دود خوردن در کُنج زندگی

از آنجایی که درباره مضرات سیگار همه‌مان سریال‌های تلویزیونی زیر عنوان «آینه عبرت» را دیده‌ایم، اخبار روزنامه‌ها درباره دروهمسایه‌های معتادی که زن و بچه‌هایشان را به امان خدا رها می‌کنند و دام اعتیاد آنچنان روی سرشان هوار می‌شود که کارشان به گوشه خیابان می‌کشد را شنیده و خوانده‌ایم حرف زدن در این باره‌ها کمی‌ زیاده‌گویی به نظر می‌آید. بله همه اینها را دیده‌ایم و خدا می‌داند که چقدراین داستان‌ها روحمان را آزار می‌دهد. اما کمتر کسی انگشت روی اثرات ظاهری اعتیاد گذاشته است. اصلا هم منظورم اعتیاد از نوع خانمان براندازش نیست. خیلی ساده‌تر مقصودم می‌تواند اعتیادهای کوچکی مثل اعتیاد شایع سیگار باشد یا اعتیادهای خفیفی که به سایر مواد مخدر داریم. پس هیچ راهی نیست که خودتان را از این مضرات مستثنی کنید.

یکی از ظاهری‌ترین جنبه‌هایش تاثیری است که مصرف مواد مخدر کشیدنی و دود دار روی پوست صورت و بدن می‌گذارد. حتی اگر روزی چند نخ سیگار هم مصرف می‌کنید پوستتان از سایر همسن و سال‌هایتان که همان چند نخ را هم مصرف نمی‌کنند بیشتر در معرض پیری زود رس قرار می‌گیرد. یعنی ممکن است در سن 75‌سالگی دوستانتان 70 ساله و شما 80 ساله به نظر بیایید.

یک تحقیق بسیار شایع و قدیمی‌ وجود دارد با این نتیجه: «مصرف مواد مخدر علاوه بر تخریب روانی، اثرهای مخرب زیادی بر سلامتی‌مان می‌گذارد و باعث تحلیل رفتن ماهیچه‌ها، التهاب، افزایش رسوب چربی و فشارخون می‌شود. مواد مخدر باعث تخلیه بدن از مواد مغذی می‌شوند که برای سلامت و زیبایی پوست و مو مورد نیازند.»

این نتیجه علمی ‌آنقدر قدیمی ‌است که دیگر این روزها به بخشی از سنت تبدیل شده است و در بساط نقل قول‌های حکیمانه مادربزرگ‌ها به نوه‌های پسری‌شان و پدربزرگ‌ها به نوه‌های قابل اعتمادشان زیاد پیدا می‌شود. دیگر حتی یک مادر بزرگ 90 ساله هم می‌داند که باید چطوری از دندان‌هایی که در اثر پیری از دهانش محو شده‌اند سوء استفاده کند، تا حالی مان کند که اعتیاد چیز بدی است.

اما توصیه‌های عمومی ‌برای مقابله با این پیری زود رس پوست، مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی، بخصوص غذاهای غنی از ویتامین‌های «اِی»، «سی» و پروتئین و «روی» است. حتما حالا با خودتان فکر می‌کنید این‌که چند دانه پسته و یک پرتقال متوسط کنار پاکت سیگارتان بگذارید، همه اثرات مخرب سیگار را از بین برده‌اید، پوست صورتتان با گذاشتن چند لایه هلو شادای‌اش را حفظ می‌کند و بعد از خوردن یک پر پرتقال و کشیدن یک نخ سیگار حسابی، حالا هم خدا را صاحب شده‌اید هم خرما را؟ اعتیاد را کنار نمی‌گذارید دستکم گول زدن خودتان را به روش حکیمانه‌تری ادامه بدهید.

نتایج یک تحقیق علمی‌که در یک از شماره‌های اخیر نشریه Archives of Dermatology چاپ شده است نشان می‌دهد که سیگار کشیدن بر پوست تمام قسمت‌های بدن، حتی بخش‌های پوشیده و دور از نور خورشید هم اثر می‌گذارد. دکتر یولاندا هلفریچ سرپرست این تحقیق، از دانشگاه میشیگان، گفته است: «بررسی ما نشان داد که پوست بخش‌هایی از بدن که معمولا دور از نور خورشید هستند متناسب با تعداد سیگارهای کشیده‌ شده در روز و سال‌های سیگار کشیدن، دچار آسیب می‌شوند. افراد بالای 65 سال که سیگار می‌کشیدند، نسبت به غیرسیگاری‌ها به‌طور قابل ‌توجهی دارای چین‌های ریز کوچکی در بدن بودند. یافته‌های مشابهی در افراد 45 تا 65ساله هم دیده شد.»

زمانی که پوستتان، مخصوصا پوست صورت، در معرض تابش نور خورشید قرار می‌گیرد، خشن و چین‌دار می‌شود و ته‌رنگ زرد کمرنگی پیدا می‌کند. پس اعتیاد به حمام آفتاب گرفتن هم دست کمی‌از سیگار ندارد. پژوهش‌های متعدد قبلی نشان داده بودند که سیگار کشیدن در پیری زودرس پوست صورت که با چروک‌های صورت قابل اندازه‌گیری است، نقش دارد. اما در تحقیق جدید صورت گرفته مشخص شده است که پوست نقاط پوشیده بدن هم با سیگار کشیدن در معرض پیری زودرس قرار می‌گیرد.

