استیو ویتکاف (نماینده ویژه کاخسفید در امور غزه)، محمد بن عبدالرحمن آلثانی (نخستوزیر قطر)، حسن رشاد (رئیس سازمان امنیت مصر) و هاکان فیدان (وزیر امورخارجه ترکیه) در یک بیانیه مشترک خواستار پایبندی کامل به آتشبس و خویشتنداری شدند تا زمینه برای تداوم ثبات و جلوگیری از تشدید تنشها فراهم شود. نماینده آمریکایی در ادامه افزود؛ مرحله اول آتشبس در غزه تاکنون با پیشرفتهای قابلتوجهی همراه بوده که ازجمله آن میتوان به گسترش کمکهای بشردوستانه، بازگرداندن اجساد و عقبنشینی جزئی نیروهای صهیونی اشاره کرد.
همزمان با نشست میامی، ابراهیم کالین رئیس سازمان میت (نهاد اطلاعاتی ترکیه) با خلیل الحیه، دبیرکل جنبش مقاومت اسلامی (حماس) برای حفظ آتشبس همچنین آغاز مرحله دوم بازسازی نوارغزه در استانبول به رایزنی پرداختند.
معضلات مرحله دوم
تشکیل نیروهای ثبات بینالمللی برای غزه با چالشی بنیادین از حیث مشروعیت و بیطرفی مواجه است؛ حتی پس از تصویب قطعنامه ۲۸۰۳ شورای امنیت برای ایجاد نیروی بینالمللی، تحلیلگران درباره اقتدار قانونی و قبولپذیری چنین نیروهایی تردید دارند و این موضوع باعث شده همکاری کشورهای منطقه و جهان برای مشارکت محدود شود.در اجرای هیأت موسوم به صلح به سرکردگی دونالد ترامپ برای پیشبرد مرحله دوم آتشبس وبازسازی غزه نیزچند معضل ساختاری و عملیاتی جدی به چشم میخورد. درواقع، اختلافات درونگروهی و تردید درباره نقش واقعی این هیأت باعث شده مشارکت گسترده کشورهای مهم منطقه وجهان ضعیف باشد؛ بسیاری ازبازیگران هنوزنسبت به بیطرفی و اهداف بلندمدت این هیأت تردید دارند، و حتی برخی مخالف شرایطی هستند که واشنگتن و اتحادیه عرب یا دیگر کشورها مطرح کردهاند.
فارغ از مسائل فوق، ارتش اشغالگرقدس همچنان به تجاوزاتش به کرانه شرقی مدیترانه ادامه میدهد. بهنقل از آناتولی، این نقضها شامل هجوم به مناطق مسکونی، شلیک به خودروها و بمباران شهرها مانند رفح و خان یونس است. علاوه بر تجاوزات نظامی، استمرار محدودیتها در ورود کمکهای بشردوستانه و بسته نگهداشتن گذرگاهها بهویژه رفح نیز بهعنوان بخشی از نقض آتشبس توسط تلآویو قلمداد میشود.
بنبست در میامی
بهادعای منابع عربی، در بحثهای مرتبط با مرحله دوم، چهار کشور با محوریت نماینده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف، بر ضرورت ایجاد یک مرجع حکومتی موقت در غزه تحت عنوان «هیأت صلح» تأکید کردند که هدف آن حفظ نظم، تأمین امنیت فلسطینیها و مدیریت امور شهری و بازسازی باشد؛ این هیأت قرار است زیر نظر یک کمیته تکنوکرات (فنسالار) فلسطینی یکپارچه عمل کند و پایهای برای ایجاد ثبات بلندمدت ایجاد شود.باوجود تمام خوشبینیها، بهنقل از رسانه شرقالاوسط، شرکتکنندگان پس از مرور موفقیتهای نسبی مرحله اول، بهصراحت اذعان کردند که پیشرفت به سوی فاز دوم هنوز بسیار محدود باقیمانده است. آنها بر این نکته تأکید کردند که باوجود جنبههایی چون افزایش کمکهای بشردوستانه، بازگشت اجساد و کاهش نسبی خشونت، اختلافات بر سر اجرای کامل بندهای توافق و چگونگی انتقال به گام بعدی کُند است و مذاکرات باید ادامه یابد.
مقامات رژیم صهیونیستی پیشرفت در روند آتشبس را منوط به خلعسلاح حماس کردهاند. در مقابل، عزالدین حداد، فرمانده نظامی مقاومت اسلامی نوار غزه، هرگونه واگذاری تسلیحات تدافعی این جنبش به یک دولت فلسطینی را قابلقبول دانسته است. از سوی دیگر، واشنگتن بر روی کاغذ با تحویل باریکه غزه به تشکیلات خودگردان فلسطین ــ مشروط به انجام اصلاحات ساختاری ــ موافقت کرده، اما این طرح با مخالفت قاطع احزاب راستگرای صهیونیست روبهرو شده است.
پایبندی مقاومت به آتشبس
بهموازات نشست میامی در استانبول نیز ابراهیم کالین دیداری با مقامات جنبش حماس جهت حفظ چارچوب آتشبس داشت. در این نشست نمایندگان مقاومت اسلامی تأکید کردند که گردانهای عزالدین القسام به مفاد آتشبس پایبند است و اطلاعاتی درباره نقضهای ادعایی آتشبس توسط نظامیان رژیم صهیونی ارائه دادند، که هدف آن برجستهکردن چالشهای پیشرو در مسیر اجرای توافق بود.
تمرکز اصلی مذاکرات استانبول بر نقش ترکیه بهعنوان کشور ضامن آتشبس و تلاش برای پیشبرد شرایط مورد نیاز برای آغاز مرحله دوم آتشبس ارزیابی میشد؛ دو طرف درباره گامهای لازم برای حلوفصل مسائل مانده و شرایط ورود به فاز بعدی، گفتوگو کردند، گرچه جزئیات دقیق این راهکارها هنوز اعلام نشده است.
اصحاب رسانه در ترکیه ادعا کردند که در این دیدار، درباره هماهنگی با کشورهای منطقه و سازمانهای بینالمللی برای افزایش کمکها ــ بهویژه تجهیزات ضروری ــ با طرف فلسطینی گفتوگو شده است. همچنین، مقامات ترکیهای و نمایندگان حماس، بر تعهد خود به وحدت ملی فلسطینیان و هدف تشکیل یک دولت مستقل تأکید کردند.
با این حال، بهرغم پایبندی مقاومت اسلامی به رعایت منصفانه مفاد آتشبس(به استثنای مسأله خلعسلاح)و هماهنگی رهبری حماس با کشورهای میانجی، زیادهخواهیهای رژیم صهیونیستی برای پوشاندن شکست خود در کرانه شرقی مدیترانه، مانع پیشرفت مرحله دوم این توافق شده است.
