التهاب در ابیجان‌

هیات دولت ساحل‌عاج طی هفته‌های اخیر نشست‌هایی ویژه برای دستیابی به توافقی بر سر زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ترتیب داده بود که در این جلسات همچنین پیرامون‌  فراهم آوردن شرایط برای برگزاری بموقع انتخابات پارلمانی که باید امسال برگزار شود هم بحث و رایزنی شد و عاقبت اعضای کابینه بر سر برگزاری هر دو انتخابات طی سال جاری اما در تاریخ‌های مجزا به اتفاق نظر دست یافتند.

 در حالی که ساحل‌عاج به عنوان یکی از مستعمرات سابق فرانسه در غرب ‌آفریقا تا پیش از شورش نظامیان این کشور در سال 2002 میلادی برای سرنگونی دولت گباگو به مثابه جزیره باثباتی در منطقه بحران‌زده و دستخوش ناآرامی غرب آفریقا بود پس از ناکامی شورشی‌ها در دستیابی به اهدافشان عملا به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شد و دولت   آبیجان، پایتخت عملا کنترل خود را بر مناطق شمالی کشور از دست داده است.

گباگو که در سال 2000 میلادی و در انتخاباتی که اکثر چهره‌های سیاسی اپوزیسیون از مشارکت در آن محروم شدند قدرت را در ساحل‌عاج به دست گرفت به احتمال زیاد درصدد راهیابی دوباره به کاخ ریاست‌جمهوری ساحل‌عاج در انتخابات نوامبر امسال برخواهد آمد.

گمان می‌رود او در انتخابات آتی با رقابت چهره‌هایی چون هنری کونان بدی، رئیس‌جمهور پیشین که در کودتای سال 1999 میلادی از قدرت خلع شد و همچنین الاسان اوئترا، از نخست‌وزیران پیشین ساحل‌عاج که از حمایت گسترده مسلمانان شمال کشور برخوردار است، روبه‌رو شود.

اولین دوره ریاست‌جمهوری گباگو در اکتبر سال 2005 میلادی پایان یافت اما او طی دو سال و اندی گذشته با استناد به یکی از بندهای قانون اساسی که به رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد در صورت بروز جنگ یا بحران درکشور دوران زمامداری خود را تمدید کند در راس هرم قدرت باقی مانده است.

با وجود آن که امضای توافق‌نامه صلحی بین شمال تحت سلطه شورشیان و دولت گباگو در جنوب با انتصاب گیلوم سورو، رهبر پیشین شورشیان به نخست‌وزیری زمینه حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات شمالی‌ها و جنوبی‌ها فراهم آمد اما تاخیرهای مکرر در برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری می‌رفت تا به عامل جدیدی در تعمیق اختلافات دو طرف تبدیل شود.

شورش با ریشه‌های قومی‌

هرچند خاستگاه شورش‌های سال 2002 میلادی که به دوپاره شدن ساحل‌عاج منجر شد اعتراض گروهی از نظامیان به وضعیت معیشتی‌شان بود لیکن بررسی اجمالی ترکیب قومی شورشی‌ها نشان می‌دهد اکثر شورشی‌ها از دیولاها و سنفوس‌ها، دو گروه قومی بزرگ شمال ساحل‌عاج بودند.

رهبران شورشی‌ها اذعان دارند تنها به‌دلیل نارضایتی از شرایط معیشتی خود‌سر به طغیان برنداشته بودند بلکه در عین حال اهدافی سیاسی را نیز مد نظر داشته‌‌اند. آنان ادعا داشتند تبعیض موجود علیه شمالی‌ها یکی از دلایلی بوده که نظامیان اهل شمال را به درپیش گرفتن طغیان ترغیب کرده بود.

حزب دموکراتیک ساحل‌عاج‌ (PDCT)  که حدفاصل سال‌های 1960 تا 1991 میلادی قدرت را در این کشور در دست داشته در اواسط دهه 1990 میلادی درصدد رواج دادن رویکردهای ناسیونالیستی در این کشور برآمد.
این ایدئولوژی از سوی بسیاری از شمالی‌ها معادل خارجی‌ستیزی تلقی شد تا آنجا که شمالی‌ها ادعا داشتند ایوری‌ها یا در واقع جنوبی‌ها اهالی شمال را گاه فقط به‌دلیل نام خانوادگی‌شان از برخی حقوق اجتماعی محروم می‌کنند.

سال 2000 میلادی بود که اوئترا، از سیاستمداران ارشد دیولا و رهبر حزب اجماع جمهوریخواهان ‌ (RDR) از مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری به بهانه مشکوک بودن ملیت‌اش باز ماند. ادعا شد والدین او هیچ‌یک ایوری نبوده‌‌اند و به‌همین دلیل صلاحیت مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری را ندارد. این تصمیم خشم هواران RDR را برانگیخت و زمینه ساز تشدید بحران‌های اجتماعی در ساحل‌عاج شد.

در حالی که اکثر ساکنان مناطق ساحل‌عاج پس از جدایی عملی این منطقه از جنوب هوادار استقلال شمال اکثرا مسلمان‌نشین از جنوب بودند سورو به‌ عنوان مردی که هدایت شورشیان را در قیام‌شان علیه دولت مرکزی بر عهده داشت با این خواسته به مخالفت برخاست و وحدت ارضی ساحل‌عاج را خدشه‌ناپذیر دانست.

روزهای پرآشوب‌

دولت ساحل عاج در حالی هفته گذشته زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام کرد که این کشور طی روزهای آغازین ماه جاری میلادی شاهد گردهمایی‌هایی در اعتراض به افزایش سابقه قیمت مواد غذایی و رشد هزینه‌های زندگی بود.

تعجیل دولت در تعیین زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری به ظاهر چندان هم با تظاهرات اخیر در ابیجان و سایر شهرهای بزرگ ساحل‌عاج در اعتراض به دشوار شدن شرایط معیشتی مردم‌ بی‌ ارتباط نبوده است.

دولت که با بحران‌های داخلی متعددی روبه‌رو است برای جلوگیری از تبدیل اعتراضات مدنی به شورش‌های سیاسی با اعلام زمان برگزاری انتخابات و حذف تعرفه‌های واردات مواد غذایی و دیگر نیازهای پایه شهروندان سعی کرد تا حدودی از خشم و نارضایتی جامعه بکاهد.

رضا سادات