وضعیت قیمت فولاد آلیاژی

در ماه‌های اخیر، بازار جهانی فولاد آلیاژی تحت‌تأثیر کاهش تقاضا در چین، افزایش هزینه‌های انرژی و بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی با نوسانات قابل توجهی روبه‌رو بوده است. این تغییرات به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر بازار داخلی نیز تأثیر گذاشته و موجب حساس‌تر شدن تصمیم‌گیری‌ها در میان فعالان اقتصادی شده است.

محور این گزارش بررسی دقیق وضعیت کنونی بازار ایران، روند نوسانات قیمت فولاد آلیاژی، عوامل تأثیرگذار بر آن، نقش صنایع کلیدی و همچنین سناریوهای پیش‌بینی شده برای آینده این بازار است؛ بازاری که تحولات آن می‌تواند جهت بسیاری از پروژه‌های صنعتی و عمرانی کشور را مشخص کند.

وضعیت کنونی بازار فولاد آلیاژی در ایران

بازار فولاد آلیاژی در ایران طی سه ماه گذشته روندی پرنوسان را پشت سر گذاشته است. بررسی داده‌های میدانی از مراکز فروش و تولیدکنندگان بزرگ نشان می‌دهد قیمت فولاد آلیاژی در این بازه زمانی به‌طور میانگین بین ۸ تا ۱۲ درصد افزایش یافته است؛ افزایشی که بیشتر ناشی از تغییرات نرخ ارز و کاهش عرضه در بازار داخلی بوده است.

در حال حاضر، بخش عمده‌ای از فولاد آلیاژی کشور توسط چند تولیدکننده بزرگ در استان‌های مرکزی و جنوبی تأمین می‌شود. با این حال، کاهش سرعت اجرای پروژه‌های عمرانی در نیمه اول سال و افت تقاضا از سوی صنایع خودروسازی و نفت و گاز باعث شده بازار وارد وضعیت «ثبات شکننده» شود. بسیاری از فعالان بازار به جای خرید عمده، در وضعیت انتظار و رصد شرایط قرار گرفته‌اند.

بر اساس داده‌های منتشرشده توسط انجمن فولاد، متوسط حجم عرضه روزانه فولاد آلیاژی در بورس کالا در مرداد و شهریور امسال حدود ۳۵ هزار تن بوده، در حالی‌که این رقم در مدت مشابه سال گذشته نزدیک به ۴۵ هزار تن بوده است. این کاهش حدود ۲۲ درصدی عرضه، فشار بر قیمت‌ها را تشدید کرده است.

از سوی دیگر، فعالان بازار معتقدند که در صورت ادامه محدودیت‌های ارزی و کمبود سرمایه در گردش صنایع پایین‌دستی، احتمالاً روند صعودی ملایم قیمت‌ها در فصل پاییز نیز ادامه خواهد داشت.

عوامل تأثیرگذار بر قیمت فولاد آلیاژی

بازار فولاد آلیاژی ایران به شدت تحت‌تأثیر متغیرهای اقتصادی داخلی و روندهای جهانی قرار دارد. قیمت این محصول نه‌تنها بازتاب شرایط تولید داخل است بلکه مستقیماً از نرخ ارز، هزینه انرژی، سیاست‌های صادراتی و وضعیت تقاضا در صنایع بزرگ اثر می‌پذیرد. بررسی این عوامل می‌تواند مسیر حرکت بازار در ماه‌های آینده را شفاف‌تر کند.

مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت روز فولاد آلیاژی در شرایط کنونی عبارت‌اند از:

نوسانات نرخ ارز: تغییرات نرخ ارز تأثیر مستقیمی بر هزینه مواد اولیه وارداتی و قیمت نهایی محصول دارد. افزایش نرخ دلار در تابستان امسال یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد قیمت فولاد آلیاژی بوده است.

سیاست‌های صادرات و واردات: محدودیت‌های صادراتی و تعرفه‌های وارداتی باعث تغییر عرضه در بازار داخلی می‌شود. هرگونه کاهش صادرات می‌تواند به ایجاد مازاد عرضه و در نتیجه فشار بر قیمت‌ها منجر شود و برعکس.

هزینه انرژی و تولید: رشد هزینه گاز و برق صنایع فولادی در سال جاری، هزینه تولید را به شکل محسوسی افزایش داده و سود تولیدکنندگان را کاهش داده است.

نوسانات قیمت جهانی فولاد: تغییرات در بازار جهانی، به‌ویژه تقاضای چین و کشورهای اروپایی، بر بازار داخلی ایران اثرگذار است. افزایش قیمت جهانی معمولاً با تاخیر کوتاه‌مدت در بازار داخل بازتاب می‌یابد.

سطح تقاضای صنایع مصرف‌کننده: صنایعی چون خودرو، نفت و گاز و پروژه‌های عمرانی بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان فولاد آلیاژی هستند. کاهش یا افزایش فعالیت آن‌ها مستقیماً بر حجم معاملات و قیمت‌ها اثر می‌گذارد.

