این مقاومت ماندگار
مقاومت یک مفهوم نیست، اندیشه‌ای است که بعد از گذشت سال‌ها هنوز هم هیچ‌کدام از عاملان رژیم‌صهیونیستی نتوانسته‌اند آن را تضعیف کند. در طول چند روز گذشته و بعد از شهادت سیدحسن نصرا...، دبیرکل حزب‌ا... لبنان، تلویزیون تلاش کرد آثاری را روی آنتن ببرد که نشان از عمق و گستره این اندیشه بزرگ دارد.
نگاهی به گذشته نیز حکایت از آن دارد که پیش از این هم آثاری از رسانه‌ملی پخش شده بود. بخشی از این آثار، سریال‌هایی است که توانست مخاطب را با همراه‌کردن در یک قصه با مقاومت مردم فلسطین و لبنان همراه کند. هر‌چند لازم است این نگاه تسری پیدا کند و تعداد آثار تولیدی با محور مقاومت بیشتر شود و همچنین در تامین و پخش آثار نمایشی که با مضمون مقاومت و ضدصهیون ساخته می‌شود، پیشی بگیریم. در گزارش پیش‌رو به مجموعه‌هایی اشاره کرده‌ایم که مقاومت و مفهوم این اندیشه را محور قرار داده و تلاش کرده‌اند بخشی از تاریخ مردم فلسطین و لبنان را روایت کنند.
یک عملیات برای اقتدار
از جمله مجموعه‌هایی که با هنرمندی توانست روایتی جدید از مقاومت را به مخاطبان ارائه کند، عملیات اقتدار بود که از شبکه افق راهی آنتن شد و این روزها به شبکه دو رسیده است. این مجموعه با نام اصلی قبضه‌الاحرار، محصول سال ۲۰۲۲ فلسطین به کارگردانی محمدخلیفه؛ روایتگر یکی از نیروهای صهیونیستی است که با لباس مبدل به میان فلسطینیان رفته و قصد جاسوسی داشت. عملیات اقتدار در ۳۰ قسمت به مقاومت مردم غزه، وضعیت آنها در محاصره نیروهای اشغالگر و نیز به شکست‌های رژیم صهیونیستی در مقابله با محور مقاومت می‌پردازد.منظور ازعملیات اقتدار، عملیاتی بود که توسط نیروهای فلسطین پشت خطوط دشمن در منطقه‌ای به نام سرزمین ۴۸ انجام شد. در نهایت این نیروها توانسته بودند یکی از پایگاه‌های نظامی رژیم صهیونیستی را به تسخیر درآورند. استفاده از هنر برای روایت این عملیات، مجموعه فوق را به یک اثر ماندگار تبدیل کرده بود.
به سمت قدس مقدس
مجموعه دیگری که با حال‌و‌هوای روایت مقاومت پخش شده، طریق الی قدس است که با نام راه قدس ترجمه شد و روی آنتن رفت. راه قدس محصول سال ۱۸۹۱ و به کارگردانی احمد رئوف است. از نقاط تماشایی این مجموعه، دوبله حرفه‌ای آن بود که باعث شد برای مخاطب جذاب باشد. راه‌قدس در سال‌هاى ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ روی آنتن تلویزیون رفت که به موضوع اولین مدافعان قدس پرداخته بود. گفته می‌شود که بعدتر، کتابی با محوریت موضوع این سریال منتشر شده بود. در این مجموعه تلاش شده روایتی از اولین مقاومت‌های مردم فلسطین با زبان هنر به تصویر کشیده شود.
چشمانی در معرض ترور
مجموعه چشمان آبی زهرا به کارگردانی علی درخشی با آن قصه خاصی که داشت از دیگر مجموعه‌هایی با حال‌و‌هوای روایت مقاومت بود. این سریال ایرانی محصول شبکه سحر و روایتگر یکی از عوامل اسرائیل بود که پسر ناقص‌الخلقه‌ای داشت و همین موضوع باعث می‌شد یک گروه پزشکی در اردوگاه‌های فلسطین دنبال تعویض اجزای بدن اشخاصی بگردند که با فرزند او تطبیق داشت. در نهایت دختربچه‌ای به نام زهرا پیدا شد که در واقع فرزند یکی از شهدای فلسطینی بود. چشمان آبی زهرا بهانه‌ای بود تا عمق جنایت‌های رژیم صهیونیستی و مسائل مربوط به آن برای مخاطب روایت شود. برای شبکه سحر در فرانسه به واسطه پخش این مجموعه محدودیت‌هایی ایجاد شد. در واقع مخاطبان نمی‌توانستند به تماشای این سریال در کشور مذکور بنشینند که این نشان از دروغین بودن شعار آزادی بیان در اروپا دارد.
دست‌اندازی به سرزمین زیتون
مجموعه زیتون سرخ را هم باید از دیگر آثار روایتگر مقاومت دانست. این مجموعه که پیش از این از شبکه دو روی آنتن رفته، محصول سوریه بود و بازیگرانی همچون منذر ریاخته، عبدالهادی الصباغ، عبدالکریم قواسمی، عبیر عبیسی، قاسم ملحو، محمد صداقی و ملوم حداد در آن به ایفای نقش پرداخته بودند. قصه این مجموعه مربوط به بعد از جنگ جهانی اول و ورود انگلیس به اشغال منطقه بود که به ساخت شهرک‌های یهودی می‌پرداخت. این مجموعه روایتگر جنایت کشورهایی مثل انگلیس در آوارگی مردم فلسطین بود و نشان می‌داد که چطور صهیونیست‌ها برای اشغال قدس مجهز می‌شدند. مسأله زیاده‌خواهی رژیم صهیونیستی، نقطه محوری روایت زیتون سرخ بود.
