روسای بالقوه

وابستگی به جریان چپ سنتی
مجید انصاری زاده 1333 از زرند کرمان است. نمایندگی مجلس شورای اسلامی،‌ نمایندگی مجلس خبرگان، معاونت پارلمانی و حقوقی ریاست‌جمهوری در دوران اصلاحات و همچنین دولت یازدهم و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام از جمله سوابق فعالیت‌های او هستند. انصاری به لحاظ تشکیلاتی در مجمع روحانیون مبارز عضویت دارد و در مجموع باید او را جزو اصلاح طلبان سنتی قلمداد کرد. حضور طولانی در قوای مقننه و مجریه و همچنین نهادهایی مثل مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نظام از تجربه بالای او حکایت دارد. انصاری گرچه به طیف اصلاح‌طلبان تعلق دارد و احتمال سرلیستی او در انتخابات مجلس یازدهم و همچنین نامزدی برای ریاست مجلس از سوی این جریان سیاسی وجود دارد اما با این وصف در برخی مقاطع شاهد فراز و نشیب‌هایی در تعاملات میان مجید انصاری و اصلاح‌طلبان افراطی بوده‌ایم. از این رو وی در مقطعی از سوی طیف مشارکتی‌ها به محافظه‌کاری متهم شد. در مجموع اگر حضور او در مجلس و حتی کسب کرسی ریاست مجلس از سوی انصاری را محتمل بدانیم به نظر می‌رسد که در اتخاذ مواضع از منظر یک عنصر حزبی متعلق به جریان چپ سنتی عمل خواهد کرد و با رویه‌های افراطی بخشی از اصلاح‌طلبان زاویه خواهد داشت.

نماینده‌ای با شور و حال دانشجویی
علیرضا زاکانی، نماینده دوره‌های هفتم، هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی را می‌توان از چهره‌های شاخص این دور از انتخابات مجلس شورای اسلامی دانست. او 54 ساله است و دکترای پزشکی هسته‌ای را از دانشگاه تهران گرفته است. او در مقطعی مسؤولیت بسیج دانشجویی را به عهده داشت و در سال 87 به همراه برخی چهره‌ها از جمله محمد دهقان و پرویز سروری، جمعیت رهپویان انقلاب را بنیان گذاشتند که به لحاظ سیاسی، تشکیلاتی نزدیک به جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی بود.
او در مقاطع مختلف تلاش کرده در مسائل روز اثرگذار باشد و بسیاری از مواضع او حالت افشاگری و جنجال‌برانگیز بوده است که از جمله آنها می‌توان به انتقاداتش از عملکرد دانشگاه آزاد در دوران ریاست‌ عبدا... جاسبی اشاره کرد.
زاکانی همچنین ریاست کمیسیون بررسی برجام در مجلس نهم را به عهده داشت و همواره یکی از منتقدان توافق هسته‌ای بوده است.
او در سال 92 یکی از چهره‌هایی بود که برای انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرد اما صلاحیت او از سوی شورای نگهبان تایید نشد. با این‌حال از ثبت‌نام او برای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که از قرار دادن خود در معرض رای نمایندگان برای ریاست مجلس ابایی ندارد.
اما نکته اینجاست که او در سال 84 ریاست ستاد محمدباقر قالیباف در انتخابات ریاست‌جمهوری را برعهده داشت و اکنون این سوال پیش می‌آید که آیا با توجه به نزدیکی او با قالیباف با این چهره‌ سیاسی در کسب کرسی ریاست مجلس رقابت خواهد کرد؟

اصلاح‌طلب با اعتمادبه‌نفس
مصطفی کواکبیان، چهره‌ای اصلاح‌طلب است که اگرچه خودش همیشه تلاش دارد به عنوان یکی از رهبران اصلاح‌طلب مطرح باشد اما تا به حال این تلاش‌ها موفق نبوده و هیچ‌گاه نتوانسته محور وحدت میان اصلاح‌طلبان باشد. او که در مجلس هشتم از سمنان نماینده شده بود در مجلس دهم در فهرست اصلاح‌طلبان از تهران وارد بهارستان شد و در دوره چهارساله این مجلس یک بار شانس خود را برای کسب کرسی ریاست آزمود اما این تجربه چندان برایش خوشایند نبود و رای بسیار پایینی کسب کرد که البته بعدا اعلام کرد قبل از رای‌گیری، انصراف داده بوده است. با این‌حال این مسائل چیزی از اعتماد به نفس او کم نکرد و در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 به عنوان نامزد ثبت نام کرد که البته از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت نشد.
او پیش از این در انتخابات 84 و 92 نیز در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده بود که در آن دو دوره نیز سرنوشت مشابهی داشت و بدین ترتیب شاید بتوان او را یکی از چهره‌های مصمم برای انتخابات ریاست‌جمهوری هم دانست. با همه این‌ها کواکبیان 57 ساله را باید در صورت ورود به مجلس آینده، بدون شک یکی از شاخص‌ترین چهره‌های اصلاح‌طلب در این مجلس دانست و با توجه به نیم‌نگاهی که در مجلس فعلی به کرسی ریاست داشت در مجلس آینده نیز چنین تلاش‌هایی از سوی او بعید به نظر نمی‌رسد.

