حقوقی را که اسلام برای مادران مشخص کرده، بسیار فراتر از حقوقی است که برای دیگران حتی پدر قائل شده؛ زیرا مادر مربی انسان و در حقیقت پرورش دهنده جامعه است. دراین بین نقش مادران وتکریم جایگاه آنان در بستر خانواده که محور اصلی و عاطفی خانواده هستند، زمینهای برای آیندهنگری، آیندهسازی و تحقق تمدن نوین اسلامی ایجاد میکند.
زن رکن خانه ومادر نقطه اتحاد و تحکیم بنیان خانواده است، چراکه تربیت نسل آینده کشور دردست زنان و مادران است. از این رو اهمیت وتکریم جایگاه والای زن درقالب مادر بسیارحائز اهمیت است. همانطور که رهبر معظم انقلاب در دیداربا اقشار مختلف بانوان، پرداختن به ویژگیها و اهمیت نقش مادررا دارای حق حیات برگردن انسانها معرفی میکنند ونقش مادران را مایه انتقال عناصر هویت ملی و افشاننده بذر ایمان در دلها میدانند. برهمین اساس وبا توجه به نقش مهم تکریم مقام والای مادردرادامه بادکتر عاطفه خادمی، مشاوروزیر ودبیرستادجمعیت وزارتفرهنگوارشاد اسلامی گفتوگو کردهایم.
اثرات تکریم مادران بر جامعه فعلی و آینده، شامل چه مواردی میشود؟
نقطه کلیدی و مهم در این موضوع به اهمیت، نقش وجایگاه خانواده دراستحکام و شکلگیری ورشد جوامع برمیگردد. همیشه این نگاه اساسی وجود دارد که تشکیل جوامع بهواسطه وجود نهادی به نام خانواده است. خانواده هم بهعنوان اصلیترین و کلیدیترین نهاد تلقی میشود. در ساختار خانواده و نگاه راهبردی، حضور زن بهعنوان عنصر کلیدی و مبنایی محسوب میشود که قطعا جایگاه مادری اوج و تجلی نقش آفرینی او در این اتمسفر به شمار میرود. بنابراین زمانی که تکریم جایگاه مادری رخ میدهد به نوعی ما استحکام، زایندگی و بالندگی در نهاد خانواده در جامعه را تضمین میکنیم. اثرات و برکات این تکریم در فضای اجتماعی جاری میشود. دراثر تکریم جایگاه مادران، یک جامعه مستحکم و رو به آینده را تجربه خواهیم کرد.از دیگر اثرات این تکریم میتوان به این مورد اشاره کرد؛ رشد و پرورش نسلی از بانوان که نسبت به هویت مادری شان افتخار کرده و این نقش را با تمام وجود درک میکنند و با ایمان به این موضوع، به سمت گره زدن هویت خود به هویت مادری حرکت میکنند. چراکه در حال مشاهده جایگاه و منزلت مادرانشان قرار میگیرند. به همین سبب دختران این جامعه دوست دارند مادر بودن و نقش مادری را تجربه کنند. همچنین مشتاق کردن جامعه بانوان به نقش مادری به واسطه تجربهای که در تکریم مادران خود شاهد بودند نیز از دیگر پیامدهای این موضوع است. البته برخی از خلأها و غفلتهای جامعه نیز در اثر این تکریم پوشش داده میشود. زمانی که این تکریم رخ دهد ما در فضای حرکت تاریخی خود شتاب بیشتری خواهیم گرفت، چراکه این موضوع بسیار مهم است. در پیشینه تاریخی ما هم با وجود اینکه به مسأله هویت، ارزش و جایگاه مادری بسیار توجه شده اما بهواسطه تغییر و تحولاتی که به جهت زیست در دنیای مدرن تجربه کردهایم، شاید در برخی مواقع تحت تاثیر این موضوع قرار گرفتهایم و منجر به غفلت ما در این خصوص شده است. البته این مسأله برجسته نیست ولی نیازمند توجه ویژه است، زیرا اگر ما به موضوع تکریم مادران توجه اساسی داشته باشیم، این غفلت را نیز جبران میکند.
از نگاه شما چه راهکارهایی برای ارتقای جایگاه مادری وجود دارد؟
مسأله فرهنگسازی قطعا در نسبت با جایگاه مادری نقش بهسزایی دارد. ما از طریق اقدامات و تقویت مسائل فرهنگی باید این موضوع را پیش ببریم، چراکه این مسأله در جامعه ما با زیست افراد، بیگانه نیست و به لحاظ تاریخی و فرهنگی، قدمت بسیاری دارد. مادر در فرهنگ ما منزلت و ارزش داشته و گرامیداشت این مقام با سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) بهعنوان یک الگوی بینظیر، گره خورده است. با توجه به شرایط امروز جامعه، باید توجه ویژهای در فرهنگسازی نسبت به هویت دختران داشته باشیم به سبب اینکه بخش عمدهای از جایگاه مادری با میزان تقویت هویت دختران جامعه ایرانی گره خورده است. مادامی که این هویت برای جامعه دختران تبیین شود و مورد پذیرش قرار گیرد، ما بحث مادری دختران را در آینده نیز مدیریت کردهایم.
آیا با فرهنگسازی و قانونگذاری این موضوع مرتفع میشود؟
اثر وضعی قانونگذاری در موضوع حقوق زنان در خانواده که اخیرا هم بهواسطه تاکیدات مقاممعظمرهبری مطرح شده نیز میتواند به تقویت جایگاه مادری کمک کند اما تا زمانی که خوانش قهری و سلبی از ظرفیت قانونگذاری صورت نپذیرد و قانونگذاری درک درست و عمیقی از تغییر و تحولات، واقعیتهای عینی موجود، شرایط و اقلیمهای فرهنگی و اجتماعی جامعه نداشته باشد، تاثیر اثر وضعی بر موضوع تکریم مادری دیده نمیشود. اما اگر این کارها به صورت صحیح شکل بگیرد، میتواند در تقویت جایگاه مادری نیز موثر باشد. ما درخصوص جایگاه مادری نیازمند اقدامات نرم و از جنس فرهنگی هستیم که قابلیت احیای این مفهوم را در فضای اجتماعی داشته باشد. همچنین باید بین همه نقشهای مختلف خانواده همچون دیدن جایگاه پدر در کنار مادر و جایگاه مادر در کنار پدر بهعنوان ارکان اصلی توازن برقرار شود.