نگهبانی برای قدس
بخش زیادی از روایت‌های مربوط به مقاومت، از تولیدات سوریه است. از جمله این مجموعه‌ها می‌توان به نگهبان قدس اشاره کرد که به نویسندگی حسن یوسف و کارگردانی باسل الخطیب در سال ۲۰۲۰ تولید شد. در این سریال زندگی اسقف سوری، هیلاریون کاپوچی روایت می‌شد که تا پایان عمر حامی فلسطین و با صهیونیسم مخالف بود. فعالیت‌های آزادیخواهانه اسقف کاپوچی تا جایی پیش می‌رفت که رژیم اشغالگر او را دستگیر و پس از آزادی، از ورود به فلسطین منع کرده بود. ایده ساخت این سریال بعد از فوت هیلاریون کاپوچی توسط موسسه تولیدات تلویزیونی و رادیویی سوریه مطرح شد و نکته جالب اینجاست که برخی کشورهای عربی حاضر به پخش آن نشده بودند تا حقیقت قصه آن را بایکوت کنند.
روایتی از مقاومت حزب‌ا...
اما در کنار سوریه، لبنان هم تولیدات بسیاری دارد که مقاومت را روایت کرده است. مجموعه الغالبون را باید از جمله این آثار دانست که روی آنتن تلویزیون رفت و نخستین سریال شبکه المنار لبنان بود که توسط این شبکه تولید شده بود. الغالبون در واقع روایتگر حمله رژیم صهیونیستی به لبنان و دسیسه‌های این رژیم برای از بین بردن فرماندهان لبنان صورت می‌گرفت. کارگردان این مجموعه در فصل اول باسل خطیب و نویسنده آن فتح‌ا... عمر بود. نکته مهم در مورد این سریال استفاده از حدود ۱۰۰ بازیگر لبنانی و سوری بود. فصل دوم این سریال به کارگردانی رضوان شاهین و نویسندگی فتح‌ا... عمر، وقایع جدیدی از زندگی اهالی جنوب را پس از خروج نیروهای اشغالگر صهیونیست به تصویر کشیده بود.
نوای زندگی در سرزمین زیتون
از دیگر مجموعه‌های حوزه مقاومت که تاکنون روی آنتن تلویزیون رفته، می‌توان به نوای خوشه‌ها اشاره کرد که محمد قاف سوری آن را کارگردانی کرده بود. این مجموعه محصول ۲۰۱۸ لبنان بود و به نبرد اطلاعاتی حزب‌ا... با رژیم‌صهیونیستی می‌پرداخت. روایت این مجموعه، مربوط به سامی، جاسوس قدیمی اسرائیل بود که بعد از کشتن همسرش از کشور خارج می‌شود و ماجراهایی برایش رخ می‌دهد. این مجموعه به بررسی واقعیت‌های موجود در فلسطین می‌پرداخت تا بخشی از زندگی مردم آنجا برای مخاطب روایت شود.
روایت یک فرار
سریال شاره‌النصر یا نشان پیروزی را باید از مجموعه‌هایی دانست که توسط خود هنرمندان فلسطینی درباره مقاومت ساخته شده است. این مجموعه درباره فرار شش زندانی فلسطینی از زندان جلبوع رژیم‌صهیونیستی است. حسام ابو دان، کارگردان این سریال فلسطینی گفته که هدفش از ساخت این سریال، رد روایت‌های دروغین رژیم‌صهیونیستی از واقعیت‌هایی است که در فلسطین اشغالی می‌گذرد. این سریال مدتی قبل از شبکه الاقصی پخش شده و ماه رمضان نیز در چند شبکه فلسطینی و عربی روی آنتن رفت.
ساده مثل تولد طلوع
از دیگر مجموعه‌های با حال و هوای مقاومت، تولد طلوع به کارگردانی حسام ابوحمدان محصول فلسطین است که ویژگی‌های مبارزاتی مردم فلسطین در مواجهه با نیروهای اشغالگر قدس را به تصویر کشید. البته وقایع این مجموعه نشان‌دهنده ماهیت خانواده فلسطینی بود که به‌هر طریق به سرزمین خود پایبند بودند و تلاش می‌کردند پای وطن خود بایستند. نکته مهم در مورد این مجموعه نشان دادن امکانات ساده مردم فلسطین در مواجهه با امکانات رژیم‌صهیونیستی بود.
رستاخیز تاریخ
سریال رستاخیز تفنگ‌ها را باید مجموعه‌ای با موضوع خاص دانست که مقاومت مردم سوریه و لبنان علیه استعمار فرانسه در خلال دهه ۲۰ را به تصویر کشیده بود. داستان سریال روایت مقاومت مسلحانه جوانان روستایی به نام المالکیه در جبل‌عامل لبنان به رهبری روحانی معروف شیعه سیدعبدالحسین شرف‌الدین بود که علیه اشغالگری ارتش فرانسه قیام می‌کردند و این حرکت جوانان به کل منطقه تسری پیدا می‌کرد. خط اصلی این سریال بر محوریت اوضاع جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جبل‌عامل و بروز طرح صهیونیستی درباره فلسطین و شکل‌گیری نخستین شهرک‌های صهیونیستی در این کشور و نقش استعمار فرانسه و انگلیس در این‌باره بود که منجر به شکل‌گیری انقلاب‌های متعددی تا سال ۱۹۲۶ می‌شد تا نهایتا جبل‌عامل براساس تصمیم استعمار فرانسه به لبنان متصل می‌شود.
جنگ در جنوب لبنان
سریال خاک و نمک را باید از تولیدات دیگر با موضوع مقاومت دانست. این مجموعه لبنانی بود و در ۳۰ قسمت به کارگردانی ایاد نحاس تولید شد. مجموعه فوق محصول سال ۲۰۱۴ لبنان بود و داستان آن مربوط به وقایع جنگ در جنوب لبنان و مقاومت و مبارزه مردم لبنان علیه صهیونیست‌ها می‌پرداخت. از جمله وجوه تمایز این مجموعه، سناریوی جزئی‌نگر آن بود. کارگردان در این سریال مقاومت و مبارزه مردم لبنان را به خوبی به تصویر کشیده و از تمام ابزارهای لازم برای یک روایت دیدنی و جذاب استفاده کرده بود. مخاطب در این سریال با صحنه‌هایی از مبارزات مردم این کشور روبه‌رو می‌شد که برای مخاطب ملموس و باورپذیر بود به‌خصوص این‌که سریال در کشوری ساخته شده که جنگ با صهیونیست‌ها را لمس کرده است.
