تهیهکنندگی این برنامه برعهده محمدحسین بزرگیراد و محسن رسولی است و محمدحسین معلمطاهری بهعنوان سردبیر حضور دارد. اجرای بخشهای مختلف امشب را محمدحسین مولایی، داوود نماینده و محمدرضا طهماسبی برعهده دارند.
یک مجله فرهنگی شبانه
محسن رسولی از تهیهکنندگان برنامه امشب، به جامجم میگوید: این برنامه در واقع مجموعهای فرهنگی، ادبی و هنری است که در قالبی شبانه تولید میشود. پخش آن روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه، شبها ساعت ۱۱ به مدت ۹۰ دقیقه از شبکه یک سیما انجام میگیرد. این برنامه سه مجری دارد که هر یک از این مجریان مسئولیت بخشی از دکور و اجرای بخش مربوط به خود را برعهده دارند و به نوعی میزبانی آن قسمت را انجام میدهند. در بخش «دَمخانه»، فضایی شبیه به یک کافه ایجاد شده است. در این بخش آقای طهماسبی که خودش شاعر است، میزبان دیگر شاعران و نویسندگان میشود. در واقع هر شب یک مهمان ویژه در برنامه حضور دارد که ممکن است شاعر، نویسنده یا پژوهشگر باشد. گفتوگو با مهمان درباره موضوعی است که آن شب برنامه بر محور آن شکل گرفته؛ خواه موضوع مناسبتی داشته باشد یا مرتبط با چهرهای ادبی یا رویدادی فرهنگی باشد. در این بخش، مهمانان علاوه بر گفتوگو درباره موضوعات ادبی، به شعرخوانی نیز میپردازند و درباره پیشینه و تاریخچه آثار یا موضوعات مورد بحث توضیحاتی ارائه میدهند. در مجموع این قسمت فضایی شاعرانه و صمیمی دارد و به گفتوگویی ادبی و دلنشین میان اهل قلم اختصاص یافته است. یکی از نکات برجسته برنامه امشب، حضور دوباره داوود نماینده در قاب سیما و از شبکههای سراسری است. این تهیهکننده درباره بخشی که نماینده اجرا میکند، توضیح میدهد: یکی از بخشهای این برنامه، بخش «پادکست» است که اجرای آن را آقای داوود نماینده در دست دارد. ایشان در فواصل مختلف برنامه، به قرائت متون ادبی کلاسیک و البته متون برگرفته از نهجالبلاغه میپردازند. در آغاز هر قسمت، برنامه با خوانش متنی ادبی از آثاری چون گلستان سعدی شروع میشود و حال و هوایی فرهنگی و معنوی به فضای برنامه میبخشد. در ادامه، ساعت ۱۲ بخشی با عنوان «آیین» داریم که در واقع محفل معنوی و ادبیای است که به امیرالمؤمنین(ع) اختصاص دارد. در این قسمت بخشی از نهجالبلاغه خوانده میشود و برنامه با این متون ارزشمند، رنگ و بوی معرفتی و اندیشمندانهتری میگیرد. به این ترتیب جمعبندی و پایان هر قسمت از برنامه نیز با یک متن ادبی همراه است که آقای نماینده آن را قرائت میکنند. مجری اصلی برنامه، آقای محمدحسین مولایی است. ایشان علاوه بر ایجاد ارتباط میان بخشهای گوناگون برنامه، مسئولیت گفتوگوی اصلی با مهمان ویژه را نیز برعهده دارد و اجرای این گفتوگوها را با میزبانی و تسلطی شایسته انجام میدهد. رسولی میگوید: مدتی بود که در شبکه یک سیما، برنامهای شبانگاهی با رویکرد فرهنگی و ادبی نداشتیم. حالا با راهاندازی برنامه امشب، بار دیگر چنین فضایی در جدول پخش شبکه قرار گرفته است. این برنامه بهصورت زنده اجرا میشود و به همین دلیل، چالشها و دشواریهای خاص خود را دارد و تولید آن نیازمند تلاش و دقت فراوان است. بههرحال، به فراخور شرایط و نیازهای رسانهملی و با توجه به روند برنامهسازی در سایر شبکهها طی سالهای گذشته، نوع برنامهها دستخوش تغییراتی شده بود.درمقاطعی، برنامههای سیاسی افزایش یافته بود و در برههای دیگر، برنامههای اقتصادی سهم بیشتری ازآنتن را به خود اختصاص داده بودند.این تغییرات باعث شد تا شبکه به این نتیجه برسد که برای حفظ و گسترش مخاطبان عمومی، لازم است برنامهای شبانه با حالوهوایی صمیمی و مردمی تدارک دیده شود. هدف از تولید این برنامه آن است که همه اقشار جامعه بتوانند پس از روزی پرمشغله، ساعتی آرام ودلنشین رادرکنارخانواده سپری کنند؛ شبنشینی فرهنگیای که بامرورهنر وادبیات،شعرخوانی و گفتوگوهای دلانگیز، لحظاتی آرامشبخش و پربار را برای بینندگان رقم بزند.
