زندانیان مهریه در پیک نیک‌

مهریه آخرین سلاح زنان در مبارزه خانوادگی است و استفاده از آن، زنان را در شرایط خاصی قرار می‌دهد و بهره برداری از آن درست مانند سربازی است که آخرین گلوله خود را شلیک کرده باشد و دیگر تیری برای شلیک نداشته باشد و از این پس باید دست خالی بجنگد. به همه زنان توصیه می‌شود اگر قرار است از این سلاح استفاده کنند، حتما به شکلی درست و بموقع از آن استفاده کنند و این مساله را در نظر داشته باشند که ورود به این مسیر، بسادگی خواندن چند مقاله در روزنامه نیست! برخلاف تصور برخی زن‌ها مبنی بر این‌که مهریه بسادگی قابل وصول است؛ باید به این نکته اشاره کرد که اگر در زمان عقد یا در شرایطی که مورد توافق دو طرف باشد مهریه پرداخت یا دریافت نشود، دریافت مهریه حتی با زندان انداختن مرد نیز مستلزم دوندگی‌های فراوان و تلاش زیاد است و تازه با به زندان افتادن مرد هم باید مسیری طولانی طی شود تا زنان به مهریه خود برسند.

اگر زنان تصور ‌کنند می‌توانند پس از دریافت مهریه با یک معذرت‌خواهی ساده به سر زندگی خود بازگردند، سخت در اشتباه هستند. تجربه نشان داده در بیشتر اختلاف‌های خانوادگی  حتی در شرایطی که مرد مقصر  است  پس از به زندان افتادن مرد دیگر امکان صلح و سازش وجود ندارد و به دلیل دلخوری پیش آمده بیشتر مردان نه تنها تمایلی به زندگی مشترک نشان نمی‌دهند، بلکه پس از پرداخت مهریه دیگر خود را صاحب اصلی بازی می‌دانند و با طرح شکایت‌هایی مانند تمکین و دادخواست ازدواج مجدد وارد مسیری می‌شوند که به انتقام‌گیری و تلافی کردن اقدام طرف مقابل منتهی می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود زنان تنها در شرایطی به سراغ اجرا گذاشتن مهریه  و دریافت آن بروند که درباره طلاق  و  پایان زندگی مشترک به نتیجه مشخصی رسیده باشند. البته در میان زنانی که برای دریافت مهریه به سراغ قانون می‌آیند هم درصد اندکی از افراد وجود دارند که بدون هیچ عذر و دلیل موجهی مهریه خود را اجرا می‌گذارند و از این کار هدف‌هایی کاملا مادی را دنبال و اصطلاحا قصد کاسبی دارند، اما نباید از یاد برد که گروه زیادی از زنان برای رهایی از زندگی سخت و به دست آوردن طلاق یا متنبه کردن همسر خود به اجرا گذاشتن مهریه اقدام می‌کنند و در بیشتر مواقع زنان درباره مهریه هدف انتقامگیرانه دارند و الا نه دریافت یک سکه در ماه می‌تواند مشکلی را حل کند و نه این کار به وقت و انرژی‌ای که صرف می‌شود. می‌ارزد.