«عملیات آکر» در راه تولید
یکی از تولیدات جدید سیمافیلم مجموعه‌ای به نام «عملیات آکر» است که طبق گفته مهدی نقویان، رئیس سیمافیلم قرار است به تولید برسد و درباره مقاومت است که هنوز به مرحله تولید نرسیده و فیلمنامه آن در حال نگارش است که نشان از توجه صداوسیما به موضوع مهم مقاومت و حمایت از مردم فلسطین دارد که این حمایت در آثار نمایشی تلویزیون مشهود است.
یک وفای ماندگار
اما در میان مجموعه‌های فوق، باید به مجموعه‌های دیگری هم اشاره کرد که با وجود محور نبودن قصه اصلی، مقاومت را به نوعی برای مخاطب به تصویر کشیده بود. ازجمله این مجموعه‌ها باید به سریال وفا اشاره کرد که در ظاهر یک قصه عاشقانه داشت اما روایت نیروهای حزب‌ا... بود. نمایش تلاش‌های رژیم‌صهیونیستی برای ضربه زدن به نیروهای مقاومت یکی از درونمایه‌های این قصه است. عمال رژیم‌صهیونیستی سعی می‌کردند با بازیچه قرار دادن پسری با نام ژوبین، میان جریان مقاومت نفوذ کنند و برادر دختر را که از مهره‌های اصلی مقاومت است به دام بیندازند. این سریال به کارگردانی محمدحسین لطیفی نخستین‌بار نوروز ۱۳۸۴ همزمان با محرم پخش شد. تیتراژ پایانی سریال با صدای محمد اصفهانی همچنان برای بسیاری شنیدنی و خاطره‌انگیز است.
حبیب حرم
مجموعه دیگر، حبیب با بازی امین زندگانی است که روایتی از حضور مستشاران جمهوری اسلامی ایران و سربازان گمنام امام زمان(عج) در نبرد با داعش در سوریه داشت. هوشیار پارسیان، تهیه‌کننده این مجموعه پیش‌تر در این‌باره که مجموعه، موضوع ویژه‌ای را دستمایه قرار داده و اقدامات ایران را در روزهایی که داعش در کشورهای عربی حضور داشته، به تصویر می‌کشد، به جام‌جم گفته‌بود: ما در این پروژه به موضوع مدافعان‌حرم و خدمات مستشاری نظامی‌که جمهوری اسلامی ایران به‌واسطه ظهور و بروز داعش در منطقه عراق و سوریه ایجاد کرده بود، می‌پردازیم. (داعش که مخفف دولت اسلامی عراق و شامات است)، جریان بزرگ دولتی و حاکمیتی ایجاد کرده بود که البته با فرماندهی حاج‌قاسم سلیمانی و با حضور مدافعان افغانی، پاکستانی، آذربایجانی و ایرانی از بین رفت.
بر مدار خیانت صهیونیسم به قوم یهود
سریال مدار صفر‌درجه حین روایت اصلی، ترور یهودیان به‌دست صهیونیست‌ها در ایران و اروپا را به تصویر کشید. وقایع این سریال در بستر جنگ جهانی‌دوم و شکل‌گرفتن صهیونیسم و تسلط بر فلسطین می‌گذرد. از این‌رو می‌توان آن را یکی از سریال‌های ضدصهیونیسم طبقه‌بندی کرد. در همین رابطه فیلم‌های «قاعده‌بازی»(۱۳۷۶) و «هفت‌سنگ» (۱۳۷۶) به کارگردانی عبدالرضا نواب‌صفوی از یک مجموعه تلویزیونی ۲۲ قسمتی استخراج و با محوریت مقاومت تولید شده است. فیلم «هیام» را هم در این راستا باید یک تولید حوزه مقاومت دانست که روایتگر قصه یک زوج فلسطینی بود. این زوج قصد مهاجرت به انگلستان را برای زندگی مسالمت‌آمیز داشتند، اما در طول سفر و خروج از جنین در یک ایست‌بازرسی نظامی اسرائیل از هم جدا شده و با حمله گسترده سربازان اسرائیلی به اردوگاه جنین مواجه شدند.
دیگر تولیدات
تولدی دیگر (۱۳۸۶) و بیگانگان (۱۳۸۹)را هم باید از دیگر تولیداتی دانست که مقاومت مردم فلسطین و لبنان را روایت کرده بود. این دو به کارگردانی عباس رافعی به سفارش شبکه تلویزیونی الکوثر به موضوع مقاومت مردم فلسطین و لبنان در سینمای ایران پرداخته بود. همچنین فیلم بلند داستانی آوازهای باد،محصول مشترک شبکه جهانی سحر وسازمان هنری رسانه‌ای اوج به کارگردانی و نویسندگی محسن سوهانی از تولیدات دفتر نمایندگی سازمان صداوسیما در سارایوو در جرگه تولیداتی است که مقاومت را روایت کرده است. آوازهای باد در ژانر درام، روایت قصه‌ای پرتعلیق و معماگونه است که زندگی دختر جوان و هنرمندی که متأثر از جنگ بوسنی است به تصویر می‌کشد و درآن، اثر جنگ، چالش‌ها وپیامدهای آن درزندگی مردمان این کشو رونقش وتأثیر کمک‌های انسان‌دوستانه و صلح‌جویانه جمهوری اسلامی ایران نسبت به مردمان مظلوم کشور بوسنی‌و‌هرزگوین را به نمایش می‌گذارد.
