چنین کودتایی حذف نتانیاهو و متحدانش از قدرت را به همراه داشته و موجب قدرتگیری مخالفان اسرائیل خواهد شد؛ سناریویی که تحلیلگران و رسانههای مختلف توجه کمتری به آن معطوف داشتهاند.
از نقطهنظر تئوریک و در نگاه نخست، این ایده که اکنون ارتش کشوری خارجی بخواهد علیه دولت نتانیاهو وارد میدان شود، چندان واقعبینانه نیست و دلیل آن روشن است؛ اسرائیل کنونی به قدری غرق در بحرانهای داخلی است که به دشمن خارجی نیاز ندارد و البته سناریوهایی نیز که با آنها مواجه است، چندان متنوع نیست. شاید تندروهای اسرائیلی که خود را در قالب کاهنیستها و دیگر گروههای تحت امر افرادی نظیر ایتامار بنگویر و یزالل اسموتریچ قرار میدهند، از اعمال فشار علیه نتانیاهو خودداری کنند و زمینه را برای تبدیلشدن اسرائیل به دولتی صهیونیستی-یهودی که میتواند نسخهای شبیه به داعش باشد، فراهم کنند. البته احتمال تحقق این سناریو چندان زیاد به نظر نمیآید و میتوان شانس آن را حتی زیر یک درصد دانست، زیرا تندروهای اسرائیلی نشان دادهاند تا اهدافشان محقق نشود، از پای نمینشینند و در این رابطه حتی حاضرند خون ملت فلسطین را نیز بریزند و از هیچ جنایتی دریغ نکنند. آنها از این موضوع نیز غافلند که هر چه خون بریزند، پایان حیات سیاسی خود را نیز جلوتر میاندازند.
توهم پیروزی
در این زمینه شاهدیم فردی نظیر بنگویر وزیر امنیت داخلی اسرائیل هر زمان حس میکند که آتش تنشها کم شده است، اقدام به ریختن بنزین روی آن میکند. آنها این گونه میپندارند که پیروزی اسرائیل در نبرد سرنوشتساز نزدیک است و میتوانند همگان از جمله فلسطینیان را به بردگان و خدمتکاران خود تبدیل کنند. این افراد همچنین توجه ویژهای به تخریب مسجدالاقصی دارند. در این فضا، یکی از نکاتی که در تحلیل افراد اینچنینی بسیار اهمیت دارد، خوانش دقیق ایدئولوژیای است که آنها را هدایت میکند. جالب این که دوست نزدیک بنگویر، یعنی اسموتریچ (وزیر دارایی کنونی رژیم صهیونیستی)، طرحی جزئی و دقیق ارائه میکند که میتواند برای اسرائیل ایجاد صلح کند و به درگیریهای صهیونیستی-فلسطینی خاتمه دهد. این طرح فلسطینیان را وادار میکند که میان زندگی در دولتی یهودی با حقوق ناقص و ضعیف یا کشتهشدن (در صورت تأکید و اصرار بر مقاومت مسلحانه) یکی را انتخاب کنند. البت این فرد از زمان حضور در دولت نتانیاهو و کسب اختیارات ویژه در کرانه باختری، به نوعی در حال پیشبرد ابتکار عجیب و غریب صلح خود است.
طرح عجیب صلح
این طرح عجیب صلح در نشریهای صهیونیستی با عنوان «طرح قاطعانه اسرائیل» معرفی شده است و تأکید میکند ابتکار تشکیل دو دولت در اراضی اشغالی، مرده و زمان آن رسیده است طرحی جدید و به دور از طرح مرده مذکور ارائه شود. اسموتریچ تأکید میکند محققشدن طرحش به اقداماتی نیاز دارد که البته خود وی جلوههایی از آن را در مدت اخیر به نمایش گذاشته است. به عنوان نمونه، به دنبال تسلط کامل رژیم اسرائیل بر کرانه باختری بوده و هست و سعی در ایجاد شهر و شهرکهای جدیدی در این منطقه دارد که در نوع خود میتواند میزبان هزاران شهروند صهیونیست باشد. درباره فلسطینیان نیز اسموتریچ بر این باور است که آنها فقط دو گزینه پیش رو دارند و البته متناسب با این گزینهها، به دو دسته عمده تقسیمبندی میشوند: نخست، آنهایی که با کوتاهآمدن و عقبنشینی از جاهطلبیها و آرزوهای ملی خود مشکلی ندارند. این طیف از افراد میتوانند در لوای حکومت اسرائیل زندگی کنند، زنده بمانند و از تمامی مزایایی که بیش از هفت دهه تسلط آنها برای ملت فلسطین به ارمغان آورده است، استفاده کنند. دوم، آنهایی که نمیتوانند از آرزوهای ملی خود دست بکشند که درباره این دسته، رژیم اسرائیل اقدام به تخصیص برخی کمکهای مالی خواهد کرد تا بتوانند به یکی از کشورهای عربی یا هر کشور دیگری در جهان مهاجرت کنند. اسموتریچ میگوید، همه یکی از این دو گزینه را انتخاب نمیکنند. افرادی نیز وجود خواهند داشت که به دنبال گزینههای دیگر هستند. اشاره وی به آنهایی است که طرفدار مقاومت در برابر تسلط صهیونیستها هستند. وی تأکید میکند، اسرائیل باید با ابزار زور با این طیفها برخورد کند و البته از مشروعیت لازم در این رابطه نیز برخوردار است.
هدف از کودتای احتمالی
به نظر میآید جریانها و تشکیلات پشت پرده در آمریکا و رژیم صهیونیستی هر کاری انجام خواهند داد تا سناریوی جنگ داخلی در سرزمینهای اشغالی محقق نشود. در مقابل، گزینه محتمل این که کودتای نظامیای در اراضی اشغالی سازماندهی شود که طبق آن، نتانیاهو یا دیگر اعضای جریان افراطی متحد وی کشته شوند. این موضوع راه را برای انتخابات پارلمانی جدید هموار میکند؛ انتخاباتی که نتیجه نهایی آن تا حد زیادی به نفع مخالفان دولت کنونی اسرائیل خواهد بود.
غفلت از بحران داخلی
اسموتریچ مدعی است طرح و برنامه وی عادلانهترین و اخلاقمدارترین طرح از منظر تمامی استانداردهای تاریخی، صهیونیستی و یهودی است و تنها راهحلی است که میتواند آرامش، صلح و همزیستی را به ارمغان آورد. با وجود این، باید توجه کرد وی گویی غافل است که اکنون اسرائیل با بحران بزرگ داخلی مواجه شده و روند اعتراضات و درگیریها در عمق اراضی اشغالی به اوج خود رسیده است. در این فضا به نظر میآید اسموتریچ با لفاظیهای خود به دنبال انحراف افکار عمومی از توجه به واقعیتهای جاری در اسرائیل است. اکنون نتانیاهو و طیف متحدان افراطی وی هر کاری میکنند تا خود را نجات دهند و عملا منافع خود را بر منافع رژیم صهیونیستی برتر و ارجح میدانند. در این راستا، تحلیلگری اسرائیلی پس از اقدام اخیر پارلمان اسرائیل در تصویب بند جنجالی لایحه اصلاحات قضایی نتانیاهو گفت: نتانیاهو خود را نجات داد و اسرائیل را نابود کرد. اکنون اسرائیل از درون با قطبیگرایی شدیدی مواجه شده و سطح و عمق شکافها به نقطه بیسابقهای رسیده است. با وجود این، بسیاری معتقدند که اسرائیل کنونی در آستانه جنگ داخلی است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد