بوی عیدی، بوی ویروس

گروهی که تا همین چند وقت پیش احتمال کمی برای ابتلا و بستری‌شان وجود داشت اما حالا همه‌چیز برعکس شده است؛ آن‌قدر که آمارهای ایران و جهان نشان می‌دهد ابتلای کودکان به کرونا در پیک امیکرون حدود ۲۰ تا ۳۰درصد نسبت به دلتا بیشتر است.

آن‌طور که نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد هرچه ویروس‌ جهش پیدا می‌کند درگیری گروه سنی زیر ۱۸ سال هم بیشتر می‌شود؛ بنابراین شرط احتیاط این است که نسبت به واکسیناسیون کودکان اقدام کنیم؛ اتفاقی که متاسفانه در کشور ما کمتر به آن توجه می‌شود.

درواقع حالا و در شرایطی که اوضاع واکسیناسیون بزرگسالان قابل‌قبول است و ما در سراشیبی موج ششم هستیم استقبال خانواده‌ها از واکسیناسیون کودکان، در حد مطلوبی نیست؛ موضوعی که در آستانه تعطیلات عید نوروز و سفرهای نوروزی می‌تواند نگران‌کننده باشد اما واقعا این نگرانی‌ها چقدر بجاست؟

در اولین روزهای شروع پاندمی کرونا، شناخت همه آدم‌ها از این ویروس و این بیماری کافی نبود؛ موضوعی که نمی‌شود آن را انکار کرد. احتمالا به همین دلیل بود که به نقش کودکان در انتقال کووید ــ 19 کمتر پرداخته شد؛ آن‌قدر که حتی بعضی‌ کارشناسان معتقد بودند کودکان کرونا نمی‌گیرند و ناقل هم نیستند. چنان‌که در گزارش‌های اولیه‌ای که از سازمان‌های بهداشتی به گوش می‌رسید، درصد ابتلای افراد زیر 18سال به کرونا 10درصد و میزان بستری هم زیر 3درصد بود؛ اما این‌طور نبود.

احسان مصطفوی، متخصص اپیدمیولوژی انستیتو پاستور ایران به پوشش گسترده واکسیناسیون و روشن‌شدن تاثیر بیماری کودکان اشاره می‌کند و می‌گوید: «با فراگیری و گسترش واکسیناسیون در بزرگسالان، افرادی که دارای بیماری زمینه‌ای بودند و جزو گروه‌های پرخطر محسوب می‌شدند، به یک ایمنی نسبی رسیدند؛ موضوعی که باعث شد روزبه‌روز فرم‌های مختلفی از بیماری در کودکان که تا به آن روز واکسینه نشده بودند، بیشتر و مشخص‌تر شود.» واکسیناسیونی که بعد از مدتی معلوم شد لازم بود برای کودکان و افراد زیر 18سال هم اجرایی شود.

کودکان و موج ششم

براساس اطلاعات جدید می‌توان گفت شیوع سویه امیکرون، توانست رکورد تازه‌ای از خودش در دنیای کودکان به‌جا بگذارد؛ آن‌قدر که چیزی حدود 25درصد موارد ابتلا و حدود 20درصد موارد بستری در موج جدید، ناشی از شیوع سویه امیکرون، در افراد زیر 18سال بود: «مقداری که نسبتا قابل‌توجه است و از این نظر که کودکان هم می‌توانند مبتلا به کووید و فرم‌های شدیدی از آن شوند، باید مورد توجه قرار گیرد.» این را مصطفوی می‌گوید که معتقد است که حتی از مرگ‌های ناشی از کووید ــ 19 در افراد زیر 18سال هم نباید غافل شد.

این‌طور که متخصصان می‌گویند، علت پررنگ‌شدن ابتلای کودکان در موج ششم، واکسینه‌شدن سایر گروه‌های جامعه و ایمنی نسبی آنهاست؛ واقعیتی که کودکان شامل حال آن نشده بودند و روبه‌رو شدن با چنین پیامدی خیلی دور از انتظار نبود.

واکسنی که نزده‌ایم

حالا از آن روزهایی که روز و شب‌مان چشم‌انتظار واکسن بودیم گذشته‌ایم و چیزی که در کشور در دسترس است، واکسن است.

واکسنی که البته برخی از افراد هنوز در برابر آن مقاومت می‌کنند؛ مقاومتی که انگار این‌روزها به کودکان رسیده است: «در اکثر مطالعات، کودکان بستری در بیمارستان‌ها، به‌خصوص بخش مراقبت‌ویژه، مربوط به افرادی بود و البته همچنان هست که واکسینه نشده‌اند.»

موضوعی که احسان مصطفوی آن را به چشم دیده و معتقد است با تزریق واکسن در گروه سنی زیر 18سال، می‌توانیم از این بحران هم عبور کنیم: «واقعیت این است که از اواسط پاییز امسال، واکسیناسیون گروه سنی 12 تا 18سال آغاز شده است. از طرف دیگر، بیشتر از یک‌ماه است که کودکان زیر 12سال هم واکسینه می‌شوند.» و خب چه اتفاقی بهتر از این؟ «برای همین است که همه انتظار ما در روزهای شروع واکسیناسیون این گروه‌ سنی این بود که این رده سنی که تقریبا 20درصد جامعه را تشکیل می‌دهند، هرچه زودتر به پوشش مطلوب واکسن برسند.» اتفاقی که تا به امروز نیفتاده است و این‌طور که معلوم است، استقبال خانواده‌ها از واکسینه‌شدن این رده سنی، خیلی چشمگیر و قابل‌قبول نیست.