نماینده‌ای از جامعه روحانیت
غلامرضا مصباحی‌مقدم (زاده ۲۰ تیر ۱۳۳۰ در مشهد)، سیاستمدار اصولگرا، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در ادوار هشتم و نهم و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است. وی در مجلس نهم رئیس کمیسیون برنامه و بودجه بود. او در سال ۱۳۷۸ به عضویت شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز درآمد و هم‌اکنون سخنگوی مهم‌ترین حزب اصولگرایان، جامعه روحانیت مبارز است. او در این دوره به طور همزمان علاوه بر انتخابات مجلس در انتخابات میاندوره‌ای مجلس خبرگان هم ثبت‌نام کرده است.
هنوز تا انتخابات مجلس یازدهم بیش از دو ماه باقی مانده است اما اگر حضور اکثریتی اصولگرایان در مجلس آتی را در صورت ائتلاف، محتمل بدانیم ورود مصباحی‌مقدم به مجلس و مطرح شدن نام او به عنوان یکی از گزینه‌های ریاست مجلس قابل پیش‌بینی است. با توجه به سوابق مصباحی‌مقدم او را باید جزو اصولگرایان سنتی دانست که همواره بر وحدت این جریان سیاسی حول محور جامعه روحانیت مبارز تاکید دارد. او در گفت‌وگویی عنوان کرده است که ائتلاف اصولگرایان بدون ارتباط با جامعه روحانیت در انتخابات گذشته به سرانجام نرسیده و برای این جریان سیاسی ناکامی در پی داشته است.
او همچنین تفرق و تشتت در جریان اصولگرا را ناشی از پیدایش احزاب جدید و جوانی دانسته است که به میدان آمدند و کوس استقلال زدند. با توجه به مواضعی که مصاحبی‌مقدم دارد می‌توان این‌گونه برداشت کرد که در صورت ریاست او بر مجلس، عمدتا در مسیری حرکت خواهد کرد که خط مشی جامعه روحانیت مبارز در آن پررنگ خواهد بود.

پزشک آذری
مسعود پزشکیان( زاده 1333 در مهاباد)، نایب رئیس فعلی مجلس و فعال سیاسی اصلاح‌طلبی است که سابقه تصدی وزارت بهداشت و درمان در دوره اصلاحات را دارد. وی از دوره هشتم مجلس تا کنون توانسته رای مردم تبریز برای حضور در مجلس را کسب کند و برای انتخابات مجلس یازدهم نیز از همان حوزه انتخابیه ثبت‌نام کرده است.
با توجه به غیبت چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب در انتخابات مجلس یازدهم، از او به عنوان یکی از گزینه‌های بالقوه جریان اصلاح‌طلب برای ریاست مجلس آینده یاد می‌شود اما او در جمع خبرنگاران اعلام کرده که برنامه‌ای برای ریاست قوه مقننه ندارد.
رویه او در زمان فعالیتش در وزارت بهداشت و درمان به‌ویژه در ارائه برخی از طرح‌ها به‌گونه‌ای بود که مخالفت‌هایی را در مجلس ششم که اکثریت آن با اصلاح‌طلبان بود در پی داشت و از همین رو مقدمات استیضاح او فراهم شد. گرچه پزشکیان توانست از مجلس ششم رای اعتماد بگیرد اما با این وصف رویکردهای او در دوره‌های بعدی نشان داد که با اصلاح‌طلبان افراطی میانه‌ا‌ی ندارد. او گرچه در انتخابات متعدد در فهرست اصلاح‌طلبان قرار دارد اما ارتباط تشکیلاتی با آنها ندارد.