خنثی‌کردن عملیات جاسوسی
در بحث مقاومت شاید اسامی سریال‌های دیگری را هم بتوان به آن اضافه کرد؛ سریال‌های امنیتی که به‌طور مستقیم به بحث مقاومت اشاره‌ای ندارند، اما به لحاظ امنیتی و به دلیل تلاش‌هایی که رژیم‌صهیونیستی برای تجاوز به خاورمیانه انجام می‌دهد، این سریال‌ها را نیز می‌توان در زمره این کارها دانست. ازجمله مجموعه «سرجوخه» به کارگردانی احمد معظمی که موضوع آن درباره جاسوسی سایبری بود. دراین سریال می‌دیدیم که دونفر دردو جبهه سیاسی،یکی طرفدار نظام جمهوری اسلامی ایران و دیگر جاسوسی سایبری انگلیس، به زندگی دو شخصیت«غلامرضا» و«کیان» که از دو طبقه اجتماعی مختلف با انگیزه‌ها و کشمکش‌های متفاوت هستند، پرداخته است. در این سریال ما به‌صورت غیر مستقیم تلاش رژیم صهیونیستی را شاهد بودیم که سعی می‌کرد با عملیات‌های جاسوسی به این کشور ضربه بزند که درنهایت هم موفق نشد. کارگردان در این سریال سعی می‌کرد ابعاد مختلف امنیتی را به تصویر بکشد، از این‌رو سکانس‌های خرابکاری بسیاری در سریال بود که با همت و تلاش ماموران امنیتی، این عملیات‌های جاسوسی خنثی می‌شد. پیش از این سریال همیشه تصور می‌شد دستگاه‌های جاسوسی برای نفوذ و رسیدن به مقاصد خود به سراغ نخبگان و مقامات صاحب نفوذ می‌روند، اما در «سرجوخه»، دام دستگاه‌های جاسوسی برای شهروندان معمولی است و غلامرضا که یک شهروند ساده است که طعمه دستگاه جاسوسی آن‌ور آبی می‌شود. مسأله به نوعی هشدار ویژه امنیتی برای عامه‌مردم است.
پویانمایی‌هایی برای مقاومت
بخشی از تولیدات حوزه مقاومت، مربوط به انیمیشن‌هایی است که تلاش کرده‌اند روایتگر رنج مردم غزه برای کودکان و نوجوانان باشند. علاوه‌بر انیمیشن بازمانده که پیش‌تر به آن اشاره شد، باید به «دشت پرماجرا» هم اشاره کرد که روایتی تولید‌شده در مرکز پویانمایی صبا بود. این انیمیشن به کارگردانی و تهیه‌کنندگی امیرحسین صالحی تولید شده بود و با‌توجه به لزوم آشنایی مخاطب نوجوان با مواردی همچون دشمن‌شناسی، نفوذ بیگانه، اهمیت مقاومت و ایستادگی در مقابل دشمن، استقلال سرزمین و... تولید شد. پویانمایی دیگر، «سربازان کوچک» به تهیه‌کنندگی داریوش دالوند بود که روایت پسربچهای فلسطینی را به تصویر کشیده بود. پسر فلسطینی از مبارزات‌شان و ستم‌های ارتش اشغالگر می‌گفت. انیمیشن «آرزوهای‌کوچک» نیز روایتی از کودکان فلسطینی و آرزوی آنها بود که به کارگردانی و نویسندگی مهدی زرگری با تکنیک دو‌بعدی ساخته شده بود. یکی دیگر از انیمیشن‌هایی که با محوریت فلسطین تهیه شده، «پرتقال‌های‌خونی» است که صداوسیمای مرکز مهاباد تهیه‌کرده و از شبکه جام‌جم پخش شده. فرخ دیلمقانی‌زاده‌قدیم، تهیه‌کنندگی و کارگردانی این اثر را به‌عهده دارد. انیمیشن کودک و سرباز به تهیه‌کنندگی داریوش دالوند را هم باید درهمین لیست قرار دادکه تلاش کرده بود رنج کودکان غزه وفلسطین را نشان دهد.این اثرروایتگر ظلم‌هایی بود که رژیم‌صهیونیستی به مردم فلسطین وکودکان آنها وارد کرده است. در هر قسمت این مجموعه بی‌کلام، داستان و ماجرایی کوتاه اما متفاوت و جذاب روایت می‌شد. انیمیشن «سرزمین زیتون» به کارگردانی و نویسندگی سعید ترخانی را هم باید از دیگرمجموعه‌های با محور قصه مقاومت دانست. این مجموعه با تکنیک سه‌بعدی کامپیوتری تولید شده و قصه پسربچهای بود که موضوع انشای خود را «نامه‌ای به یک کودک فلسطینی» انتخاب می‌کرد. دیگر انیمیشنی که به مناسبت روز جهانی قدس در صداوسیمای مرکز سمنان تولید شد و با محوریت روایتگری در این حوزه بود،«دختر سنگ‌فروش»با قصه دختری فلسطینی بود که بر اثر حمله صهیونیست‌ها پدر و مادر خود را از دست‌داده و با پیرمردی مسیحی زندگی می‌کند. انیمیشن «سفری به سرزمین خون و خاکستر» را هم باید از دیگر مجموعه‌های حوزه مقاومت برای مخاطب کودک و نوجوان دانست. این انیمیشن، داستان خبرنگاری به نام مایکل بود که برای تهیه گزارش به شهر غزه سفر می‌کرد و با شرایط سخت و دشوار مردم این شهر آشنا می‌شد. مجموعه‌های انیمیشنی فوق، با توجه به اهمیت به تصویر کشیدن مقاومت برای کودکان، توانست در میان تولیدات پرمخاطب قرار گیرد. باید تاکید کرد که پویانمایی یکی از قالب‌های پرمخاطب، جذاب و دیدنی است که هم می‌تواند نظر مخاطبان کودک و نوجوان را به خود جذب کند و هم بزرگسال. از این‌رو می‌توان مسائل و سوژه‌های مهمی را در قالب پویانمایی مطرح کرد. یکی از این پویانمایی‌ها بچه‌های محله الرشید است که داستان در رابطه با این مسأله است که صهیونیست‌ها با شهید کردن فلسطینی‌ها نمی‌توانند تاریخ را عوض کنند و پیروز شوند.
روایتی از مبارز فلسطینی
سریال عزالدین قسام به کارگردانی هیثم حقی و محصول سال۱۹۸۷ به موضوع مقاومت فلسطین می‌پرداخت. این سریال خاطره‌انگیز در ژانر درام و حماسی ساخته شد و در آن بازیگران قدیمی سوری و لبنانی بازی کردند.
نوای فریاد سنگ
سریال فریاد سنگ روایتگر مقاومت و اندیشه عمیق مبارزه با رژیم صهیونیستی و اقتدار جریان مقاومت است. سریال بخشی از مقاومت مردم فلسطین و جنایات اسرائیل را به مخاطب نشان می‌دهد.