زندان آسان‌

مردانی که به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه دستگیر و از سوی کلانتری عازم زندان می‌شوند، پس از ورود به زندان طی چند ساعت برای آنها در زندان پرونده تشکیل می‌شود. عکسبرداری، دریافت اثر انگشت و پر کردن فرم اطلاعات شخصی بخشی از مراحلی است که مردان طی می‌کنند و پس از معاینات پزشکی و طی کردن یک شب در قرنطینه، روز بعد عازم بخش اصلی زندان می‌شوند. در هر زندان معمولا چند اندرزگاه وجود دارد. اندرزگاه ساختمانی چند طبقه است که بخشی از زندانیان در آن نگهداری می‌شوند. هر اندرزگاه از چند سالن و هر سالن از چند اتاق تشکیل می‌شود که در داخل این سالن‌ها و اتاق‌ها زندانیان نگهداری می‌شوند. در طول سال‌های گذشته با سیاست‌های جدید رئیس قوه قضاییه شرایط خاصی بر زندان‌ها حاکم شده است. در نتیجه این سیاست‌ها در زندان دیگر بر تن هیچ کس از آن نوع لباس‌های خاکستری که روی آن ترازو نقش بسته، نیست. تا چند سال پیش زندانیان باید با دمپایی به دادگاه می‌آمدند، اما دیگر این مساله هم منتفی شده و زندانیان  منهای موارد بسیار خاص  با لباس دلخواه خود به زندان می‌آیند. بخش مهم دیگر برنامه آیت‌الله شاهرودی اعمال سیاست تفکیک زندانیان است. ورودی زندان‌ها در ایران آنقدر رقم بالایی است که باعث نگرانی مسوولان قوه قضاییه شده و آنها را به سمت تدوین قوانین موسوم به زندان زدایی سوق داده است. اما همه افرادی که به زندان می‌آیند مجرم نیستند و دلیلی ندارد در زندان در شرایطی قرار بگیرند که با همنشینی با مجرمان خطرناک به مسائل مختلف آلوده شوند. به همین دلیل، زندانیان مهریه، نفقه، چک و دیه به محض ورود به زندان در سالن‌ها و اتاق‌هایی قرار می‌گیرند که در آن با افرادی مشابه خود هم اتاق می‌شوند. جالب است بدانید در زندان به جرم‌های مختلف اسامی گوناگون اطلاق می‌شود. مثلا فردی که به جرم کلاهبرداری به زندان آمده، در مقابل این سوال که: واسه چی گرفتنت؟ می‌گوید: کلاه. زندانیان حرفه‌ای برای افرادی هم که به دلیل مهریه و نفقه به زندان می‌آیند اسم جالبی را اطلاق می‌کنند و می‌گویند: این اشی مشیه! علت انتخاب این نام این است که خلافکارها و زندانیان سابقه‌دار معتقدند حضور افرادی به جرم مهریه در زندان اعتبار و اهمیت زندان و اساسا حبس را خدشه دار می‌کند و در مقابل جرمی مانند سرقت مسلحانه یا قاچاق مواد مخدر و قتل، مهریه و نفقه حکم اشی مشی را دارند!

 البته گاهی در زندان‌هایی که افراد ناتوان از پرداخت مهریه نگهداری می‌شوند، مجرمانی که به دلیل قتل
غیر عمد، قاچاق و جعل هم به زندان افتاده‌اند، حضور دارند. اما مسائلی همچون حضور طولانی مدت در زندان، امیدواری برای دریافت عفو و شخصیت فردی زندانی سبب می‌شود این افراد جزو زندانیان خطرناک محسوب نشوند.

در زندان به هر زندانی 3 وعده غذا داده می‌شود. زندانیان سهمیه چای، صابون و تاید هم دارند که البته کیفیت چندان بالایی ندارد اما هر زندانی می‌تواند از فروشگاه زندان هرچه می‌خواهد از انواع خوراکی تا غذای گرم تهیه کند. البته داشتن پول در زندان ممنوع است و هر زندانی پس از ورود، پولی را که به همراه دارد، داخل یک حساب اعتباری واریز و کارتی دریافت می‌کند که تنها با آن امکان خرید دارد. زنانی که تصور می‌کنند با انداختن همسر خود به زندان می‌توانند او را متنبه کنند و با تحت فشار قرار دادن او کاری کنند که مرد به هر طریقی شده مهریه را تامین و به آنها بپردازد، باید از این نکته مطلع باشند شرایطی که در زندان در انتظار مردان محکوم به پرداخت مهریه است؛ به هیچ وجه به آنچه چنین زنانی در فیلم‌هایی مانند پاپیون، فرار از آلکاتراز و بازداشگاه شماره 17 دیده‌اند شباهتی ندارد و بسیار بسیار ساده‌تر از شرایطی است که مردان حتی در یک پادگان معمولی و در دوران خدمت تجربه می‌کنند. حتی زندانیانی که به جرم‌های سنگینی همچون کلاهبرداری کلان و نیز سرقت مسلحانه دستگیر می‌شوند، مراحل بازجویی فنی خود را در جای دیگری طی می‌کنند و در زندان تحت‌الحفظ هستند. در این محیط به بیشتر مردان اصلا سخت نمی‌گذرد و آنها در کمال خوشی و خرمی، در صورتی که آدم‌هایی تنبل باشند می‌توانند ساعت‌ها استراحت کنند و از تلویزیون‌های موجود در اتاق‌ها استفاده کنند و در صورتی هم که اهل مطالعه، ورزش و فعالیت‌های هنری باشند، برای تمام آنها زمینه‌های لازم برای فعالیت وجود دارد. البته در زندان مساله‌ای مانند مواد مخدر هم وجود دارد که بعد از ورود، مردانی که اعتیاد داشته باشند، بسادگی افرادی به سراغ آنها می‌آیند و پیشنهاد خرید مواد به آنها می‌دهند اما توصیه می‌شود اگر مردان معتاد به زندان می‌روند، با اعلام این مساله در زمان پذیرش، به بندهای ویژه معتادان بروند تا از این فرصت برای ترک اعتیاد هم استفاده کنند. زیرا در صورت دستگیر شدن در زندان هنگام استفاده از مواد مخدر و یا نگهداری مواد مخدر - که بارها نیز اتفاق می‌افتد  مجازارت‌های دیگری علاوه بر پرداخت مهریه در انتظار آنها خواهد بود.