گفتوگویی جدی در فضایی فرهنگی
محمدحسین بزرگی راد دیگر تهیهکننده برنامه امشب درخصوص تولید محتوا برای مخاطبان خاص شبکه یک، به جامجم میگوید: جدا از برنامههای گفتوگومحوری که در سایر شبکهها پخش میشود و بیشتر جنبه طنز و سرگرمی دارند و فضای فان را دنبال میکنند، این برنامه تلاش دارد گفتوگویی وزین و اندیشمندانه را پیش روی مخاطبان قرار دهد؛ به همین دلیل، چهرههایی به برنامه دعوت میشوند که در زمینههای فرهنگی، ادبی یا هنری صاحبنظر و دارای حرفی برای گفتن هستند. در این میان، حضور پیشکسوتان و چهرههای برجسته، جایگاه ویژهای دارد. شبکه یک سیما، مخاطبانی مشخص و ویژهای دارد؛ از نظر رده سنی، سطح سواد، اندیشه و نوع نگاه فرهنگی. بر همین اساس، کوشیدهایم این برنامه از نظر فرم، ساختار و شکل اجرا بهروز و جذاب باشد و در عینحال با سیاستهای کلی و کنداکتور شبکه نیز همخوانی داشته باشد. وی با اشاره به موضوع هر برنامه و طراحی سرخط اصلی هر قسمت، ادامه میدهد: درتدوین محتوای برنامه، به موضوعات روز جامعه توجه شده است. بهطور طبیعی، بخشی از قسمتها براساس تقویم مناسبتی پیش میرود؛ مانند ۱۳ آبان، شبهای شهادت یا مناسبتهایی نظیر شب یلدا. این بخشها بر پایه رویدادهای ملی و مذهبی طراحی میشوند. بخش دیگر برنامه، به موضوعاتی اختصاص دارد که براساس بررسی و تأمل گروه سازنده انتخاب شدهاند؛ موضوعاتی مانند معرفی چهرههای ادبی، مرور آثار هنری یا پرداختن به نوستالژیهایی از دهه ۶۰. برای مثال در یکی از قسمتها بهطور کامل به شخصیت وآثار زندهیاد قیصر امینپور پرداخته شده ودرقسمتی دیگر،موضوع «سینمای ایران» یا «موسیقی کلاسیک ایرانی» محور گفتوگو بوده است. در هر قسمت، تلاش میشود میان حضور مهمان اصلی، متون ادبی منتخب و گفتوگوهای برنامه، هماهنگی و پیوستگی کاملی وجود داشته باشد؛ بهگونهایکه همه اجزای برنامه همچون دانههای تسبیح، با نخ واحدی از اندیشه و مضمون به هم متصل شوند.
طراحی متفاوت و خلاقانه دکور
اما نکته برجسته دیگر درباره این برنامه شبانگاهی، دکور خاص ونورپردازی مناسب با محتوای آن است. بزرگیراد تصریح میکند: طراحی فضا برای اجرای محتوای این برنامه از اهمیت ویژهای برخوردار بود. ساختار و شکل ظاهری برنامه براساس محتوای آن طراحی شد؛ به عبارت دیگر، تنها به دکور اکتفا نکردیم بلکه درطراحی آیتمها، انتخاب مجریان و حتی رنگ پوشش آنان نیز دقت و وسواس به خرج دادیم. نتیجه این رویکرد، دکوری است که شاید در سالهای گذشته کمترنمونهای مشابه آن درتلویزیون دیده شده باشد؛هم ازنظرترکیب رنگها وهم ازنظر طراحی بخشهایی که امکان اجرای ویژه در آنها فراهم است.تمامی این مراحل باهمکاری نزدیک میان گروه تولید وطراح انجام شد. براساس نیازهای محتوایی واجرایی برنامه،به سمت طراحی فضایی متناسب وهدفمندحرکت کردیم.طراحی صحنه برعهده خانم ریحانه فراهانی، طراح جوان و خوشذوق، بود. شاید در نگاه نخست، بیننده با مشاهده شکل و شمایل فنی و منظم صحنه تصور کند که طراحی آن توسط یک طراح مرد انجام شده است اما این دکور چشمنواز درحقیقت حاصل هنر و خلاقیت این طراح جوان است.
