قصه فراز و فرودهای جف بزوس؛ مردی که با کتابفروشی پولدارترین مرد جهان شد!

رازهای مرد ۱۸۸میلیارد دلاری

در هفته‌های گذشته در میان اهالی کسب‌وکار همه‌جا صحبت از کناره‌گیری غافلگیرکننده جف بزوس، مدیرعامل و بنیانگذار یکی از غول‌های مطرح حوزه فروش اینترنتی در دنیا یعنی آمازون بود.

کد خبر: ۱۳۰۴۹۵۵

کارآفرین مشهوری که گفته می‌شود حتی انتقال مسوولیتش از لحاظ نظم و برنامه‌ریزی بی‌نظیر و مثال‌زدنی بوده است.

بدون شک می‌توان گفت بزوس از موفق‌ترین و تأثیرگذارترین چهره‌های دنیای کارآفرینی است که با پرورش ایده‌های خلاقانه ذهنی‌اش و تداوم نوآوری در شیوه کاری‌اش در کمتر از سه دهه از ایده فروش کتاب نه‌تنها در جایگاه ثروتمندترین فرد دنیا قرار گرفت، بلکه حتی تغییرات شگفت‌انگیزی را در زندگی روزمره مردم دنیا به‌ویژه در حوزه خرید اینترنتی به‌وجود آورد؛ تغییراتی که حالا به بدیهیات امروز زندگی بشر تبدیل شده است.

این اتفاق فرصت خوبی برای بازخوانی زندگی و تفکرات شاخص نابغه‌ای است که با وجود حواشی مختلفی که در طول دوره کاری‌اش با آنها روبه‌رو شد، همچنان نامش در میان موفق‌ترین کارآفرینان دنیا می‌درخشد.

فروشگاه اینترنتی آمازون از ایده ساده کتابفروشی آنلاین درست در زمانی شکل گرفت که حتی اینترنت در زندگی مردم هنوز جایگاهش را به ‌‎اندازه امروز پیدا نکرده بود.

کتابفروشی‌ای که امروز به یکی از معتبرترین فروشگاه‌های اینترنتی جهان تبدیل‌شده و صاحبش را حتی پس از جدایی از همسرش و نصف‌شدن دارایی‌هایش در جایگاه یکی از سه مرد ثروتمند جهان حفظ کرده است.

بزوس در مسیر گسترش امپراتوری

وقتی موضوع کناره‌گیری جف بزوس از جایگاه مدیرعاملی آمازون مطرح شد، بسیاری از ما این تصور برایمان ایجاد شد که لابد این کارآفرین سختکوش از همه فراز و فرودهای کارآفرینی و مدیریت خسته‌شده و احتمالا به دنبال آرامش و بازنشستگی است اما برخلاف بسیاری از کناره‌گیری‌های مشابه، استعفای بزوس از مدیرعاملی آمازون به معنی بازنشستگی او نیست بلکه فقط قرار است از صندلی مدیرعاملی آمازون فاصله بگیرد.

به گفته بزوس در نامه‌ای که به دلیل همین تغییر مهم برای کارکنانش ارسال کرده بود، قرار نیست فرزند خلفش «آمازون» را در دوران اوج و شکوفایی به عنوان یکی از ارزشمندترین شرکت‌های دنیا رها کند بلکه فقط می‌خواهد سکان مدیریت آن را به یکی از یاران با‌وفایش، اندی جیسی بسپارد؛ کسی که از سال‌های ابتدایی راه‌اندازی آمازون، همراه و هم‌قدم بزوس بوده است. جیسی پیش از این بخش «یارانش ابری آمازون» یا همان سرویس وب آمازون(AWS) را که یکی از موفق‌ترین بخش‌های این شرکت است، مدیریت می‌کرده و توانمندی‌های مدیریتی خود را در آن دوران به‌خوبی نمایش داده است. بزوس نیز از این به بعد به عنوان رئیس هیات‌مدیره شرکت او را یاری خواهد کرد.

