زیبایی پر ریسک

مکمل‌هایی که قرار است به هر قیمتی، فرد مصرف‌کننده را به چهره و اندامی زیباتر از آن‌چیزی که هست، برساند. اما چرا جامعه به این حجم اغراق‌شده از زیبایی تمایل پیدا کرده است؟ به نظر می‌رسد مثل خیلی از مسائل دیگر، پای فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در میان است.

«انگار بدون مکمل نمی‌شود که نمی‌شود.» این را یکی از ورزشکاران تازه‌کاری می‌گوید که چند ماه است باشگاه رفتن و اصطلاحا بدنسازی را شروع کرده و می‌گوید ورزش همراه برنامه غذایی و نهایتا استفاده از این مکمل‌هاست که او را به هدفش می‌رساند. هدفش چیست؟ یک هیکل چند تکه و بی‌عیب و نقص! همان‌چیزی که این روز‌ها در شبکه‌های اجتماعی و سریال‌های نمایش خانگی، نمایش داده می‌شود و به آرزوی بسیاری از جوان‌ها تبدیل شده است. حتی با هزینه زیاد و به‌جان‌خریدن عوارض جانبی برای سلامت باطنی جسم و جان‌مان!

اگر همه‌چیز اصولی باشد، مشکلی پیش نمی‌آید. این خلاصه کلام متخصصان تغذیه است؛ کسانی که معتقدند اگر مصرف این مکمل‌ها که برای افزایش سوخت و ساز بدن کاربرد دارد، طبق نظر پزشک و به‌اندازه و براساس استاندارد‌ها صورت بگیرد، خطری فرد را تهدید نمی‌کند: «اما بدی‌اش این است که در اغلب موارد، همه می‌خواهند در زمان کوتاهی به هدف‌شان برسند و فکر می‌کنند هرچه مصرف بیشتر، سوخت و ساز بیشتر، هیکل بهتر.» موضوعی که محمد تقی انوشه، متخصص تغذیه و رژیم درمانی به آن اشاره می‌کند و از عوارض مصرف نادرست این مکمل‌ها می‌گوید: «مصرف بیش از اندازه مکمل‌های ورزشی می‌تواند به سیستم گوارشی انسان آسیب‌برساند. نفخ شکم، دل‌پیچه، دل‌درد و ترشح بیش از حد اسید معده برخی از این عوارض هستند.»
در واقع، مشکل اصلی وقتی آغاز می‌شود که فرد بدون توجه به شرایط بدنی‌اش، استفاده از مکمل بدنسازی را آغاز می‌کند و بدنش نسبت به این مواد تازه وارد، واکنش نشان می‌دهد. ضمن این‌که مصرف غیراصولی این مکمل‌ها می‌تواند باعث تغییر میزان قند خون افراد شود به‌قدری که این پروتئین‌ها می‌تواند حتی در بعضی از موارد منجر به دیابت هم بشود: «در حالی که اگر این مواد به‌صورت درست و صحیح، تحت نظر متخصص تغذیه مصرف شود، می‌تواند عوارض کمتری داشته باشد.» نه تحت نظر مربیان باشگاه!

تا به‌حال فکر کرده‌اید که چرا همه آن فعالیت‌ها و حرفه‌هایی که به ظاهر افراد ختم می‌شود به این اندازه شلوغ است و طرفدار دارد؟: «این همان چیزی است که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در روزگار امروز برایمان داشته‌است. بیشتر از این‌که ذهن و باطنت را زیبا و پر کنی، همه فکر و ذکرت، زیبایی اندام و همه اقدامات متعارف و نامتعارفی باشد که به ظاهر ختم می‌شود.» این را غفور شیخی، جامعه‌شناس به جام‌جم می‌گوید و می‌افزاید تا سال‌ها پیش، این حجم از توجه به ظاهردغدغه افراد نبود، اما انگار حالا دیگر نمی‌شود به آن توجه نکرد: «وقتی مدام در حال گردش در شبکه‌های اجتماعی هستیم و با انواع و اقسام چهره‌ها و اندام‌ها مواجه می‌شویم که زیبایی‌شان چشمگیر است، طبیعتا جوان هم می‌گوید پس چرا من شبیه این‌ها نباشم و این کار را نکنم؟ البته زیبایی و توجه به زیبایی اصلا موضوع بدی نیست، اما نه به هر قیمتی!»

بدیهی است که اختصاص بخش معقولی از هزینه جامعه به زیبایی و تناسب اندام، طبیعت هر جامعه‌ای است، اما گاهی آمار‌ها بالاتر از میزان طبیعی می‌روند و همین افراط می‌تواند نشانگر این باشد که در این جامعه، ظاهر زیبا اهمیت بیشتری از باطن زیبا دارد: «موضوعی که می‌تواند رفته رفته جامعه را به سمت سطحی‌نگری و انحطاط بکشاند.» در صورتی که پیروزی یک‌جامعه به عوامل بسیاری ازجمله علم و تخصص و... بستگی دارد.

مکمل‌های زیبایی یعنی همه آن ابزار و وسایلی که با استفاده از آن می‌توان اصطلاحا زیباتر شد؛ هر آن‌چیزی که می‌تواند پوست، موناخن، چهره و... را از حالت طبیعی خارج کند و با چاشنی‌های مختلفی مانند رنگ وجهه بهتری به آن بدهد. مکمل‌هایی که آن‌قدر خاطرخواه دارند که گردش مالی‌شان به ۱۷۵۸میلیارد تومان رسیده و آن را در جایگاه صدر تولید مکمل قرار داده است. البته مکمل‌های ورزشی هم دست کمی از آن‌ها ندارد و با گردش مالی ۵۶۴میلیارد تومان در رتبه‌های بعدی قرار گرفته است. یک نگاه کلی به این گردش‌های مالی هم می‌تواند نشان دهد جوان‌های جامعه ما تا چه میزان به‌زیبایی ظاهرشان اهمیت می‌دهند و شاید آن را مقدم بر هر موضوع دیگری در زندگی‌شان می‌دانند، وگرنه چرا گردش مالی خرید‌و‌فروش کتاب به این اندازه نیست؟: «طبیعتا یک جای کار می‌لنگد که ما با چنین آماری مواجه شده‌ایم؛ آنجایی که ما نتوانستیم علاقه نوجوان‌ها و جوان‌های‌مان را به سمت ذهن زیبا هدایت کنیم، اما دیگر رسانه‌ها توانستند ظاهر زیبا را برایشان با اهمیت کنند.» شیخی معتقد است وقتی در تمام محصولات رسانه‌ای، خودمان با دستان خود چهره و هیکل آدم‌ها را ملاک موفقیت قرار می‌دهیم، پس نباید عجیب باشد که همان شخصیت‌های بدنساز و آرایشگر در فیلم‌ها و سریال‌های‌مان، الگوی جوان‌های جامعه نباشند.