در واقع پروسه‌ای که سیگار کشیدن در جهت تخریب پوست انجام می‌دهد به طور خلاصه به این شکل است که کشیدن سیگار و سایر عوامل ‌آسیب‌رسان به پوست باعث انقباض عروق خونی زیر پوست می‌شوند و میزان خون‌رسانی به پوست را کم می‌کنند. سیگارکشیدن به بافت همبندی که پوست و اندام‌های داخلی روی آن تکیه دارند هم آسیب می‌زند. نیکوتین باعث تنگ شدن رگ‌های خونی می‌شود و مونواکسید کربن مانع از این می‌شود که اکسیژن به تمامی‌ بافت‌های بدن برسد. این آزمایشات نشان داده سیگار که نه‌تنها روی پوست صورت تاثیر می‌گذارد بلکه باعث کم شدن رشد مو و ناخن هم می‌شود. علاوه بر این توانایی‌های پوستی را هم کم می‌کند. خلاصه این‌که با این اوصاف احتمالا در سن 25 سالگی یک پدر بزرگ یا مادر بزرگ 50 ساله به نظر می‌رسید.

اگر بخواهم کمی‌از پشت پرده این پروسه بگویم باید توضیح بدهم که مسوول نگه داشتن قوام پوست، «کُلاژن( »مهمترین پروتئین موجود در بافت‌های بدن، استخوان، غضروف و پوست) داخل «درمی( »لایه زیرین پوست) است؛ اگر به هر دلیلی در روند کُلاژن سازی اختلالی به وجود بیاید پوست دچار چروک می‌شود. سیگاری‌ها (منظور اعتیاد به دود است) به علت از دست دادن چربی زیر پوستی و نقص در کلاژن سازی و علت‌های مختلف دیگر دچار چروک زودرس می‌شوند. پوست‌های خشک نسبت به پوست‌های چرب زودتر دچار چروک می‌شوند که می‌تواند به دلیل خشکی پوستشان باشد.

البته این‌که چرا این وسط همه یقه سیگار بیچاره را گرفته‌اند به چند دلیل عمده است. یک دلیلش این است که سیگار تنها مخدر مجاز در تمام دنیاست و تک بودن همیشه دردسرهای خودش را دارد. همین تک بودن باعث همه‌گیر‌شدنش شده و آن را به موضوع راحتی برای تحقیق روی مخدرجات تبدیل کرده است. در غیر این صورت به شکل بالقوه‌ای می‌توان بسیاری از مخدرجات دود کردنی را هم با اثرات کمتر یا بیشتر مخاطب این نوشته دانست. به هر حال ما هم به پیروی از دنیای اطرافمان یقه سیگار را می‌گیریم و اعلام می‌کنیم که گفته‌اند مصرف 20 عدد سیگار در روز به طور میانگین پوست صورت را 10 سال پیر می‌کند. این تاثیر در خانم‌ها خیلی بیشتر از آقایان است. شاید دلیلش این است که خانم‌ها به پوستشان حساس‌ترند و سیگار هم این را می‌داند.

بسیاری از این تحقیقات روی طیف سنی گسترده‌ای انجام شده است، به این دلیل که بررسی وضعیت طبیعی پوست در سنین جوانی تا سال خوردگی مد نظر بسیاری از این تحقیقات بوده است.

اما اگر تا به این لحظه از عمرتان دچار این اشتباه بزرگ بوده‌اید و از مضرات و آسیب‌های سیگار روی پوستتان به این روشنی آگاه نبوده‌اید هنوز هم راه‌هایی برای جبران گذشته وجود دارد. شرکت‌های دارویی بسیاری در دنیا هستند که با استفاده از همین تحقیق‌ها و دکترهای درست و حسابی دست به ساخت کرم‌ها و انواع لوسین‌ها و شامپوهای شستشو و غیره زده‌اند تا اجازه بدهند شما سیگارتان را بکشید و محصولات آنها مبارزه با پیری زودرس پوستتان را به عهده بگیرند. روش‌های متنوعی برای از بین بردن چروک صورت وجود دارد. مثلا مصرف کرم‌های مرطوب‌کننده تا حدودی می‌توانند چروک‌های ریز را به طور موقت از بین ببرد یا کرم‌هایی که پیش از آغاز چروک در صورت استفاده‌شان آغاز می‌شود تا پوست را از قبل برای مبارزه با چروک‌ها آماده کند. اگر قصد دارید همین روزها معتاد شوید، قبل از هر چیز سری به داروخانه بزرگ شهر بزنید و چند نوع کرم پیشگیری‌کننده چروک در بخش‌های مختلف پوست را تهیه کنید. یادتان نرود مصرف سیگار باعث ایجاد خطوط عمیقی در لب فوقانی و تحتانی و کناره‌های چشم می‌شود، با این حال در جهانی آزاد زندگی می‌کنیم همه چیز به شما بستگی دارد.

از ایجاد کشش‌های غیرضروری در پوستتان اجتناب کنید. تشدید غیرضروری حالات صورت باعث کشیدگی پوست می‌شود. با دیدن افراد در حالت مکالمه به راحتی می‌توان پی برد که چگونه خطوط بیان حالات عاطفی در صورت تشکیل می‌شود. این مورد شاید بی اهمیت به نظر برسد اما در درازمدت تاثیر آن زیاد است. گاهی می‌توان خصوصیات اخلاقی و گذشته شخصیتی فرد را روی این خطوط تشخیص داد. جل الخالق.

ساغر رفیعی