یک بازمانده ماندگار
فیلم بازمانده نبرد نیروهای مقاومت را به تصویر کشیده بود و توانست از قدیمی‌ترین تصاویر ذهن مخاطبان پیرامون مقاومت فلسطین باشد. بعدتر مجموعه‌ای با همین نام به شکل پویانمایی در مرکز پویانمایی صبا تولید شد.
ماجرای ترور نافرجام
از مجموعه‌های امنیتی که بی‌ارتباط با محور مقاومت نیست، «ترور» به کارگردانی خیرا... تقیانی‌پور بود که درباره ترور نافرجام سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
یک عملیات برای اقتدار
از جمله مجموعه‌هایی که با هنرمندی توانست روایتی جدید از مقاومت را به مخاطبان ارائه کند، عملیات اقتدار بود که از شبکه افق راهی آنتن شد و این روزها به شبکه دو رسیده است. این مجموعه با نام اصلی قبضه‌الاحرار، محصول سال ۲۰۲۲ فلسطین به کارگردانی محمدخلیفه؛ روایتگر یکی از نیروهای صهیونیستی است که با لباس مبدل به میان فلسطینیان رفته و قصد جاسوسی داشت. عملیات اقتدار در ۳۰ قسمت به مقاومت مردم غزه، وضعیت آنها در محاصره نیروهای اشغالگر و نیز به شکست‌های رژیم صهیونیستی در مقابله با محور مقاومت می‌پردازد.منظور ازعملیات اقتدار، عملیاتی بود که توسط نیروهای فلسطین پشت خطوط دشمن در منطقه‌ای به نام سرزمین ۴۸ انجام شد. در نهایت این نیروها توانسته بودند یکی از پایگاه‌های نظامی رژیم صهیونیستی را به تسخیر درآورند. استفاده از هنر برای روایت این عملیات، مجموعه فوق را به یک اثر ماندگار تبدیل کرده بود.
به سمت قدس مقدس
مجموعه دیگری که با حال‌و‌هوای روایت مقاومت پخش شده، طریق الی قدس است که با نام راه قدس ترجمه شد و روی آنتن رفت. راه قدس محصول سال ۱۸۹۱ و به کارگردانی احمد رئوف است. از نقاط تماشایی این مجموعه، دوبله حرفه‌ای آن بود که باعث شد برای مخاطب جذاب باشد. راه‌قدس در سال‌هاى ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ روی آنتن تلویزیون رفت که به موضوع اولین مدافعان قدس پرداخته بود. گفته می‌شود که بعدتر، کتابی با محوریت موضوع این سریال منتشر شده بود. در این مجموعه تلاش شده روایتی از اولین مقاومت‌های مردم فلسطین با زبان هنر به تصویر کشیده شود.
چشمانی در معرض ترور
مجموعه چشمان آبی زهرا به کارگردانی علی درخشی با آن قصه خاصی که داشت از دیگر مجموعه‌هایی با حال‌و‌هوای روایت مقاومت بود. این سریال ایرانی محصول شبکه سحر و روایتگر یکی از عوامل اسرائیل بود که پسر ناقص‌الخلقه‌ای داشت و همین موضوع باعث می‌شد یک گروه پزشکی در اردوگاه‌های فلسطین دنبال تعویض اجزای بدن اشخاصی بگردند که با فرزند او تطبیق داشت. در نهایت دختربچه‌ای به نام زهرا پیدا شد که در واقع فرزند یکی از شهدای فلسطینی بود. چشمان آبی زهرا بهانه‌ای بود تا عمق جنایت‌های رژیم صهیونیستی و مسائل مربوط به آن برای مخاطب روایت شود. برای شبکه سحر در فرانسه به واسطه پخش این مجموعه محدودیت‌هایی ایجاد شد. در واقع مخاطبان نمی‌توانستند به تماشای این سریال در کشور مذکور بنشینند که این نشان از دروغین بودن شعار آزادی بیان در اروپا دارد.
دست‌اندازی به سرزمین زیتون
مجموعه زیتون سرخ را هم باید از دیگر آثار روایتگر مقاومت دانست. این مجموعه که پیش از این از شبکه دو روی آنتن رفته، محصول سوریه بود و بازیگرانی همچون منذر ریاخته، عبدالهادی الصباغ، عبدالکریم قواسمی، عبیر عبیسی، قاسم ملحو، محمد صداقی و ملوم حداد در آن به ایفای نقش پرداخته بودند. قصه این مجموعه مربوط به بعد از جنگ جهانی اول و ورود انگلیس به اشغال منطقه بود که به ساخت شهرک‌های یهودی می‌پرداخت. این مجموعه روایتگر جنایت کشورهایی مثل انگلیس در آوارگی مردم فلسطین بود و نشان می‌داد که چطور صهیونیست‌ها برای اشغال قدس مجهز می‌شدند. مسأله زیاده‌خواهی رژیم صهیونیستی، نقطه محوری روایت زیتون سرخ بود.
نگهبانی برای قدس
بخش زیادی از روایت‌های مربوط به مقاومت، از تولیدات سوریه است. از جمله این مجموعه‌ها می‌توان به نگهبان قدس اشاره کرد که به نویسندگی حسن یوسف و کارگردانی باسل الخطیب در سال ۲۰۲۰ تولید شد. در این سریال زندگی اسقف سوری، هیلاریون کاپوچی روایت می‌شد که تا پایان عمر حامی فلسطین و با صهیونیسم مخالف بود. فعالیت‌های آزادیخواهانه اسقف کاپوچی تا جایی پیش می‌رفت که رژیم اشغالگر او را دستگیر و پس از آزادی، از ورود به فلسطین منع کرده بود. ایده ساخت این سریال بعد از فوت هیلاریون کاپوچی توسط موسسه تولیدات تلویزیونی و رادیویی سوریه مطرح شد و نکته جالب اینجاست که برخی کشورهای عربی حاضر به پخش آن نشده بودند تا حقیقت قصه آن را بایکوت کنند.
روایتی از مقاومت حزب‌ا...
