خطر جدی انقراض یوزپلنگ آسیایی

به گزارش مهر، هفته گذشته خبر کشته شدن یک قلاده "یوزپلنگ آسیایی" در کرمان در حالی انتشار یافت که نسل این حیوان به دلیل شکار بی رویه و خشکسالی در سالهای گذشته و گذر جاده کرمان - راور از میان زیستگاه این حیوان به شدت در معرض خطر قرار گرفته است.

طبق اعلام اداره محیط زیست استان کرمان این یوزپلنگ جمعه شب هفته گذشته به دلیل برخورد با یک دستگاه خودرو در محور کرمان - راور کشته شده و این در حالی است که حیوان از شرایط خوب تغدیه ای و جسمانی برخوردار بوده است.

تلف شدن این حیوان در خطر انقراض برای چندمین بار طی سالهای اخیر به وقوع می پیوندد و لزوم ایجاد یک منطقه حفاظت شده برای حفظ نسل این حیوان را به مسئولان گوشزد می کند.

حیات وحش و محیط زیست به صورت زنجیری مستحکم به هم وابسته هستند و درصورت آسیب یک حلقه دیگر حلقه ها نیز با مشکلات عدیده مواجه می شوند اما متاسفانه دخالتهای انسان در محیط زندگی حیوانات زندگی آنها را با خطر جدی مواجه کرده است.

در استان کرمان گونه های منحصر به فردی همچون گوره خر آسیایی منقرض شده است و به زودی با ادامه روند فعلی نسل خرس سیاه آسیایی و یوزپلنگ آسیایی نیز منقرض می شود.

در سالهای اخیر شاهد کشته شدن چندین قلاده از حیوان نادر و منحصر به فرد یوزپلنگ آسیایی در جاده راور - کرمان بوده ایم، و در هفته گذشته نیز یک قلاده دیگر در همین جاده به دلیل برخورد با یک خودرو عبوری تلف شد. حیوانی که مشخص نیست چند قلاده از آن در حیات وحش زندگی می کند و رسما جزو حیوانات در معرض انقراض در دنیا محسوب می شود، به دلیل بی احتیاطی در این جاده که یکی از تهدیدهای اصلی حیات این حیوانات در معرض خطر است، قرار دارد.

این در حالی است که در منطقه راور هفت شکارچی نیز در ارتفاعات این شهرستان در هفته گذشته دستگیر شدند و این خود یکی از خطرات بالقوه تهدید نسل این حیوان در منطقه است.

خرس سیاه آسیایی نیز از گونه هایی است که تاکنون بسیاری از کارشناسان نسل این حیوان را منقرض شده می دانستند که در یک اقدام تصادفی توسط یک فیلم بردار غیرحرفه ای تصاویری از این حیوان گرفته شد و مشخص شد که این حیوان خوشبختانه در ارتفاعات شهرستان جیرفت زندگی می کند.

در خصوص حفظ نسل این جانور خوشبختانه محیط زیست استان کرمان طرح مطالعاتی را آغاز کرده است اما آیا فرهنگ حفظ محیط زیست در کشور بین مردم به وجود آمده و اجازه ادامه حیات را به این حیوانات می دهد؟

به طور مسلم یکی از راههایی که می تواند با توجه به کمبود شدید نیرو در اداره محیط زیست کرمان با توجه به وسعت استان کرمان تاثیرگذار باشد همکاری مردم محلی است که باید با کمک بخش دولتی و محیط زیست آموزش های لازم در خصوص حفظ محیط زیست به آنها داده شود.

دستگیری شکارچیان در مناطق مختلف کرمان نیز یکی از مشکلات است به نحوی که شکار حیوانات وحشی درحالی صورت می گیرد که محیط زیست استان به دلیل خشکسالی در چندمین سال پیاپی شکار حیوانات را ممنوع کرده و هیچ مجوز شکاری نیز صادر نکرده است.

این رویکرد مردم به شکار به دلیل سودجویی عده ای از مردم به وجود آمده است و با وجود برخورد گارد اجرایی محیط زیست استان کرمان با این افراد به دلیل تبیین نشدن فرهنگ حفظ محیط زیست در جامعه و پایین بودن سطح جریمه های شکارچیان این روند ادامه دارد.

این در حالیست که فقط در یک هفته گذشته 16 شکارچی در کرمان دستگیر شده و چهار راس قوچ و میش و 10 قطعه هوبره و 9 قطعه کبک از این افراد بدست آمده است.

طبق استانداردهای بین المللی فقط 25 درصد از قاچاق در زمینه های مختلف کشف می شود و اگر درخصوص حیاط وحش استان کرمان نیز چنین باشد باید آینده حیات وحش استان را نگران کننده دانست.

به نظر می رسد برای حفظ جمعیت اندک یوز آسیایی ایجاد یک منطقه محافظت شده در این زیستگاه ضروری است و مسئولان باید در این خصوص اقدام کنند.

یوز جانوری است از رسته گربه ‌سانان که یکی از منحصر به فردترین شکارچیان در حیات وحش است بدن این گربه سان طی چندین میلیون سال تکامل یافته به طوریکه  می تواند با سرعتی برابر با ??? کیلومتر در ساعت به دنبال شکار خود حرکت کند.

اندام باریک، پاهای لاغر و بلند، قفسه سینه‌ ای کم پهنا ولی عمیق و دارا بودن جمجمه ‌ای کوچک، ظریف و گرد، یوز را به سریع‌ ترین جانور روی زمین تبدیل کرده است.

یوزها به آسانی از دیگر گربه سانان تشخیص داده می ‌شوند این مسئله به دلیل نوع خاص خالهای سیاه بدن حیوان و بدن باریک و کشیده، سر کوچک، چشم‌های بالا قرار گرفته و گوش‌های کوچک و تا حدودی پهن آنهاست.

