سقوط آزاد مکرون

حتی برگزاری نشست فوق‌العاده اخیر رئیس‌جمهور و مقامات اقتصادی دولت بر سر اصلاح قوانین بازنشستگی و خدماتی نیز به خروجی و تصمیم مهم و تعیین کننده‌ای منتج نشد. اعتصاب‌های اخیر، منجر به اخلال در زندگی روزمره شهروندان فرانسوی شده است. در این میان اعتصاب کارکنان بخش حمل‌ونقل عمومی بیش از هر مورد دیگری زندگی مردم عادی را مختل کرده است بااین‌حال، اتحادیه‌های اصلی راه‌آهن، خواستار ادامه اعتصاب کارکنان تا رسیدن به توافق مطلوب با دولت هستند. این اعتصاب موجب شده است مردم برای جابه‌جایی به خطوط اتوبوسرانی روی بیاورند؛ در حالی که اتوبوس‌ها در فرانسه ظرفیت و توان جابه‌جایی حجم انبوهی از مردم را ندارند. اعتصاب قطارها در پاریس و مارسی به‌گونه‌ای است که به‌طور متوسط، از هر600 قطار تندرو تنها یک قطار و از هر ده قطار عادی یک‌قطار مسافران را جابه‌جا می‌کند.

تلفیق قدرت جلیقه زردها و طیف‌های ناراضی از سیاست‌های دولت می‌تواند در آینده‌ای نزدیک مولد بحران‌های شدید و غیرقابل‌مهاری برای کاخ الیزه باشد. جلیقه زردها وعده داده‌اند همچنان به تظاهرات اعتراضی خود در شهرهای مختلف فرانسه ادامه دهند.
آنها درصددند با تغییر کانون تظاهرات و گسترش دامنه آن از پاریس به دیگر شهرهای فرانسه، افکار عمومی کل کشورشان را با این مسأله درگیر کنند. از سوی دیگر، یارگیری جلیقه زردها میان اصناف و اقشار مختلف شهروندان فرانسوی ادامه دارد.
در تازه‌ترین موارد، کشاورزان فرانسوی وعده داده‌اند به تظاهرات اعتراضی جلیقه زردها در مواجهه با دولت مکرون بپیوندند. آنها به‌خوبی می‌دانند پیوستن آنها به یک بستر اعتراضی مستمر، به‌مراتب تأثیرگذارتر از تظاهرات مستقل آنها علیه کاخ الیزه خواهد بود. این موضوع مکرون و دیگر مقامات کاخ‌الیزه را نگران کرده است.
رئیس‌جمهور جوان فرانسه به‌خوبی می‌داند گسترش دامنه اعتراضات در فرانسه و پیوستن اصناف و اقشار ناراضی از دولت (اعم از بازنشستگان، پرستاران، کارگران و دانشجویان) به تظاهرات، قدرت مهار آن از سوی دولت و پلیس فرانسه را به‌شدت کاهش خواهد داد.
مطالبات معترضان بنیادین است
هم‌اکنون ما با حجم انبوهی از مطالبات عمیق مردمی در فرانسه و متعاقباً دیگر کشورهای اروپایی روبه‌رو هستیم که جملگی نسبت به ساختارهای موجود در این کشور معترض هستند. این قاعده به‌صورت خاص در خصوص جلیقه زردها نیز صادق است. جلیقه زردها، یک گروه معترض معطوف به اهداف بزرگ‌تر هستند. بی‌دلیل نبوده است که اعتراضات جلیقه زردها اخیراً وارد هفته پنجاه و ششم شد! برخلاف محاسبات نادرست اولیه کاخ الیزه و کشورهای اروپایی، جنبش جلیقه زردها صرفاً در واکنش به افزایش قیمت سوخت توسط دولت فرانسه به وجود نیامده است. این معترضان اهداف کلان‌تری از جمله مواجهه با نظام سرمایه‌داری حاکم بر فرانسه و اصلاح بنیادین ساختار رفاهی و اجتماعی کشورشان را در سر می‌پرورانند. این مطالبه گری طی یک سال و نیم اخیر به‌شدت میان لایه‌های مختلف اجتماعی در فرانسه تقویت‌شده است.
اتحادیه اروپا نگران است