اما در کنار سوریه، لبنان هم تولیدات بسیاری دارد که مقاومت را روایت کرده است. مجموعه الغالبون را باید از جمله این آثار دانست که روی آنتن تلویزیون رفت و نخستین سریال شبکه المنار لبنان بود که توسط این شبکه تولید شده بود. الغالبون در واقع روایتگر حمله رژیم صهیونیستی به لبنان و دسیسه‌های این رژیم برای از بین بردن فرماندهان لبنان صورت می‌گرفت. کارگردان این مجموعه در فصل اول باسل خطیب و نویسنده آن فتح‌ا... عمر بود. نکته مهم در مورد این سریال استفاده از حدود ۱۰۰ بازیگر لبنانی و سوری بود. فصل دوم این سریال به کارگردانی رضوان شاهین و نویسندگی فتح‌ا... عمر، وقایع جدیدی از زندگی اهالی جنوب را پس از خروج نیروهای اشغالگر صهیونیست به تصویر کشیده بود.
نوای زندگی در سرزمین زیتون
از دیگر مجموعه‌های حوزه مقاومت که تاکنون روی آنتن تلویزیون رفته، می‌توان به نوای خوشه‌ها اشاره کرد که محمد قاف سوری آن را کارگردانی کرده بود. این مجموعه محصول ۲۰۱۸ لبنان بود و به نبرد اطلاعاتی حزب‌ا... با رژیم‌صهیونیستی می‌پرداخت. روایت این مجموعه، مربوط به سامی، جاسوس قدیمی اسرائیل بود که بعد از کشتن همسرش از کشور خارج می‌شود و ماجراهایی برایش رخ می‌دهد. این مجموعه به بررسی واقعیت‌های موجود در فلسطین می‌پرداخت تا بخشی از زندگی مردم آنجا برای مخاطب روایت شود.
روایت یک فرار
سریال شاره‌النصر یا نشان پیروزی را باید از مجموعه‌هایی دانست که توسط خود هنرمندان فلسطینی درباره مقاومت ساخته شده است. این مجموعه درباره فرار شش زندانی فلسطینی از زندان جلبوع رژیم‌صهیونیستی است. حسام ابو دان، کارگردان این سریال فلسطینی گفته که هدفش از ساخت این سریال، رد روایت‌های دروغین رژیم‌صهیونیستی از واقعیت‌هایی است که در فلسطین اشغالی می‌گذرد. این سریال مدتی قبل از شبکه الاقصی پخش شده و ماه رمضان نیز در چند شبکه فلسطینی و عربی روی آنتن رفت.
ساده مثل تولد طلوع
از دیگر مجموعه‌های با حال و هوای مقاومت، تولد طلوع به کارگردانی حسام ابوحمدان محصول فلسطین است که ویژگی‌های مبارزاتی مردم فلسطین در مواجهه با نیروهای اشغالگر قدس را به تصویر کشید. البته وقایع این مجموعه نشان‌دهنده ماهیت خانواده فلسطینی بود که به‌هر طریق به سرزمین خود پایبند بودند و تلاش می‌کردند پای وطن خود بایستند. نکته مهم در مورد این مجموعه نشان دادن امکانات ساده مردم فلسطین در مواجهه با امکانات رژیم‌صهیونیستی بود.
رستاخیز تاریخ
سریال رستاخیز تفنگ‌ها را باید مجموعه‌ای با موضوع خاص دانست که مقاومت مردم سوریه و لبنان علیه استعمار فرانسه در خلال دهه ۲۰ را به تصویر کشیده بود. داستان سریال روایت مقاومت مسلحانه جوانان روستایی به نام المالکیه در جبل‌عامل لبنان به رهبری روحانی معروف شیعه سیدعبدالحسین شرف‌الدین بود که علیه اشغالگری ارتش فرانسه قیام می‌کردند و این حرکت جوانان به کل منطقه تسری پیدا می‌کرد. خط اصلی این سریال بر محوریت اوضاع جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جبل‌عامل و بروز طرح صهیونیستی درباره فلسطین و شکل‌گیری نخستین شهرک‌های صهیونیستی در این کشور و نقش استعمار فرانسه و انگلیس در این‌باره بود که منجر به شکل‌گیری انقلاب‌های متعددی تا سال ۱۹۲۶ می‌شد تا نهایتا جبل‌عامل براساس تصمیم استعمار فرانسه به لبنان متصل می‌شود.
جنگ در جنوب لبنان
سریال خاک و نمک را باید از تولیدات دیگر با موضوع مقاومت دانست. این مجموعه لبنانی بود و در ۳۰ قسمت به کارگردانی ایاد نحاس تولید شد. مجموعه فوق محصول سال ۲۰۱۴ لبنان بود و داستان آن مربوط به وقایع جنگ در جنوب لبنان و مقاومت و مبارزه مردم لبنان علیه صهیونیست‌ها می‌پرداخت. از جمله وجوه تمایز این مجموعه، سناریوی جزئی‌نگر آن بود. کارگردان در این سریال مقاومت و مبارزه مردم لبنان را به خوبی به تصویر کشیده و از تمام ابزارهای لازم برای یک روایت دیدنی و جذاب استفاده کرده بود. مخاطب در این سریال با صحنه‌هایی از مبارزات مردم این کشور روبه‌رو می‌شد که برای مخاطب ملموس و باورپذیر بود به‌خصوص این‌که سریال در کشوری ساخته شده که جنگ با صهیونیست‌ها را لمس کرده است.
«عملیات آکر» در راه تولید
یکی از تولیدات جدید سیمافیلم مجموعه‌ای به نام «عملیات آکر» است که طبق گفته مهدی نقویان، رئیس سیمافیلم قرار است به تولید برسد و درباره مقاومت است که هنوز به مرحله تولید نرسیده و فیلمنامه آن در حال نگارش است که نشان از توجه صداوسیما به موضوع مهم مقاومت و حمایت از مردم فلسطین دارد که این حمایت در آثار نمایشی تلویزیون مشهود است.
یک وفای ماندگار
اما در میان مجموعه‌های فوق، باید به مجموعه‌های دیگری هم اشاره کرد که با وجود محور نبودن قصه اصلی، مقاومت را به نوعی برای مخاطب به تصویر کشیده بود. ازجمله این مجموعه‌ها باید به سریال وفا اشاره کرد که در ظاهر یک قصه عاشقانه داشت اما روایت نیروهای حزب‌ا... بود. نمایش تلاش‌های رژیم‌صهیونیستی برای ضربه زدن به نیروهای مقاومت یکی از درونمایه‌های این قصه است. عمال رژیم‌صهیونیستی سعی می‌کردند با بازیچه قرار دادن پسری با نام ژوبین، میان جریان مقاومت نفوذ کنند و برادر دختر را که از مهره‌های اصلی مقاومت است به دام بیندازند. این سریال به کارگردانی محمدحسین لطیفی نخستین‌بار نوروز ۱۳۸۴ همزمان با محرم پخش شد. تیتراژ پایانی سریال با صدای محمد اصفهانی همچنان برای بسیاری شنیدنی و خاطره‌انگیز است.
