در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
حضور گسترده جوانان
یکی از ویژگیهای این دور از انتخابات، ثبتنام گسترده جوانان به عنوان نامزد است طوری که 3 هزار و 209 نفر در بازه سنی 36 تا 40 سال ثبتنام کردهاند و ۲ هزار و ۸۳۷ داوطلب هم از ۴۱ تا ۴۵ سال دارند.
از میان نامزدهای جوانی که ثبتنام کردند تعداد زیادی از چهرههای اصولگرا به چشم میخورند که از جمله آنها میتوان به وحید یامینپور، محسن پیرهادی، ابراهیم رسولی و علی خضریان اشاره کرد.
از جمله جوانان اصلاحطلب هم میتوان به افرادی چون حسین نقاشی و امیر آریازند اشاره کرد، اما با اینحال در مجموع به نظر میرسد اصولگرایان با جوانان بیشتری به میدان آمدهاند.
البته شاید چهرههای جوان بیشتری در میان اصلاحطلبان باشند که هنوز چندان به لحاظ گرایش سیاسی، شناخته شده نیستند و بعدا در صورت تایید صلاحیت و قرار گرفتن در یک لیست مورد حمایت اصلاحطلبان، مشخص میشود که در کدام طیف سیاسی حضور دارند. مانند اتفاقی که در انتخابات مجلس دهم و لیست امید افتاد.
اما علاوه بر جوانان اصلاحطلب، سایر چهرههای این جریان سیاسی نیز ظاهرا چندان به صورت سازماندهی شده در انتخابات حضور نیافتهاند. موضوعی که انتقاد چهرههایی چون محمد قوچانی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران را به همراه داشته است. قوچانی در یادداشتی که در روزنامه کارگزاران نوشت، از بیبرنامگی لیدرهای اصلاحطلبان از جمله عارف برای انتخابات مجلس انتقاد کرد و نوشت: آقای عارف فکر کردند چون خودشان نامزد نمیشوند نیاز نیست در مقام رئیس شورای عالی اصلاح طلبان از دیگران دعوت کنند و دیگر بزرگان ...
وی همچنین از «بیکفایتی شورای عالی اصلاحطلبان در راهبری انتخاباتی آنان» انتقاد کرده و نوشته است: این روزها آن قدر علیه نهاد انتخابات و اصلاحات حرف زدند که خودشان هم ظاهرا از اصلاحات و انتخابات پشیمان شدند و توبه کردند و از سر بیخیالی و بیبرنامگی و به نظرم بریدگی ما را مقابل اصولگرایان جوان رها کردند. حتی اگر فکر کنیم مردم رای نمیدهند حق نداشتیم در برابر آرمانهای اصلاح طلبی این قدر بی مسئولیت و باری به هر جهت باشیم.
قالیبافیها با انگیزه آمدند
اما در جریان مقابل یعنی اصولگرا به نظر میرسد چهرهها با برنامهتر حضور یافتهاند بویژه طیف حامی قالیباف. محمدباقر قالیباف از ماهها قبل این برنامهریزی را کلید زد و در خرداد بود که با صدور بیانیهای از جوانان خواست خود را برای حضور در انتخابات آماده کنند. وی همچنین در تابستان 96 از جریانی به نام نواصولگرایی با حضور جوانان گفته بود.
بر همین اساس حضور چهرههای جوان نزدیک به او در انتخابات و ثبتنام خودش در آخرین روز نامنویسی نامزدها را میتوان در قالب برنامهای دید که از مدتها پیش برای انتخابات پیشبینی شده بود.
در میان سایر جریانهای اصولگرا نیز رگههایی از حضور سازمانیافته دیده میشود به عنوان مثال اصولگرایان در قم با سه چهره شاخص خود یعنی مجتبی ذوالنور، احمد امیرآبادی فراهانی و علیرضا زاکانی به میدان آمدهاند. در حوزههای انتخابیه دیگر از جمله تهران هم چهرههای زیادی از طیفهای مختلف اصولگرا از جمله جبهه پایداری یا اصولگرایان تحولخواه حضور دارند.
خیلی از چهرهها نیز هستند که ممکن است پس از تایید صلاحیتها و قرار گرفتن در کنار هم، مشخص شود از سازماندهی خاصی برای انتخابات برخوردار بودهاند؛ از جمله برخی چهرههای نزدیک به محمود احمدینژاد.