نماینده پرحاشیه
علی مطهری، فرزند 62 ساله شهید مطهری است که در سه دوره اخیر مجلس شورای اسلامی، به نمایندگی از مردم تهران در بهارستان حضور یافته است.
به لحاظ سیاسی نمی‌توان جایگاه مشخص و دقیقی برای مطهری در میان جریان‌های سیاسی تعیین کرد زیرا او در برخی موضوعات فرهنگی، مواضعی شبیه به اصولگرایان دارد و در بعضی مسائل سیاسی، موضع‌گیری‌هایی مشابه اصلاح‌طلبان تندرو اتخاذ می‌کند.
علاوه بر اینها برخی رفتارهای شخصی او باعث شده تا این چهره به یکی از نمایندگان حاشیه‌ساز در سال‌های اخیر تبدیل شود. فارغ از این‌که مطهری خودش را اصولگرا بداند یا اصلاح‌طلب اما مروری بر انتخابات دوره‌های اخیر نشان می‌دهد که او ابتدا به همراه اصولگرایان به مجلس راه یافت اما در طول سه دوره اخیر مجلس، رفته رفته مواضعی گرفت که بیشتر مورد پسند اصلاح‌طلبان بود و توانست با حمایت این طیف، چند سال کرسی نایب رئیسی مجلس را در اختیار داشته باشد هرچند در انتخابات اخیر، اصلاح‌طلبان حمایت چندانی از او نکردند و کرسی مطهری در سال آخر به یک اصولگرا رسید. اما به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان در مجلس یازدهم شرایط متفاوتی داشته باشند و همین مساله ممکن است مطهری را ترغیب کند که بار دیگر شانس خود را برای حضور در هیات رئیسه یا حتی ریاست مجلس بیازماید.

مرد میادین اجرا
علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی در دولت احمدی‌نژاد، از چهره‌های مطرح اصولگراست که در این دوره از انتخابات ثبت‌نام کرده است. او 54 سال دارد و متولد اردبیل است و سابقه استانداری استان اردبیل در دوره احمدی‌نژاد را هم در کارنامه دارد.
این چهره کم‌حاشیه، شخصیت جالبی دارد چرا‌که اگرچه همچنان او را به عنوان یکی از چهره‌های نزدیک به احمدی‌نژاد می‌شناسند اما مورد وثوق سایر اصولگرایان نیز هست و به عنوان مثال سید ابراهیم رئیسی در انتخابات 96، او را به عنوان رئیس ستاد انتخابات خود برگزید و جبهه پایداری‌ نیز او را قبول دارد.
حضور او در کابینه احمدی‌نژاد می‌تواند این امکان را نیز به او بدهد که در صورت کاندیداتوری برای ریاست مجلس، مورد اقبال برخی دیگر از وزیران دولت احمدی‌نژاد که تعدادشان در کاندیداهای این دوره از انتخابات مجلس کم نیست قرار بگیرد.
شاید دلیل چنین وضعیتی این باشد که نیکزاد بیشتر تلاش کرده از خود یک چهره اجرایی به نمایش بگذارد تا یک چهره سیاسی و در توصیف مشی اجرایی او نیز همین بس که دوران اوج پروژه بزرگ مسکن مهر در دوران وزارت او رقم خورد.
با توجه به چنین سوابقی، نیکزاد این ظرفیت را دارد که در صورت کاندیداتوری برای ریاست مجلس، مورد حمایت طیف‌های مختلف اصولگرا قرار بگیرد. علاوه بر این، آذری بودن نیکزاد می‌تواند در انتخابات هیات رئیسه مجلس برای او یک مزیت باشد و برخی نمایندگان آذری، فارغ از خط مشی سیاسی نیکزاد به او رای دهند. با این‌حال وضعیت او نیز از یک جهت شبیه به قالیباف است و آن این‌که او یک چهره اجرایی است در حالی که این وجه، چندان برای ریاست مجلس کارایی ندارد و این مسؤولیت بیشتر به درد چهره‌هایی می‌خورد که در سیاست‌ورزی، کارکشته‌تر باشند.

عبور از ریاست‌جمهوری؛ ورود به مجلس
محمدباقر قالیباف را می‌توان شاخص‌ترین چهره‌ این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی دانست. این خلبان 58 ساله که سابقه حضور در سه دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را در کارنامه دارد در سال 96 چند ماه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری که در آن به نفع سید ابراهیم رئیسی کنار رفت بیانیه‌ای صادر کرد و در آن از جریانی به نام نواصولگرایی که پایه و اساس آن جوانان هستند سخن گفت.
او در خرداد نیز بیانیه دیگری صادر کرد و در آن از جوانان خواست خود را برای انتخابات مجلس آماده کنند. برخی خبرها نیز حکایت از این دارد که علاوه بر صدور چنین بیانیه‌هایی، قالیباف در ماه‌های اخیر در جلساتی با برخی از چهره‌های جوان، با آنها درباره انتخابات مجلس گفت‌وگو کرده است. بر این اساس می‌توان قالیباف را یکی از بابرنامه‌ترین کاندیداهای شاخص عنوان کرد که احتمالا در فهرستی با محوریت جوانان برای انتخابات اقدام خواهد کرد.
همچنین حضور چهره‌هایی از دو تشکل جمعیت آبادگران جوان و جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت در انتخابات که از جریان‌های نزدیک به قالیباف محسوب می‌شوند حکایت از این دارد که قالیباف بی‌گدار به آب نزده و تکیه او تنها به جوانان نیست.
قالیباف بیشتر به‌واسطه سابقه فعالیتش در شهرداری تهران و پیش از آن فرماندهی نیروی انتظامی برای مردم شناخته می‌شود. بر اساس این سابقه، برخی معتقدند مزیت رقابتی قالیباف نسبت به رقبایش، عمل‌گرایی و میدان‌داری در حوزه کار و عمران است، اما این مزیت در صحن مجلس کمتر به کار می‌آید. با این‌حال همچنان از این چهره سیاسی به عنوان اصلی‌ترین گزینه برای ریاست مجلس آینده یاد می‌شود.

کاندیدایی از حزب موتلفه
مصطفی میرسلیم از دیگر چهره‌های شاخص جریان اصولگرا برای این دوره از انتخابات مجلس است. او متولد 1326 در شهر تهران است و با توجه به سقف سنی 75 سال برای نمایندگان مجلس، در صورت ورود به مجلس احتمالا یکی از مسن‌ترین نمایندگان خواهد بود. میرسلیم در کارنامه خود مسؤولیت‌هایی از جمله سرپرستی نهاد ریاست‌جمهوری، وزارت ارشاد و عضویت در مجمع تشخیص را در کارنامه دارد. او از اعضای شورای مرکزی حزب موتلفه است و در سال 96، به عنوان کاندیدای این حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد که البته توفیقی به دست نیاورد. با توجه به این‌که میرسلیم در انتخابات سال 96 خارج از توافقات صورت گرفته در تشکیلات مرکزی اصولگرایان (جمنا) در انتخابات حضور یافت می‌توان این‌طور پیش‌بینی کرد که در صورت ورود به مجلس، شاید با استقبال چندانی از سوی اصولگرایان روبه‌رو نشود و اولویت این جریان سیاسی برای ریاست مجلس، چهره‌هایی به جز میرسلیم باشند. با این‌حال با توجه به این‌که هنوز نمی‌توان ارزیابی دقیقی درباره ترکیب مجلس آینده داشت ممکن است سوابق میرسلیم و مواضع نسبتا معتدلش، او را به گزینه بخش‌هایی از اصولگرایان و چهره‌های مستقل‌تر تبدیل کند.
سوابق میرسلیم نشان می‌دهد که اگرچه به لحاظ تشکیلاتی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی است اما چندان خود را به تبعیت از سیاست‌های این حزب مقید نمی‌داند.

دبیرکل جبهه پایداری
مرتضی آقاتهرانی، دبیرکل جبهه پایداری است؛ تشکیلاتی که از آیت‌ا... مصباح یزدی به عنوان رهبر معنوی آن یاد می‌شود و سال 88 پس از وقایع انتخابات ریاست‌جمهوری و نیز خانه‌نشینی محمود احمدی‌نژاد، اعلام موجودیت کرد.
این جریان سیاسی اگرچه به عنوان زیرمجموعه‌ای از جریان اصولگرایی شناخته می‌شود اما انتقادات زیادی نسبت به خط مشی غالب این جریان دارد. با وجود این در بزنگاه‌ها نشان داده که حاضر است از برخی انتقادات خود صرفنظر کند و در مقابل رقیب با سایر اصولگرایان ائتلاف کند که نمونه آن در انتخابات مجلس دهم بود.
آقاتهرانی که مسؤولیت این تشکیلات را به عهده دارد همواره به عنوان یکی از چهره‌های مورد قبول سایر اصولگرایان مطرح بوده و در انتخابات مجلس دهم نیز اگرچه به دلیل راهیابی تمام اعضای لیست امید در تهران به مجلس نتوانست راهی بهارستان شود اما در میان کاندیداهای اصولگرای تهران، یکی از بالاترین رای‌ها را کسب کرد.
در چنین شرایطی در صورت حضور احتمالی آقاتهرانی در مجلس آینده می‌توان از او به عنوان یکی از کاندیداهای مطرح اصولگرا برای کسب ریاست مجلس یاد کرد و حتی اگر این اتفاق نیفتد به نظر می‌رسد کسب ریاست فراکسیون اصولگرایان در مجلس آینده، برای او کار چندان سختی نباشد.