انتظارات روانی و رفتار بازار: پیش‌بینی فعالان اقتصادی از آینده بازار ارز و سیاست‌های اقتصادی نیز بر میزان خرید و نگهداری موجودی تأثیر دارد.

با توجه به هم‌زمانی چند عامل فشارزا، کارشناسان معتقدند در کوتاه‌مدت بازار همچنان با نوسانات تدریجی و نه جهشی مواجه خواهد بود؛ اما هر تغییر در سیاست ارزی یا صنعتی می‌تواند جهت قیمت‌ها را به سرعت تغییر دهد.

نقش صنایع کلیدی و پروژه‌های عمرانی در بازار فولاد آلیاژی

یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در شکل‌گیری روند بازار فولاد آلیاژی، میزان مصرف و تقاضا از سوی صنایع بزرگ کشور است. این صنایع به‌عنوان موتور محرک تقاضا عمل می‌کنند و تغییرات در حجم فعالیت آن‌ها، مستقیماً روی قیمت و جریان معاملات اثر می‌گذارد. در شرایط فعلی، سه بخش اصلی بیشترین نقش را در این بازار دارند:

·     صنعت خودروسازی: این صنعت به‌طور متوسط سالانه بیش از ۲۵۰ هزار تن فولاد آلیاژی مصرف می‌کند. افزایش تولید خودرو در نیمه دوم سال معمولاً باعث رشد تقاضا و فشار صعودی بر قیمت‌ها می‌شود. در مقابل، در دوران رکود تولید خودرو، بازار با کاهش حجم معاملات مواجه می‌شود.

·     صنایع نفت و گاز و پتروشیمی: پروژه‌های توسعه‌ای این بخش از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان فولاد آلیاژی در کشور هستند. در صورت رونق پروژه‌های خطوط انتقال و سکوهای گازی، تقاضا به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و باعث رشد قیمت‌ها می‌شود.

·     پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وساز: این حوزه در سال‌های اخیر به دلیل کاهش بودجه‌های عمرانی دولت با افت تقاضا مواجه شده است. با این حال، هر زمان بودجه‌های عمرانی افزایش یابد، بازار فولاد آلیاژی نیز با جهش تقاضا همراه می‌شود.

در کنار این بخش‌ها، صنایع ماشین‌سازی و تجهیزات سنگین نیز سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار دارند. بسیاری از فعالان بازار معتقدند هرگونه تغییر در سیاست‌های حمایتی دولت در این صنایع می‌تواند بازار فولاد آلیاژی را به سرعت به سمت رونق یا رکود سوق دهد.

مقایسه بازار داخلی و جهانی فولاد آلیاژی

بازار جهانی فولاد آلیاژی در ماه‌های اخیر تحت‌تأثیر کاهش تقاضای چین، افزایش هزینه انرژی در اروپا و کند شدن پروژه‌های صنعتی با نوسانات قابل توجهی مواجه شده است. قیمت این محصول طی سه‌ماهه اخیر به‌طور میانگین ۵ تا ۸ درصد کاهش یافته، در حالی‌که بازار داخلی ایران به دلیل فشار ارزی و کاهش عرضه رشد ۸ تا ۱۲ درصدی را تجربه کرده است.

محدودیت‌های صادراتی و تحریم‌ها مهم‌ترین عامل این شکاف هستند. در حالی‌که بازار جهانی سریع به تغییرات عرضه و تقاضا واکنش نشان می‌دهد، در ایران سیاست‌های ارزی، مجوزهای صادراتی و هزینه حمل‌ونقل بین‌المللی تعیین‌کننده قیمت‌اند.

قیمت هر تن فولاد آلیاژی در چین و اروپا حدود ۱۰۰۰ دلار و در ایران ۱۱۵۰ دلار است؛ اختلافی ۱۵ درصدی که جذابیت صادرات را کاهش داده و بخشی از تولید را در بازار داخلی نگه داشته است. کارشناسان می‌گویند این شکاف می‌تواند پیش‌بینی دقیق آینده قیمت‌ها را دشوار کند.

پیش‌بینی و سناریوهای آینده بازار فولاد آلیاژی

کارشناسان بازار فولاد معتقدند در کوتاه‌مدت، بازار فولاد آلیاژی با نوسانات ملایم همراه خواهد بود و احتمال جهش شدید قیمتی پایین است. با این حال، چند سناریوی اصلی برای ماه‌های آینده مطرح شده است:

·     سناریوی اول: در صورت افزایش بودجه عمرانی و رشد فعالیت صنایع خودروسازی و نفت و گاز، تقاضا بالا می‌رود و قیمت‌ها روند صعودی ملایمی خواهند داشت.

·     سناریوی دوم: در صورت تثبیت نرخ ارز و کنترل عرضه، بازار به سمت ثبات نسبی حرکت می‌کند.

·     سناریوی سوم: اگر رکود در پروژه‌های صنعتی ادامه یابد، احتمال افت قیمت‌ها وجود دارد.

فعالان بازار تأکید دارند تصمیم‌های ارزی و تجاری دولت نقش تعیین‌کننده‌ای در جهت حرکت قیمت فولاد آلیاژی در فصل پیش‌رو خواهد داشت.