مقامات ارشد اتحادیه اروپا و به خصوص سران منطقه یورو، با نگرانی شدید طی یک سال و نیم اخیر تحولات جاری در فرانسه را مورد رصد قرار داده‌اند. ادامه حیات جنبش جلیقه زردها، آن‌هم درحالی‌که برخی مقامات اروپایی از طول عمر کوتاه این اعتراضات خبر داده بودند، مولد نگرانی‌ها و دغدغه‌های گسترده‌تری میان اروپایی‌ها بوده است. تجزیه‌وتحلیل شعارها و مطالبات معترضان حاضر در جمع جلیقه زردها نشان داده است آنها نسبت به رویکرد سیاسی و اقتصادی حاکم بر اتحادیه اروپا و منطقه یورو نیز دید مثبتی ندارند.
ازاین‌رو در تحلیل ماهیت، هویت و هدف جلیقه زردها، نباید دچار خطای محاسباتی شد و اعتراضات و خواسته‌های آنها را به‌مثابه اعتراضات مقطعی و سطحی مورد تحلیل و بررسی قرار داد. واقعیت این است اعتراضات جاری در فرانسه، ماهیتی بنیادین و زیربنایی دارد. به عبارت بهتر، در اینجا ما با پدیده‌ای سطحی و روبنایی مواجه نیستیم. نوع رفتار معترضان، شعارهایی که آنها سر می‌دهند و خشمی که بر فضای تظاهرات حاکم است، نشان‌دهنده انفجار جامعه فرانسه و تمایل ذاتی آن مبنی برگذار از وضعیت موجود جامعه است. پرسش اصلی سران اروپایی این است که چنین اعتراضاتی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و خصلت دربرگیرندگی آنها در قبال دیگر کشورهای اروپایی چگونه قابل تفسیر است؟
خاستگاه اعتراضات فعلی در اروپا کجاست؟
موضوع دیگری که باید در تحلیل شرایط حاکم بر فرانسه و اروپا مدنظر قرار داد، به خاستگاه فعلی اعتراضات بازمی‌گردد. در سال 2007 میلادی و با شکل‌گیری بحران اقتصادی در منطقه یورو، اعتراض‌ها از کشورهایی مانند یونان و اسپانیا آغاز شد، اما به دیگر کشورهای اروپایی، به‌خصوص فرانسه و آلمان سرایت نکرد. هم‌اکنون، در سال 2019 میلادی اعتراض‌ها از رأس هرم آغاز شده و به سطح هرم در حال گسترش است.
این اعتراض‌ها از فرانسه آغاز شد؛ کشوری که دومین اقتصاد منطقه یورو و فراتر از آن‌ یکی از رهبران اصلی اروپای واحد و منطقه یورو محسوب می‌شود. همگان به یاد دارند سال گذشته میلادی از مکرون به‌عنوان رهبر جدید اروپای واحد یاد می‌شد! سیاستمداری که محبوبیت وی هم‌اکنون در کشورش به حدود 23 درصد تنزل پیدا کرده است. واقعیت این است اروپا با جدی‌ترین بحران ممکن از زمان تشکیل خود مواجه شده است. بحرانی که مدیریت آن از عهده سیاستمداران سنتی (سوسیال‌دموکرات و راست میانه ) خارج شده است.‌ زیرا مسأله‌ای که اکنون اروپا با آن مواجه است، هم به لحاظ ماهیت طبقاتی معترضان که از طبقه‌ فرودست جامعه هستند و هم به لحاظ کیفیت شروع و ادامه‌ اعتراض‌ها که به‌صورت دومینووار به دیگر کشورهای اروپایی سرایت کرده، متفاوت از گذشته است. بسیاری از تحلیلگران مسائل اروپا معتقدند اعتراضات جلیقه زردها، قابلیت سرایت به دیگر کشورهای مستعد اروپایی را دارد. در این میان، کشورهای یونان، اسپانیا و ایتالیا از دیگر کشورهای اروپایی مستعدتر هستند.
همین مسأله وحشت شدیدی را میان مقامات اروپایی به‌وجود آورده است. فراگیر شدن اعتراض‌های عمومی در اروپا، که اتفاقاً برای سال 2020 میلادی نیز کاملاً قابل پیش‌بینی است، توان سران اروپایی در دفاع از بنیان‌ها و مؤلفه‌های شکل‌دهنده منطقه یورو و اتحادیه اروپا را به‌شدت محدود کرده و درنتیجه، ضریب آسیب‌پذیری اروپای واحد را به‌شدت افزایش خواهد داد.

زهرا ساختمانیان

بین‌الملل