حبیب حرم
مجموعه دیگر، حبیب با بازی امین زندگانی است که روایتی از حضور مستشاران جمهوری اسلامی ایران و سربازان گمنام امام زمان(عج) در نبرد با داعش در سوریه داشت. هوشیار پارسیان، تهیه‌کننده این مجموعه پیش‌تر در این‌باره که مجموعه، موضوع ویژه‌ای را دستمایه قرار داده و اقدامات ایران را در روزهایی که داعش در کشورهای عربی حضور داشته، به تصویر می‌کشد، به جام‌جم گفته‌بود: ما در این پروژه به موضوع مدافعان‌حرم و خدمات مستشاری نظامی‌که جمهوری اسلامی ایران به‌واسطه ظهور و بروز داعش در منطقه عراق و سوریه ایجاد کرده بود، می‌پردازیم. (داعش که مخفف دولت اسلامی عراق و شامات است)، جریان بزرگ دولتی و حاکمیتی ایجاد کرده بود که البته با فرماندهی حاج‌قاسم سلیمانی و با حضور مدافعان افغانی، پاکستانی، آذربایجانی و ایرانی از بین رفت.
بر مدار خیانت صهیونیسم به قوم یهود
سریال مدار صفر‌درجه حین روایت اصلی، ترور یهودیان به‌دست صهیونیست‌ها در ایران و اروپا را به تصویر کشید. وقایع این سریال در بستر جنگ جهانی‌دوم و شکل‌گرفتن صهیونیسم و تسلط بر فلسطین می‌گذرد. از این‌رو می‌توان آن را یکی از سریال‌های ضدصهیونیسم طبقه‌بندی کرد. در همین رابطه فیلم‌های «قاعده‌بازی»(۱۳۷۶) و «هفت‌سنگ» (۱۳۷۶) به کارگردانی عبدالرضا نواب‌صفوی از یک مجموعه تلویزیونی ۲۲ قسمتی استخراج و با محوریت مقاومت تولید شده است. فیلم «هیام» را هم در این راستا باید یک تولید حوزه مقاومت دانست که روایتگر قصه یک زوج فلسطینی بود. این زوج قصد مهاجرت به انگلستان را برای زندگی مسالمت‌آمیز داشتند، اما در طول سفر و خروج از جنین در یک ایست‌بازرسی نظامی اسرائیل از هم جدا شده و با حمله گسترده سربازان اسرائیلی به اردوگاه جنین مواجه شدند.
دیگر تولیدات
تولدی دیگر (۱۳۸۶) و بیگانگان (۱۳۸۹)را هم باید از دیگر تولیداتی دانست که مقاومت مردم فلسطین و لبنان را روایت کرده بود. این دو به کارگردانی عباس رافعی به سفارش شبکه تلویزیونی الکوثر به موضوع مقاومت مردم فلسطین و لبنان در سینمای ایران پرداخته بود. همچنین فیلم بلند داستانی آوازهای باد،محصول مشترک شبکه جهانی سحر وسازمان هنری رسانه‌ای اوج به کارگردانی و نویسندگی محسن سوهانی از تولیدات دفتر نمایندگی سازمان صداوسیما در سارایوو در جرگه تولیداتی است که مقاومت را روایت کرده است. آوازهای باد در ژانر درام، روایت قصه‌ای پرتعلیق و معماگونه است که زندگی دختر جوان و هنرمندی که متأثر از جنگ بوسنی است به تصویر می‌کشد و درآن، اثر جنگ، چالش‌ها وپیامدهای آن درزندگی مردمان این کشو رونقش وتأثیر کمک‌های انسان‌دوستانه و صلح‌جویانه جمهوری اسلامی ایران نسبت به مردمان مظلوم کشور بوسنی‌و‌هرزگوین را به نمایش می‌گذارد.
خنثی‌کردن عملیات جاسوسی
در بحث مقاومت شاید اسامی سریال‌های دیگری را هم بتوان به آن اضافه کرد؛ سریال‌های امنیتی که به‌طور مستقیم به بحث مقاومت اشاره‌ای ندارند، اما به لحاظ امنیتی و به دلیل تلاش‌هایی که رژیم‌صهیونیستی برای تجاوز به خاورمیانه انجام می‌دهد، این سریال‌ها را نیز می‌توان در زمره این کارها دانست. ازجمله مجموعه «سرجوخه» به کارگردانی احمد معظمی که موضوع آن درباره جاسوسی سایبری بود. دراین سریال می‌دیدیم که دونفر دردو جبهه سیاسی،یکی طرفدار نظام جمهوری اسلامی ایران و دیگر جاسوسی سایبری انگلیس، به زندگی دو شخصیت«غلامرضا» و«کیان» که از دو طبقه اجتماعی مختلف با انگیزه‌ها و کشمکش‌های متفاوت هستند، پرداخته است. در این سریال ما به‌صورت غیر مستقیم تلاش رژیم صهیونیستی را شاهد بودیم که سعی می‌کرد با عملیات‌های جاسوسی به این کشور ضربه بزند که درنهایت هم موفق نشد. کارگردان در این سریال سعی می‌کرد ابعاد مختلف امنیتی را به تصویر بکشد، از این‌رو سکانس‌های خرابکاری بسیاری در سریال بود که با همت و تلاش ماموران امنیتی، این عملیات‌های جاسوسی خنثی می‌شد. پیش از این سریال همیشه تصور می‌شد دستگاه‌های جاسوسی برای نفوذ و رسیدن به مقاصد خود به سراغ نخبگان و مقامات صاحب نفوذ می‌روند، اما در «سرجوخه»، دام دستگاه‌های جاسوسی برای شهروندان معمولی است و غلامرضا که یک شهروند ساده است که طعمه دستگاه جاسوسی آن‌ور آبی می‌شود. مسأله به نوعی هشدار ویژه امنیتی برای عامه‌مردم است.
