با اینحال، نباید فراموش کردکه تاثیر مد بر حجاب تنها به انتخابهای فردی محدود نمیشود، بلکه فرهنگهای غالب در سطح جهانی و تبلیغات رسانهای نیز میتوانند نگرشهای جدیدی در پوشش و حجاب بهوجودآورند. در این میان ایجاد توازن میان رعایت اصول دینی حجاب و پذیرش الزامات مد و زیباییشناسی جدید، چالشی است که خیلیها با آن روبهرو هستند؛ مسألهای که زمینهساز گفتوگوی تفصیلی ما با سیدهمرضیه شفاپور، دبیر سابق کارگروه مد و لباس کشور شد.
خانم شفاپور، مد و لباسهای روز چگونه میتوانند بر مفهوم حجاب و پوشش اسلامی تاثیر بگذارند؟
بهصورتکلی دنیا روی چرخه تغییرات میچرخد واین تغییرات درهرصنف وهر زمینهای باعث رونق پیداکردن آن کارمیشود. یکی از اصولیترین مواردی که جزو تغییرات بوده هم حوزه مد است. این مدمیتواند روی حجاب و لباس بسیار تاثیرگذار باشد و مخاطب را جذب کند، چراکه مد، وسیلهای برای کسی است که کالایی تهیه کرده تا بتواند آن را بهصورت بسیار خوب در معرض تماشا بگذارد و مشتری جذب کند.
آیا لباسهای مدرن و متنوع باعث ایجاد تضاد بین هویت فرهنگی و دینی در افراد میشود؟
دستور اسلام مبنی بر این است که بدن پوشیده باشد و مد نمیتواند فراتر از این موضوع برود. از طرفی درصورتیکه آن چهارچوب شرعی در مد رعایت شود، باعث میشود که لباسها مدرنتر و زیباتر شود و مخاطب تمایل بیشتری به استفاده از آنها داشته باشد.
چه عواملی باعث تغییر و تحول در معیارهای حجاب در مواجهه با تغییرات مد و فشن میشود؟
فضای مجازی، طراحان لباس و بلاگرها ازجمله عوامل موثری هستند که میتوانند یک کالا را به سمت استانداردها، زیبایی و مقبولیت اجتماعی هدایت و یا برعکس، آن را از این معیارها دور کنند. به نظر من، هر چیزی که به ما کمک کند تا قوانین و قواعد جامعه را در راستای رشد، تعالی و حفظ استانداردها نگه داریم، بسیار مطلوب است.
آیا پوششهای مدرن میتوانند به گونهای طراحی شوند که هم با اصول حجاب هماهنگ باشند و هم با مد روز؟
هماکنون شاهد لباسهایی هستیم که علاوه بر مد بودن، از نظر پوشش نیزمناسبند واین مسأله هیچ مانعی ندارد.ممکن است مدرنکردن لباسها به این موضوع کمک کرده باشد که بسیاری از افرادی که حجاب ندارند نیز به این سمت سوق پیدا کنند. چهبسا بسیاری از متعلقات مربوط به پوشش و حجاب کامل، چنین افرادی را به سمت حجاب جذب کرده است. البته اگر به طراحان اجازه طراحی طرحهای مدرن را دهند و مکانی برای عرضه و ارائه محصولاتشان باشد، قطعا جذب مخاطب را بالا میبرند.
در فضای مد فعلی، تا چه حد به سلیقه نسل جوان اهمیت داده و محصولات با توجه به ذائقه آنان طراحی و تولید میشود؟
متاسفانه درحالحاضر این مسأله خیلی با ذائقه نسل جوان سازگارنیست.محصولاتی هم که نسل جوان به سمت آنهامیرودیا بهصورت قاچاق وارد میشوند یا به شکل طرحهایی هستند که زیرزمینی تولید و عرضه میگردند. آن چیزی که نسل جوان بهعنوان پوشش خود میخواهد، متاسفانه ما در کشور ارائه نمیدهیم. البته این موضوع را میتوانیم با ارائه فراخوانی در بین طراحان و متناسب با خاستگاه نسل جوان انجام دهیم تا از آنها نیز حمایت شود. از طرفی این طرحها باید مناسب همه افراد باشد، چون همه نیاز به این دارند تا یک لباس مدرن و خوب بپوشند.
چرا طراحی لباسها از آن هویت ایرانی ــ اسلامی فاصله گرفته؟ با وجود اینکه ما دارای لباسهای اقوام مختلفی در کشور هستیم که نشاتگرفته از فرهنگمان هستند.
متأسفانه کسانی که در این زمینهها فعالیت میکنند، تخصص لازم را ندارند و به فرهنگ آشنا نیستند. از سوی دیگر، زمانی که در این خصوص از طراحان حمایت نمیشود، آنها ناچار میشوند که طرحهای خود را از فضای مجازی الهام بگیرند و تنها تغییراتی در راستای کارهای ایرانی ایجاد کنند. وقتی که ما با فرهنگ خودمان ناآشنا هستیم این باعث میشود که لباس خوب یا مدرن تولید نشود. طراحان میتوانند آن سوزندوزیها یا تکهدوزیهای لباس اقوام را در لباسهای مدرن نیز پیاده کنند. اما متاسفانه فضای مناسبی برای ارائه کارهایشان در جامعه وجود ندارد. عدم همکاری مسئولان دولتی سبب میشود که طراح به سمت کارهای زیرزمینی برود.