جف بزوس علت این کناره‌گیری را رسیدگی به‌دغدغه‌های دیگر و امور مربوط به سایر شرکت‌ها و بنیادهای مالی‌اش از جمله شرکت فضایی بلواوریجین، بنیاد روز اول، بنیاد زمین بزوس و روزنامه واشنگتن‌پست اعلام کرده است.

به عقیده بزوس، آمازون امروز در دوران درخشش قرار دارد و باید همچنان پرشتاب مسیر خلاقیت و نوآوری را طی کند. به‌همین خاطر در تلاش است تا زمان و انرژی بیشتری را برای پرورش سایر مجموعه‌هایش صرف کند. رقابت تنگاتنگ بزوس و ایلان ماسک برای رسیدن به مریخ و از سوی دیگر جابه‌جاشدن اخیرشان در جایگاه ثروتمندترین فرد جهان نیز شاید در این تصمیم‌گیری بی‌اثر نبوده باشد.

از خلاقیت دوران تحصیل تا تحقق رویا

جفری پترسون بزوس که او را با نام جف بزوس می‌‌شناسیم، وقتی دانش‌آموز دبستانی بود، انشایی در مورد فانی‌بودن زمین نوشت و اشاره کرد باید به این فکر کنیم که در خارج از زمین به‌دنبال جایی برای زندگی باشیم. آن موقع بزوس فقط رویای خود را نوشته بود اما حالا به طور جدی در این مسیر قدم برمی‌دارد و در سخنرانی‌های مختلف خود از ایده‌هایش برای رسیدن به مریخ می‌گوید.

او در دوران تحصیلش در دبیرستان فعالیت‌های خود را در زمینه خلاقیت و نوآوری شروع کرده بود. هنوز تحصیلش تمام نشده بود که «موسسه دریم» را به عنوان مرکزی برای ترویج خلاقیت در میان دانش‌آموزان تأسیس کرد. پس از پایان تحصیلاتش در رشته‌های مهندسی برق و علوم کامپیوتر از دانشگاه پرینستون در شرکت‌های مختلفی مشغول به کار شد تا در نهایت سال ۱۳۶۸/۱۹۹۰ در بانک سرمایه‌گذاری «دی.ئی. شاواندکو.» (D.E. Shaw & Co.) مشغول به کار شد و خیلی زود به سمت معاون ارشد این مجموعه دست پیدا کرد. مسوولیت بزوس در این شرکت، بررسی گزینه‌های ممکن برای سرمایه‌گذاری در بستر بکر و نوظهور اینترنت بود. طی همین بررسی‌ها بود که بزوس به ظرفیت بی‌نظیر اینترنت پی‌برد و اولین ایده‌اش در حوزه کارآفرینی شکل گرفت و یکباره تصمیم گرفت شغل پردرآمدش را رها کند و برای راه‌اندازی ایده کتاب‌فروشی مجازی‌ به شهر سیاتل مهاجرت کند. کار آمازون از پارکینگ خانه بزوس با تعداد انگشت‌شماری کارمند شروع شد و اولین کتاب از این کتاب‌فروشی تابستان ۱۳۷۴ خورشیدی فروخته شد.

آمازون، غول فروش اینترنتی

آمازون خیلی زود به مرجع و الگویی برای فروش اینترنتی تبدیل شد. فروشگاهی اینترنتی که در ۲۴ساعت شبانه‌روز پاسخگو بود و با کاربری ساده‌ به‌مخاطبانش پیشنهاد می‌داد تجربه خود را در مورد کتاب‌ها به اشتراک بگذارند، از تخفیف بهره‌مند شوند و پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده به کاربران ارائه می‌کرد. به‌تدریج بخش فروش سی‌دی و ویدئو نیز به‌این فروشگاه اضافه شد و سال ۱۳۷۷/ ۱۹۹۹ تعداد مشتریان شرکتش به حدود ۱۷میلیون نفر رسید.