در حالیکه سایر گربه سانان شکارچیان شب هستند یوزها عمدتا روز فعال بوده و اغلب در اوایل بامداد و غروب آفتاب به سراغ طعمه‌های خود می‌‌روند.

تاکتیک این حیوان در شکار مخفی شدن و نزدیک شدن به طعمه است و زمانی که به حدود ?? متری طعمه خود رسید با حرکتی سریع به طرف او یورش می ‌‌برد و ضریب موفقیت او در شکار 50 درصد اندازه گیری شده است. میزان تغذیه روزانه آنها به طور متوسط در روز دو کیلوگرم است که به نظر غذای زیادی نیست.

جنس ماده‌ این حیوان هر دو سال یک بار زایمان می کند و نرها در سه سالگی به سن بلوغ می‌‌رسند.

رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان راور در گفتگو با مهر اظهار داشت: محیط طبیعی شهرستان راور یکی از زیستگاههای یوزپلنگ آسیایی است که طبق بررسی های انجام شده به دلیل شکار بی رویه در سالهای گذشته و به خطر افتادن امنیت محیط زیست این جانور یوزپلنگ آسیایی در معرض انقراض قرار گرفته است.

مسعود سعید با اشاره به کشته شدن یک قلاده یوزپلنگ آسیایی طی هفته گذشته گفت: در صورت اختصاص نیافتن بودجه لازم برای حفاظت از محیط زندگی یوزآسیایی این حیوان در سالهای آینده منقرض خواهد شد.

سعید افزود: زیستگاه این حیوان در بیابان های شهرستان راور و برخی از نقاط استان یزد است و در سالهای اخیر نیز تعداد انگشت شماری از پلنگ آسیایی در این مناطق دیده شده است و به شدت در معرض خطر انقراض قرار گرفته است و باید برای حفظ نسل این حیوان مسئولان تدابیر ویژه ای را به خصوص در زمینه حفاظت از محیط زندگی این گونه در نظر بگیرند.

رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان راور افزود: متاسفانه جاده کرمان - راور درست در زیستگاه این حیوان قرار گرفته است و در سال گذشته نیز به دلیل برخورد یک دستگاه خودرو با این حیوان یک قلاده یوزپلنگ کشته شد.

او گفت: مشخص نیست چه تعداد یوز در این زیستگاه وجود دارد و به نظر می رسد برای حفظ حیات این حیوان باید با سرشماری تعداد و محل دقیق زندگی این حیوان در خصوص انجام اقداماتی حمایتی تصمیمات جدی گرفته شود.

مدیرکل محیط زیست استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهار داشت: گونه های مختلف و منحصر به فرد جانوری و گیاهی در  کرمان وجود دارد.

عباسعلی دامنگیر افزود: آمار دقیقی از تعداد یوزپلنگ آسیایی در کرمان وجود ندارد اما این حیوان در محیط زیست راور و بیدوئیه بردسیر دیده شده است.

دامنگیر خاطرنشان کرد: خشکسالی سالهای اخیر تاثیر مستقیمی بر جمعیت حیوانات مختلف وحشی گذاشته است و با وجود اجرای طرحهای مختلف توسط محیط زیست کرمان و اختصاص بودجه یک میلیارد و 35 میلیون تومانی و ممنوعیت شکار حیوانات متاسفانه نمی توان خساراتی را که خشکسالی زده است به طور کامل جبران کرد.

دامنگیر افزود: اثر خشکسالی به حدی بوده که طی سال گذشته بر تعداد شکار شکارچیان نیز تاثیر گذاشته است.

وی یکی از خطرات تهدید کننده حیوانات را به خصوص حیوانات در معرض انقراض را نا امن کردن محیط زندگی حیوانات وحشی دانست که توسط شکارچیان غیرمجاز و ساخت عوارض مصنوعی در محل زندگی آنان انجام می شود.

مدیرکل محیط زیست استان کرمان افزود: در راستای حفظ گونه یوز پلنگ آسیایی و جلوگیری از انقراض این حیوان طرح شناسایی زیستگاه حیوان در دستور کار قرار گرفته است و در این منطقه پاسگاههای محیط بانی احداث شده است.

وی با اشاره به انقراض نسل برخی حیوانات بومی در سالهای گذشته به دلیل شکار بی رویه گفت: نسل گونه خاص گوره خر ایرانی که در استان کرمان زیست می کرد منقرض شده است و در حال حاضر سعی داریم با اجرای طرحی با انتقال تعدادی گورخر از مناطق دیگر به "پارک پهلوان راور" و "پارک ملی خبر بافت" نسل این حیوان را احیاء کنیم.

او با اشاره به پائین آمدن میزان تولید مثل پرندگان در کرمان گفت: در استان کرمان تالاب دائمی نداریم و اکثر این تالاب ها نیز خشک شده اند که از منابع آبی برای حیوانات استان هستند و تاثیر منفی برحیات وحش به خصوص حیات پرندگان گذاشته است.

او گفت: در زمینه زادآوری چند قلوزایی در حیوانات بسیار کم شده و پرندگان نیز جوجه آوری بسیار کمی داشته اند و اگر حمایت ویژه مسئولان استان کرمان نبود با خطر انقراض برخی گونه ها مواجه می شدیم.

به هر روی می توان گفت وجود گونه های نادر و متعدد در کشور از مزیتهای این کشور است و می تواند زمینه پیشرفت علمی و حتی گسترش گردشگری را به همرا هداشته باشد و در این زمینه حمایت مسئولان امر و تدوین برنامه های دقیق و کارشناسی شده ضروری است.