفق لیگ هشتم یاد کرد و درخصوص بهترین اتفاق داوری در لیگ برتر در فصلی که گذشت، به قضاوت محسن ترکی در دربی اشاره کرد و گفت: نقطه عطف لیگ امسال توقف ورود داور خارجی برای قضاوت دربی بود؛ اتفاقی که داوران 15 سال منتظر آن بودند.

داوران باتجربه کم‌اشتباه‌تر بودند

علی خسروی، ناظر داوری فدراسیون فوتبال در بررسی عملکرد داوران در هشتمین دوره لیگ‌برتر، این مسابقات را به 2 بخش تقسیم کرد و با توضیح بیشتر در این خصوص به <جام‌جم> گفت: من این دوره از مسابقات را به 2 بخش تقسیم می‌کنم، بخش اول از ابتدا تا هفته بیست و دوم و بخش دوم از هفته بیست و دوم تا هفته پایانی. کمیته داوران در بخش اول از حدود 25 داور وسط و 60 کمک‌داور بهره برد، اما وقتی شاهد اشتباه‌های زیادی شد در بخش دوم از داوران باتجربه‌تر استفاده کرد که نتیجه آن کم‌اشتباه‌تر شدن داوران و کاهش اعتراض تیم‌ها بود. قضاوت داوران در بخش دوم با این که فشرده‌تر بود و ممکن بود یک داور 3 هفته پشت سر هم قضاوت داشته باشد بهتر بود. در مجموع اگر بخواهم نمره‌ای به عملکرد داوری بدهم در لیگ هفتم 14 و در لیگ هشتم 5/16 تا 17، البته از 20.

وی با انتقاد از ناظران فدراسیون در امر داوری گفت: دانش ناظران به سمت کلیشه شدن پیش می‌رود. ناظران هم باید با مراجعه به علم امروزی حرف‌های تازه‌تری برای داوران داشته باشند و اطلاعات عمومی‌شان را بالاتر ببرند.

کمیته داوران گروه کارشناسی تشکیل دهد

علی خسروی از کارشناسی‌های غیرمسوولانه در امر داوری گله‌مند است و در این خصوص می‌گوید: گاهی مشاهده می‌شود کـسانی که خودشان در قضاوت به سطح داوری نرسیده‌اند، کارشناسی‌های نادرست انجام می‌دهند؛ افرادی که اطلاعاتشان در حد تئوری است، گروهی هم به دلیل افزایش سن و مطالعه کمتر از دانش روز فاصله گرفتند. البته نباید از حق بگذریم که در میان کارشناسان هم افرادی هستند که از داوران اطلاعات بیشتری دارند، اما در مجموع باید برای کارشناسی دنبال افرادی باشیم که چیزی به جامعه داوری اضافه کنند. در این زمینه کمیته داوران می‌تواند یک گروه کارشناسی متشکل از پیشکسوتان، کارشناسان و ناظران فدراسیون تشکیل دهد و با بررسی هر مسابقه لوح فشرده آموزشی را نیز تهیه کرده و در اختیار داوران قرار دهد.

آمادگی جسمانی داوران اهمیت زیادی دارد

خسروی به زمان تمرین داوران در طول هفته هم اشاره کرده و می‌گوید: در هشتمین دوره لیگ‌برتر وضعیت آمادگی جسمانی داوران در هفته‌های آخر به جز یکی دو مورد خوب بود و مشکلی پیش نیامد. در مجموع زمان تمرین داوران در طول هفته باید نسبت به گذشته افزایش داشته باشد. به نظر من داور می‌تواند آمادگی جسمانی‌اش را تا هفته پایانی حفظ کند که حداقل 8 ساعت در هفته تمرین اختصاصی و هوازی داشته باشد.

وی از مسعود مرادی، محسن قهرمانی و محسن ترکی به عنوان داوران کم‌اشتباه در لیگ هشتم یاد کرد و افزود: در مجموع قضاوت‌های امسال را مطلوب ارزیابی و فکر می‌کنم تیم‌های صدرنشین و سقوط‌کننده به لیگ یک کمترین تاثیر را در نتایج از داوری‌ها پذیرفتند.

سارا احمدیان