از سال ۱۳۷۸/۲۰۰۰ بخش برگزاری حراجی‌ها و اضافه‌شدن فروشگاه‌های مجازی دیگر به این مجموعه در دستور کار قرار گرفت. همچنین با پیدایش کتاب‌های الکترونیکی، آمازون خیلی زود جایگاه خود را در این بازار جدید نیز تثبیت کرد.

به مرور با مطرح‌شدن نام آمازون و موفقیتی که در تغییر ذائقه خریداران ایجاد کرده بود، سرو کله فروشگاه‌های اینترنتی مختلف در حوزه‌های گوناگون پیدا شد.

اضافه‌شدن بخش فروش پوشاک، لوازم الکترونیک و سخت‌افزارها از جمله تحولات دیگر آمازون در ادامه فعالیتش بود.

سال ۱۳۸۳/۲۰۰۵ بخش جدیدی را به نام «مرکز خدمات وب آمازون» به مجموعه بزرگ آمازون افزود که بزرگ‌ترین مرکز یارانش ابری در جهان شد.

سال بعد از آن نیز آمازون یک دستگاه کتابخوان که قابلیت اتصال به اینترنت وایرلس را داشت تحت برند خود با نام با نام «کیندل» به بازار عرضه کرد تا در کنار کتاب فیزیکی بتواند پیشروبودنش را در حوزه کتاب الکترونیک نیز حفظ کند.

بزوس با این آینده‌نگری توانست درآمد آمازون را سال ۱۳۸۵/۲۰۰۷ به حدود ۱۵میلیارد دلار برساند. درآمدی که حالا پس از گذشت نزدیک به‌۲۵سال از تاسیس آمازون به حدود ۳۰۰میلیارد دلار رسیده و اکنون آمازون با ۳۱۰ میلیون کاربر در سراسر دنیا، بیش از ۵۸۰هزار کارمند دارد و نقش بزرگی در اشتغال‌زایی ایالات متحده ایفا می‌کند.

هر روز، روز اول است!

شاید بتوان گفت مهم‌ترین ویژگی که بزوس را از بسیاری از کارآفرینان هم‌نسلش متفاوت می‌کند، استقبال بیش‌ازحد او برای امتحان خلاقیت‌ها و ایده‌های جدید است.

بزوس معتقد است: «یک کارآفرین همیشه باید فرض کند در روز اول راه‌اندازی کسب‌وکارش قرار دارد و ایده‌های جدید و بکری را وارد کسب‌وکارش کند.» به گفته او مهم‌ترین رمز موفقیت آمازون نیز همین آزمودن ایده‌های جدید نه‌تنها براساس خواسته و ذائقه مشتری بلکه برای ایجاد ذائقه جدید در مشتریان بوده است. ایده‌هایی که هر یک در زمان خود بسیار خارج از محدوده تقاضای مشتری بودند اما امروز به بایدهای یک فروشگاه اینترنتی تبدیل شده‌ و البته بسیاری از آن ایده‌ها نیز شکست خورده‌اند. به‌همین خاطر با وجود این که آمازون شرکت موفقی در خرده‌فروشی است، همواره یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه فناوری‌های روز دنیا بوده است.

توجه کامل به جزئیات، رمز دیگر موفقیت بزوس در دنیای کارآفرینی است. در آمازون هیچ‌وقت دیده نشده که زمان تقریبی ارسال کالا مشخص شود. بزوس معتقد است: «فروشنده موفق کسی است که بتواند برای جزئیات مختلف کسب‌وکارش به مشتری متعهد باشد و مشتری نیز بتواند روی قول او حساب کند.»

ایجاد تجربه مطلوب موجب می‌شود حتی اگر ایده‌ای در میانه کسب‌وکار موفق عمل نکند، باز هم خیالتان راحت باشد که مشتریانتان همراهتان هستند. به همین خاطر است که بزوس در یک سال گذشته نیز که عالمگیری کووید ۱۹ موجب رکود اقتصادی شدیدی در دنیا شد، ۷۵ میلیارد دلار دیگر بر دارای‌اش افزود و اکنون با ۱۸۸میلیارد دلار ثروت، پس از ایلان ماسک دومین فرد پولدار جهان است.