پویانمایی‌هایی برای مقاومت
بخشی از تولیدات حوزه مقاومت، مربوط به انیمیشن‌هایی است که تلاش کرده‌اند روایتگر رنج مردم غزه برای کودکان و نوجوانان باشند. علاوه‌بر انیمیشن بازمانده که پیش‌تر به آن اشاره شد، باید به «دشت پرماجرا» هم اشاره کرد که روایتی تولید‌شده در مرکز پویانمایی صبا بود. این انیمیشن به کارگردانی و تهیه‌کنندگی امیرحسین صالحی تولید شده بود و با‌توجه به لزوم آشنایی مخاطب نوجوان با مواردی همچون دشمن‌شناسی، نفوذ بیگانه، اهمیت مقاومت و ایستادگی در مقابل دشمن، استقلال سرزمین و... تولید شد. پویانمایی دیگر، «سربازان کوچک» به تهیه‌کنندگی داریوش دالوند بود که روایت پسربچهای فلسطینی را به تصویر کشیده بود. پسر فلسطینی از مبارزات‌شان و ستم‌های ارتش اشغالگر می‌گفت. انیمیشن «آرزوهای‌کوچک» نیز روایتی از کودکان فلسطینی و آرزوی آنها بود که به کارگردانی و نویسندگی مهدی زرگری با تکنیک دو‌بعدی ساخته شده بود. یکی دیگر از انیمیشن‌هایی که با محوریت فلسطین تهیه شده، «پرتقال‌های‌خونی» است که صداوسیمای مرکز مهاباد تهیه‌کرده و از شبکه جام‌جم پخش شده. فرخ دیلمقانی‌زاده‌قدیم، تهیه‌کنندگی و کارگردانی این اثر را به‌عهده دارد. انیمیشن کودک و سرباز به تهیه‌کنندگی داریوش دالوند را هم باید درهمین لیست قرار دادکه تلاش کرده بود رنج کودکان غزه وفلسطین را نشان دهد.این اثرروایتگر ظلم‌هایی بود که رژیم‌صهیونیستی به مردم فلسطین وکودکان آنها وارد کرده است. در هر قسمت این مجموعه بی‌کلام، داستان و ماجرایی کوتاه اما متفاوت و جذاب روایت می‌شد. انیمیشن «سرزمین زیتون» به کارگردانی و نویسندگی سعید ترخانی را هم باید از دیگرمجموعه‌های با محور قصه مقاومت دانست. این مجموعه با تکنیک سه‌بعدی کامپیوتری تولید شده و قصه پسربچهای بود که موضوع انشای خود را «نامه‌ای به یک کودک فلسطینی» انتخاب می‌کرد. دیگر انیمیشنی که به مناسبت روز جهانی قدس در صداوسیمای مرکز سمنان تولید شد و با محوریت روایتگری در این حوزه بود،«دختر سنگ‌فروش»با قصه دختری فلسطینی بود که بر اثر حمله صهیونیست‌ها پدر و مادر خود را از دست‌داده و با پیرمردی مسیحی زندگی می‌کند. انیمیشن «سفری به سرزمین خون و خاکستر» را هم باید از دیگر مجموعه‌های حوزه مقاومت برای مخاطب کودک و نوجوان دانست. این انیمیشن، داستان خبرنگاری به نام مایکل بود که برای تهیه گزارش به شهر غزه سفر می‌کرد و با شرایط سخت و دشوار مردم این شهر آشنا می‌شد. مجموعه‌های انیمیشنی فوق، با توجه به اهمیت به تصویر کشیدن مقاومت برای کودکان، توانست در میان تولیدات پرمخاطب قرار گیرد. باید تاکید کرد که پویانمایی یکی از قالب‌های پرمخاطب، جذاب و دیدنی است که هم می‌تواند نظر مخاطبان کودک و نوجوان را به خود جذب کند و هم بزرگسال. از این‌رو می‌توان مسائل و سوژه‌های مهمی را در قالب پویانمایی مطرح کرد. یکی از این پویانمایی‌ها بچه‌های محله الرشید است که داستان در رابطه با این مسأله است که صهیونیست‌ها با شهید کردن فلسطینی‌ها نمی‌توانند تاریخ را عوض کنند و پیروز شوند.
روایتی از مبارز فلسطینی
سریال عزالدین قسام به کارگردانی هیثم حقی و محصول سال۱۹۸۷ به موضوع مقاومت فلسطین می‌پرداخت. این سریال خاطره‌انگیز در ژانر درام و حماسی ساخته شد و در آن بازیگران قدیمی سوری و لبنانی بازی کردند.
نوای فریاد سنگ
سریال فریاد سنگ روایتگر مقاومت و اندیشه عمیق مبارزه با رژیم صهیونیستی و اقتدار جریان مقاومت است. سریال بخشی از مقاومت مردم فلسطین و جنایات اسرائیل را به مخاطب نشان می‌دهد.
یک بازمانده ماندگار
فیلم بازمانده نبرد نیروهای مقاومت را به تصویر کشیده بود و توانست از قدیمی‌ترین تصاویر ذهن مخاطبان پیرامون مقاومت فلسطین باشد. بعدتر مجموعه‌ای با همین نام به شکل پویانمایی در مرکز پویانمایی صبا تولید شد.
ماجرای ترور نافرجام
از مجموعه‌های امنیتی که بی‌ارتباط با محور مقاومت نیست، «ترور» به کارگردانی خیرا... تقیانی‌پور بود که درباره ترور نافرجام سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
نقش کلیدی شهید نصرالله در ساختار حزب‌الله
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
دلایل استحکام حزب الله
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
مخابره ضعف دشمن را گستاختر می‌کند
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
مسلمانان جهان علیه استکبار جهانی
گفت و گو
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
نقش کلیدی شهید نصرالله در ساختار حزب‌الله
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
دلایل استحکام حزب الله
با «آزاده اسکندری» گفتوگو کردیم که دنبال کشف قصهها از دل میراث تاریخی ایران است
شاید در آینده قصه‌گو شوم!
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد