غرق مدرنیته نشویم‌!

در طول تاریخ اقتضائات زندگی مدرن بهتدریج شرایطی را پدید آورد که دانشمندان علوم اجتماعی بیش از پیش به الگوهای خاصی برای زندگی اندیشیدند. شرایطی از قبیل کار، تولید، انباشتگی کالاهای مصرفی و فراهم شدن اوقات فراغت بیشتر برای بخش زیادی از بدنه اجتماع در قرن بیستم، الگوهای خاصی از کار، مصرف و گذراندن اوقات فراغت را بهوجود آورد که حاصل این رویکرد نیز تلاشی گسترده برای ترویج و تثبیت سبک خاصی از زندگی است که خاستگاه آن فرهنگ سکولار غربی است. پذیرش منفعلانه این سبک از زندگی برای جوامع مسلمان، نه فقط شایسته نیست، بلکه آثار زیانبار بسیاری، چون از دست دادن هویت و استقلال شخصیتی را دارد. با اشاره به این موضوع است که میتوان ضرورت مسأله سبک زندگی را تبیین کرد. بازتعریف پیشرفت در جامعه اسلامیبا توجه به اینکه ترویج فرهنگ غرب، زیانهای جبرانناپذیری برای فرد و جامعه به بار میآورد و تنها راه مقابله با آن، ترویج سبک زندگی ایرانی - اسلامی، صیانت از ارزشهای ملی، اسلامی و ترویج الگوهای رفتاری مناسب در خانواده و اجتماع است، این موضوع مورد توجه رهبر معظم انقلاب نیز قرار گرفت؛ تا جاییکه آیتا... خامنهای در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بند مستقلی را به سبک زندگی اختصاص دادند که نشان از اهمیت بالای آن دارد. البته موضوع سبک زندگی در بیانات مقام معظم رهبری صراحتا از سال ۱۳۹۱ در دیدار جوانان استان خراسان شمالی مطرح شد. ایشان ذیل موضوع پیشرفت بهعنوان هدف اصلی جامعه اسلامی فرمودند که پیشرفت در مفهوم اسلامی با پیشرفت یک بعدی و دو بعدی در فرهنگ غرب متفاوت است و چند بعد دارد که یکی از ابعاد آن عبارت است از:شیوه زیستن که بعد مهمی ازنظرمعنوی نیز هست. به این معنا که برای حصول رستگاری، فلاح و نجاح باید به سبک زندگی اهمیت داده شود.حتی اگر معنویت ورستگاری معنوی و اعتقادی هم موضوعیت نداشته باشد. برای زندگی راحت، زندگی برخوردار از امنیت روانی و اخلاقی، بازهم پرداختن به سبک زندگی اهمیت ویژهای دارد.بنابراین مسأله، مسأله اساسی و مهمی استواین موضوع سرآغاز ومصداق عینی یک بحث کلان باعنوان پیشرفت همهجانبه برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی است. ایجاد تمدن اسلامی با تقویت بنیههای فکری و فلسفیازنظر مقام معظم رهبری،وظیفه دولت جمهوری اسلامی این است که برای همه تصمیمگیریها و اقدامها، آرمانها و اهداف نظام جمهوری اسلامی را پیشروی خود داشته باشد و این آرمان همان «ایجاد تمدن اسلامی» است. منظور از تمدن اسلامی یعنی آن فضایی که از لحاظ معنوی و مادی میتواند فضای رشد را فراهم کند و رسیدن به غایات مطلوبی را که خدای متعال برای انسانها درنظر گرفته، تسهیل کند. اما لازمه و مقدمه دستیابی به این آرمان، حفظ، ارتقا و ترویج سبک زندگی اسلامی است. حجتالاسلام محسن غرویان، پژوهشگر دینی و مدرس حوزه و دانشگاه درگفتوگو با جامجم با تاکید بر اینکه ما بایددرعین حفظ اصول کلی فلسفی خود، با شرایط مدرنیته هماهنگ شویم، میگوید: درجهان امروز فلسفهها و جهانبینیهای مختلفی درغرب و شرق جهان وجود دارد. در خاورمیانه فلسفه اسلامی است و تمدن و جهانبینی دینی ومذهبی وجود دارد. اینها با یکدیگر تفاوتها و در عینحال نیز اشتراکاتی دارند. درحالحاضر باید بین فلسفهها و تمدنهای مختلف تعامل وجود داشته باشد و نمیتوان در این زمینه جزیرهای عمل کرد. در عینحال هم نمیتوان تنها غرق یک فرهنگ شد. وی میافزاید: ما در جامعه اسلامی خودمان جهانبینی و دین مشخص با ارزشهای خاص و نگاه انسانشناسی خاص داریم لذا نباید در انسانشناسیها و فرهنگهای غربی هضم شویم. این پژوهشگر دینی با اشاره به نحوه اثرگذاری بر دیگر جوامع میگوید: ما برای اثرگذاری بر سایر جوامع باید بنیههای فکری و فلسفی خود را تقویت کنیم و در این چرخه دادوستدهای فکری وارد شویم و با منطق و استدلال حرفهای خود را بزنیم. همچنین اگر میخواهیم در برابر تهاجمات فرهنگی مقاوم باشیم باید بدنه فرهنگی را تقویت کنیم. علاوه بر آن ما باید در مراکز علمی جلسات متعدد فکری و فلسفی برگزار کنیم تا نسل جوان ما بیشتر با این مبانی آشنا شوند.زنجیره تمدنسازیایجاد انقلاب نظامسازیدولتسازی جامعهسازیایجاد تمدن