حضور دوباره داوود نماینده در قاب تلویزیون
این تهیهکننده درخصوص حضور دوباره داوود نماینده هم اینطور بیان میکند: آقای داوود نماینده از چهرههای شناختهشده در حوزه دوبله، اجرا و قالبهای مختلف برنامهسازی در رادیو و تلویزیون هستند. ایشان نهتنها پیش از انقلاب در رادیو و تلویزیون فعالیت داشتهاند و مصاحبههای مهمی را انجام دادهاند بلکه پس از انقلاب نیز گفتوگوهایی با شخصیتهای سیاسی، فرهنگی و مذهبی کشور داشتهاند. در سالهای گذشته، حضور ایشان در رسانه کمتر و محدودتر شده بود؛ چراکه تمرکز خود را بیشتر بر فعالیت دوبله، نریشن مستندها و برنامههایی نظیر «راه شب» رادیو گذاشته بودند. بااینحال، حضور دوباره ایشان در شبکه یک ـــ که از شبکههای سراسری و اصلی رسانهملی است ــ پس از بررسیهای متعدد قطعی شد. خوشبختانه بازخوردهایی که تا امروز از مخاطبان دریافت شده، بسیار مثبت بوده است. این درحالیاست که بسیاری از بینندگان، با توجه به سن ایشان، شاید انتظار نداشته باشند فردی ۷۵ساله بتواند اجرای برنامهای زنده را با چنین انرژی و پویایی بر عهده گیرد؛ اما آقای نماینده با نشاط و انگیزهای مثالزدنی، همچون جوانی ۲۰ساله در صحنه حاضر میشوند. ایشان هر شب پیش از همه به استودیو میآیند و معمولا آخرین نفری هستند که محل ضبط را ترک میکنند. برنامهریزی ما بر این اساس بود که پخش این برنامه از اواسط تابستان آغاز شود و سه شب در هفته روی آنتن برود تا پیش از فرارسیدن ماه مبارک رمضان ادامه یابد اما به دلایلی، آغاز پخش برنامه اندکی به تعویق افتاد. بااینحال برآورد ما نشان میدهد که درمجموع حدود ۶۰ ــ ۵۰ قسمت از این مجموعه پخش خواهد شد. این دوره درواقع فصل نخست برنامه به شمار میآید و انشاءالله در صورت تداوم بازخوردهای مثبت مخاطبان ـ که تا امروز نیز بسیار رضایتبخش بوده است ـ تولید و پخش فصلهای بعدی آن نیز ادامه پیدا خواهد کرد.
پدران، مخاطبان طلایی برنامه
محسن رسولی، تهیهکننده دیگر برنامه، درخصوص مخاطبان طلایی برنامه عنوان میکند: اصطلاحی وجود دارد به نام «مخاطب طلایی». اگر بخواهیم بگوییم مخاطب طلایی این برنامه چه کسانی هستند، باید از پدران نام ببریم؛ پدرانی که شاید در رسانههای رسمی و غیررسمی، کمتر به آنها پرداخته شده است و تا حدی در حقشان کمتوجهی شده است. در حقیقت، پدران مخاطبان اصلی و طلایی امشب هستند، اما این به معنای اختصاصی بودن برنامه فقط برای پدران نیست. فضای کار طوری طراحی شده که تمام اعضای خانواده بتوانند کنار هم بنشینند و با لذت تماشایش کنند. درعینحال، حضور آقای داوود نماینده در مقام یکی از مجریان، به برنامه حالوهوایی پدرانه بخشیده است. ایشان در ساختار برنامه نقشی نمادین دارند و بهنوعی نماینده جایگاه پدر در خانواده و جامعه محسوب میشوند. بنابراین، اگرچه پدران را میتوان مخاطبان اصلی و طلایی این برنامه دانست اما هدف سازندگان آن محدودکردن دامنه مخاطبان نیست. این برنامه به گونهای طراحی شده که برای عموم بینندگان ـ از نوجوانان تا کهنسالان ــ جذاب و قابل بهرهگیری باشد.