چرا زندان به محکومان مهریه سخت نمی‌گیرد؟

شاید برای خیلی از خانم‌هایی که به امید دریافت مهریه همسر خود را به زندان می‌اندازند، این سوال پیش بیاید که چرا باید زندان چنین محیط خوب و آرامی برای نگهداری مردان محکوم به پرداخت مهریه باشد و چرا مانند فیلم‌های سینمایی خارجی، قانون بر تن این مردان لباس راه راه نمی‌کند و از پای آنها وزنه آویزان نمی‌کند و مردان را بیگاری نمی‌برد تا به پرداخت مهریه  آن هم به هر شکلی  وادار شوند؟ پاسخ به این پرسش بسیار ساده است: زندان محیط خاصی است و هر نوع مشکل و مساله‌ای می‌تواند در آن گسترش پیدا کند و از سوی دیگر هر مشکل و مساله‌ای که برای مرد در طول مدت نگهداری در زندان رخ دهد، مسوولیت سنگینی به عهده زندان است. از سوی دیگر قرار نیست افراد به دلیل اشتباهی که در دوران عقد مرتکب شده‌اند، با حضور در زندان آینده خود را نیز از دست بدهند و به مسائل و آلودگی‌های دیگر مبتلا شوند. به همین دلیل، زندان با قوانین خاص خود تلاش می‌کند با آرام و سالم نگه داشتن این محیط مانع بروز مشکلات دیگر برای زندانی شود اما اگر زندانی بخواهد در این محیط مرتکب خلاف شود و قوانین زندان را زیر پا بگذارد باید منتظر برخورد قانونی باشد ولی افرادی که کاری به کار دیگران ندارند، بدون کوچک‌ترین مشکلی این دوره را پشت سر خواهند گذاشت. درخصوص شرایط زندان در مطلب مفصلی با عنوان خاطرات زندان در آینده بیشتر خواهید خواند، اما از آنجا که افراد مختلفی با شرایط شغلی، اجتماعی، اقتصادی و... وارد زندان می‌شوند، این افراد در زندان کارهای خاصی انجام می‌دهند.

بد نیست بدانید مردان پس از ورود به این محیط چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهند. یکی از این فعالیت‌ها که درباره بیشتر زندانیان عمومیت دارد، تلاش برای خروج از زندان است. زندان برای همه زندانیان امکان استفاده از حقی به نام مرخصی را فراهم کرده که درباره زندانیانی که دوران محکومیت خود را سپری می‌کنند شکلی دیگر دارد؛ اما درباره زندانیان مهریه و نفقه که هنوز حکمی برای آنها صادر نشده، استفاده از مرخصی به این شکل است که این افراد باید حداقل به مدت 2 ماه در زندان بمانند. در صورتی که در طول این 2 ماه در زندان مرتکب خلاف خاصی نشده باشند، با اجازه قاضی ناظر زندان که در بخشی به نام دادیاری در همان زندان مستقر است، در قبال ارائه وثیقه و توقیف آن می‌توانند به مدت 10 روز، 20 روز و یا یک ماه مرخصی بگیرند و از زندان خارج شوند. اعطای مرخصی در ایامی مانند: عاشورا و تاسوعا و ایام نوروز نیز بیش از دیگر ایام است اما اگر همسر فردی متوجه شود که شوهرش به مرخصی آمده، می‌تواند با مراجعه به زندان و طرح این مساله که همسرش در خارج از زندان برای او مشکل ایجاد کرده و حضور او در خارج از زندان باعث می‌شود وی نتواند به حقوق قانونی خود برسد و از بلاتکلیفی نجات پیدا کند، مانع تمدید مرخصی مرد شود. شیوه تمدید مرخصی نیز اینگونه است که در همان روز مرخصی، به زندانی گفته می‌شود در تاریخ خاصی برای تمدید مرخصی‌اش مراجعه کند. پس از مراجعه زندانی در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشته باشد مرخصی او تمدید می‌شود؛ اما در صورتی که همسر مرد مراجعه کند و حرف‌های او مورد پذیرش دادیار زندان قرار گرفته باشد، مرد به همان اتاقی که دوران محکومیت خود را سپری کرده بود منتقل می‌شود. اگر هم فرد برای تمدید مرخصی خود مراجعه نکند، حضور نیافتن او به معنای فرار از زندان است و این خود جرمی است که مجازات دارد.

رضا استادی‌