در این میان، مسعود یونسیان، دیگر اپیدمیولوژیست هم معتقد است که توسعه پوشش واکسیناسیون در رده سنی زیر 12سال، تاثیر چشمگیری در کاهش ابتلا به فرم‌های متفاوت این بیماری دارد: «به‌خصوص این‌که این بچه‌ها خیلی اهل مراعات کردن پروتکل‌های بهداشتی نیستند و نمی‌توانند آن‌طور که باید، خودشان را از ابتلا به بیماری مصون نگه دارند.»

یک نوروز واکسینه

واکسینه شده یا نشده؛ مصطفوی عمیقا معتقد است که بهتر است امسال هم دور سفرهای نوروزی را خط بکشیم و آن را به تعویق بیندازیم. سفرهایی که می‌توانند دوباره ما را به شرایط بحرانی جدیدی برسانند: «اما با ‌وجود این، واکسینه به سفر رفتن، بهتر از این است که بدون تزریق واکسن، خودمان را به تعطیلات عید و سفرها و تفریحات نوروزی برسانیم.»

او که معتقد است هنوز هم برای تزریق واکسن به کودکان دیر نشده به جام‌جم می‌گوید: «طبق شواهد، افراد بزرگسال خانواده به نسبت قابل‌قبولی واکسینه شده‌اند، اگرچه هنوز انتظار است استقبال از دز سوم بیشتر شود اما اگر کودکان آنها، هنوز واکسن نزده‌اند، بهتر است که تا پیش از آغاز سفر، حداقل دز اول واکسن را دریافت کنند. چراکه دز اول می‌تواند یک ایمنی نسبی در بدن کودکان ایجاد کند. البته که طبیعتا با تزریق دز دوم، انتظار ایمنی مطلوب‌تری را در کودکان داریم.» واکسنی که از نظر متخصصان، حتی یک دز آن هم می‌تواند در ایام عید، محافظی هرچند کم اما بااهمیت در برابر ابتلا کودکان به ویروس کرونا باشد:« انتظار است با تزریق واکسن، این بچه‌ها ناقل بیماری به اعضای خانواده‌شان نباشند؛ موضوعی که در جابه‌جایی بین شهرها و قرار گرفتن در جمعیتی متراکم اهمیت بسیار زیادی دارد.» این را یونسیان می‌گوید و بیشتر از این‌که نگران فرم شدید بیماری در کودکان باشد، آنها را ناقلانی جدی می‌داند که می‌تواند ایام نوروز را برای اعضای خانواده تلخ کند:« حداقل پیامد واکسینه نشدن کودکان این است که شیب نزولی امروز ما را دچار اختلال کند حتی اگر ما را به موج جدیدی در اولین روزهای سال نو نرساند.»

نوروزی به دور از کرونا

« ما چه کار تشویقی برای ترغیب گروه سنی 5 تا 12سال برای تزریق واکسن انجام داده‌ایم؟» موضوعی که مصطفوی آن را یکی از دلایل مهم استقبال نکردن کودکان و خانواده‌هایشان برای واکسیناسیون می‌داند: «در همه رده‌های سنی به جز رده زیر 12سال، ترغیب‌هایی از سمت محل تحصیل ، محل کار و ارائه خدمات اجتماعی صورت گرفت که بسیاری از افراد آن را دلیلی برای تزریق واکسن می‌دانستند اما اختیاری بودن واکسیناسیون در گروه سنی زیر 12سال و بیان شبهاتی در مورد واکسن‌های در دسترس، باعث شده است استقبال خوبی در این گروه سنی از واکسن نشود.» البته کسی نمی‌تواند منکر این موضوع شود که حساسیت خانواده‌ها برای این گروه سنی بسیار زیاد است؛ حساسیتی که شاید با آگاهی و اطلاع‌رسانی به تعادل برسد. آگاهی از این‌که واکسینه شدن کودکان در تعطیلات نوروز، بهتر از روی دیگر این ماجراست.

«همه‌چیز که به سفر نیست حتی دید و بازدیدهای نوروزی و سر زدن به پدربزرگ و مادربزرگ‌ها هم می‌تواند خطرساز باشد.»

این را مسعود یونسیان می‌گوید که معتقد است کودکانی که واکسینه نشده‌اند، می‌توانند خطر ابتلا به بیماری را به خانه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایشان ببرند که ذوق دیدن و بوسیدن نوه‌هایشان را دارند:« و خب چه بهتر که با خیال راحت و بدنی ایمن به دیدن آنها برویم تا این‌که شاید ناقل ویروسی باشیم که آن‌ را در آخرین روزهای سال و از حضور در تجمعات و خریدهای عید گرفته‌ایم.»

برای همین است یونسیان مدام از نقش مهم کودکان واکسینه‌نشده در آلوده شدن خودشان و انتقال بیماری به دیگران می‌گوید و معتقد است هنوز هم برای واکسن زدن دیر نشده است:« اتفاقا که همین روزهای آخر سال، فرصت بسیار خوبی است که با ایمنی ناشی از واکسن زدن به پیشواز سال نو برویم؛ سالی که می‌توانیم امیدوار باشیم دید و بازدیدهایش برایمان پشیمانی به بار نمی‌آورد.» البته او هم مانند همه کارشناسان این حوزه می‌گوید علاوه بر واکسن، ایجاد تهویه مناسب و رعایت فاصله فیزیکی از دیگر مسائلی است که در ایام تعطیلات عید می‌تواند احتمال بیماری را کم کند.

نرگس خانعلی‌ زاده - جامعه / روزنامه جام جم