گرهخوردگی با هنر و ادبیات به شیوه آقای دوبلور
داوود نماینده، دوبلور پیشکسوتی است که تاکنون در صداپیشگی مستندها و برنامههای مختلفی حضور داشته است. او حالا بعد از سالها دوری از قاب سیما، در قامت مجری یکی از بخشهای برنامه امشب حضور دارد. وی درباره دلیل حضورش در این برنامه به جامجم میگوید: کار ماهیتی ترکیبی دارد، اما من شخصا تمایل داشتم به سمت متونی چون حکایتهای سعدی و نهجالبلاغه بروم؛ متونی زیبا و سرشار از معنا. خوشبختانه این تمایل من از سوی تیم برنامهساز تایید شد. سالها قبل بیشتر در عرصه اجرا حضور داشتم و تجربههایی در برنامههایی چون ارغوان، بهوقت مهتاب و همچنین دوستداران کتاب ـ که در سالهای آغازین انقلاب پخش میشد ـ به دست آوردم. افزونبرآن، در بسیاری از برنامههای دیگر نیز فعالیت کردهام. بهطور کلی، کارم همیشه با هنر، ادبیات، تاریخ، تئاتر و سینما گره خورده و تمام تلاشم این بوده که در این حوزهها فعال بمانم. دلیل حضورم امشب هم دقیقا همین پیوند دیرینه است. درحقیقت در این برنامه بخشی را به من سپردهاند تا مخاطبان همان اجرا و همان حالوهوایی را که ۱۰سال پیش، ۳۰سال پیش یا حتی ۴۰سال پیش از من دیدهاند، دوباره تجربه کنند. تمام نسلها در طول این سالها شاهد بودهاند که من هیچگاه از کاراکتر و شخصیت اصلی خودم در اجراها فاصله نگرفتهام. همواره تلاش کردهام هویت کاری و فرهنگی خودم را حفظ کنم و همان مسیر اصیل را ادامه دهم. وی ادامه میدهد: این برنامه ماهیتی متنوع دارد اما هرچه پیش میرود، بر تنوع آن افزوده میشود. آقای مرادی، مدیر شبکه یک، همیشه نگاهی مثبت و حمایتگر به اینگونه برنامهها داشتهاند. ایشان از روحیهای نجیب و تفکری عمیق برخوردارند و همواره بر آن بودهاند که شبکه به سمت تولید برنامههایی برود که هدفمند باشند؛ برنامههایی که موضوعی روشن و مفید را به مردم منتقل کنند، بهگونهای که مخاطب با علاقه پای آن بنشیند و با محتوای آن ارتباط برقرار کند. نماینده درباره ایده اولیه این برنامه بیان میکند: ایده این برنامه در ذهن آقای مرادی، مدیر شبکه یک شکل گرفته بود. هرچه جلوتر میرویم، برنامه متنوعتر میشود. بههرحال، یکی از دلایلی که من دعوت آقای مرادی را برای حضور در این پروژه پذیرفتم، شناختی بود که از تفکر و نگاه ایشان داشتم. درحالحاضر برنامه «ایران از بالا» هم با صدای من از شبکه یک پخش میشود از همین نگاه مثبت و راهبردی شبکه یک سرچشمه میگیرد که البته با استقبال گسترده مخاطبان نیز روبهرو شده است. وی درخصوص همفکری در برنامه برای استفاده از تجربیاتش هم اینگونه توضیح میدهد: درواقع، هرچه ما یکدیگر را بیشتر بپذیریم و به دیدگاههای هم احترام بگذاریم، وحدت فکری مستحکمتری میان سازندگان برنامه امشب شکل خواهد گرفت؛ از تهیهکننده و کارگردان گرفته تا نویسنده. بدون تردید کیفیت برنامه روزبهروز افزایش مییابد و هر قسمت نسبت به شب قبل بهتر خواهد شد. نماینده درباره کارهایی که در حوزه صداپیشگی در دست دارد، میگوید: درحالحاضر، چند برنامه متنوع در دست تولید دارم، ازجمله مستندهای مبارزین حیاتوحش و در آستانه فاجعه که در حال آمادهسازی برای دوبله هستند. همچنین، کارهایی مانند ملت داکوتا را نیز به پایان رساندهام. مستند ملت داکوتا یکی از آثار دیدنی و ارزشمندی است که به دوران استثمار سرخپوستان در آمریکا بازمیگردد و بهروشنی به موضوعاتی چون کشتار رنگینپوستان و نظام بردهداری در آمریکا میپردازد.