رفع گرفتگی عضلانی با «پی‌ ان‌ اف»

آن دسته از گرفتگی‌ها که به علت یک ضربه یا بلندکردن بارسنگین یا نشستن‌طولانی در یک وضعیت نامناسب یا عرق‌ کردن و در معرض هوای سرد قرارگرفتن به‌وجود می‌آید، اسپاسم عضله نام دارد و معمولا با تجویز فیزیوتراپی و تزریق یا خوردن داروهای شل‌کننده درمان می‌شوند. اسپاسم عضلات بیشتر در ماهیچه‌های اطراف ستون‌ فقرات بروز می‌یابد مثل اسپاسم ماهیچه‌های گردن یا کمر.

دسته دیگر گرفتگی‌ها منشأ مغز و اعصاب دارد و در افرادی که دچار ضربه‌مغزی یا سکته‌مغزی شده‌اند یا در کودکان فلج‌مغزی دیده می‌شود که در این موارد هم فیزیوتراپی و داروهای ضدتشنج عصب تجویز می‌شود. این نوع گرفتگی‌ها که «اسپاستی‌ سیتی» نام دارند اغلب در عضلات اندام‌های فوقانی و تحتانی بروز می‌یابند و معمولا تغییر شکل و سفتی دست و پا را باعث می‌شوند.

با اینکه این دو نوع گرفتگی عضله منشأ متفاوت دارد و به لحاظ نوع بیماری کاملا با هم فرق می‌کنند و حتی دارودرمانی تقریبا غیرمشابه دارند اما در فیزیوتراپی یک روش‌درمانی خاص به نام «پی‌ان‌اف» برای‌شان مطرح است که در آن فیزیوتراپیست با اعمال فشار به سر، تنه، کمر و اندام‌های فوقانی و تحتانی و گرفتن انقباض از عضلات بیمار و به‌دنبال این انقباض‌ها، اعمال کشش به آن ماهیچه‌ها باعث کاهش فعالیت و آرام‌سازی آنها می‌شود.

با کشش عضلات به‌دنبال انجام یک انقباض، ماهیچه رهاشده، دامنه حرکتی مفصل افزایش‌یافته و بیمار احساس تسکین و آرامش می‌کند. پی‌ان‌اف تسهیل عصبی عضلانی حس عمقی در عضلات و مفاصل است.

حس عمقی همان حس حرکت در مفاصل و عضلات است که با گیرنده‌های عصبی که در تاندون عضلات و کپسول مفاصل قرار دارند مانند حس‌های لمس، گرما، سرما و درد به مغز مخابره می‌شود و وضعیت قرارگیری و حرکت مفاصل و اندام‌ها را کنترل می‌کند.

تسهیل و تحریک حس عمقی با پی‌ان‌اف در فیزیوتراپی، حرکت و عملکرد طبیعی را به بیمار برمی‌گرداند و در بسیاری از موارد از تزریق داروها و سوزن زدن بهتر عمل می‌کند؛ خصوصا بیمارانی که علاوه بر آسیب‌های اسکلتی- عضلانی- عصبی از اختلالات روحی و روانی هم رنج می‌برند، این روش درمانی می‌تواند نسبت به تزریق دارو و سوزن‌زدن، روش مؤثرتر و خوشایندتری باشد.

دکتر پرهام پارسانژاد - فیزیوتراپیست / روزنامه جام جم