ریشهیابی رفتار اصولگرایان و اصلاحطلبان
نگاهی به چهرههایی که برای انتخابات ثبتنام کردهاند و گزارشهایی که از حوزههای ثبتنام نامزدها منتشر شد اینگونه القا میکند که اصولگرایان انگیزه بیشتری نسبت به اصلاحطلبان برای حضور در این دور از انتخابات دارند. مهمترین شاهد این ادعا همان نکتهای است که در یادداشت قوچانی به آن اشاره شد و عملا اقدام قابل توجهی از سوی شورای عالی اصلاحطلبان برای انتخابات انجام نشد و محمدرضا عارف، رئیس این شورا نیز ترجیح داد در این دور خود را در معرض رای مردم قرار ندهد. همچنین آنطور که مصطفی کواکبیان، نماینده تهران و عضو فراکسیون امید گفته، از مجموع ۱۲۰ نفر اعضای فراکسیون امید، حدود ۳۰ تا ۴۰ نفر از آنان برای انتخابات آتی ثبتنام نکردهاند. در چنین فضایی مهمترین چهرههایی که از جریان اصلاحطلبی در انتخابات آتی حضور یافتهاند افرادی چون مجید انصاری، مسعود پزشکیان و کواکبیان هستند.
درباره چرایی بیانگیزگی اصلاحطلبان برای انتخابات اسفند، دلایل زیادی وجود دارد که شاید یکی از مهمترین آنها شرایط اقتصادی امروز کشور باشد. اصلاحطلبان، حامیان اصلی روحانی در انتخابات 92 و 96 بودند و اگرچه پس از انتخابات 96 و وخامت اوضاع اقتصادی کشور تلاش کردند با انتقاد کردن از دولت، راه خود را از دولت جدا کنند اما به نظر میرسد جامعه چندان اعتقادی به این جدایی ندارد و بیشتر به دنبال پاسخگویی جریان اصلاحطلب درباره شرایط فعلی کشور است. گرانی بنزین در هفتههای گذشته و نارضایتی عمومی از این اقدام نیز بر وخامت اوضاع اصلاحطلبان افزوده است.
در این شرایط چهرههای اصلاحطلب در صورت حضور در انتخابات باید در مقام پاسخگویی باشند و همین مساله انگیزه آنها را برای این حضور کاسته است. فعال نبودن تشکیلات اصلی اصلاحطلبان برای انتخابات نیز بر بیانگیزگی نامزدهای این جریان افزوده است.
اما در سوی دیگر در جریان اصولگرا، تقریبا همین مواردی که باعث بیانگیزگی اصلاحطلبان شده، اصولگرایان را برای انتخابات آتی امیدوارتر کرده است و چهرههای این جریان امیدوارند با توجه به عملکرد دولت و فراکسیون امید مجلس، کار چندان دشواری برای انتخابات نداشته باشند بهویژه اینکه پیروزی در این انتخابات میتواند مقدمه و پلی برای پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری سال 1400 باشد.
شانس کدام جریان بیشتر است
در مجموع بر اساس چهرههایی که از جریانهای مختلف سیاسی برای انتخابات ثبتنام کردهاند میتوان پیشبینی کرد اصولگرایان شرایط بهتری از اصلاحطلبان در انتخابات آتی داشته باشند و یا حداقل بر اساس مولفههای روی کاغذ، چنین است. موضوعی که حتی خود اصلاحطلبان نیز به آن اذعان دارند و قوچانی در یادداشت خود در این باره اینگونه مینویسد: این " آغاز یک پایان " است. " آغاز پایان اصلاح طلبان" خسته و نااستواری که فقط در زمین هموار میتوانند سیاست ورزی کنند. ما به یک شکست نیاز داریم تا به خود آییم و اصلاح طلبی را اصلاح کنیم.
البته برخی تحلیلگران نیز معتقدند امیدواری زیاد اصولگرایان به پیروزی در انتخابات ممکن است کار دست این جریان سیاسی دهد و اتفاقی را که در برخی دورههای انتخابات ریاستجمهوری برای آنها افتاد رقم بزند. این اتفاق چیزی نبود جز انشقاق در داخل جریان اصولگرایی که در انتخابات 92 شاهد آن بودند و در برخی دورههای انتخابات مجلس هم با کثرت لیستهای انتخاباتی، نمود یافته است. این آفتی است که در مقاطع مختلف هرگاه یک جریان سیاسی، رقیب خود را دست کم گرفته به آن دچار شده است و بر این اساس باید منتظر بود و برای پیشبینی دقیقتر درباره چگونگی حضور جریانهای سیاسی در انتخابات و چشمانداز مجلس یازدهم منتظر آینده بود.
مجلس آتی قویتر خواهد بود
عباس سلیمی نمین، تحلیلگر مسائل سیاسی
هنوز اطلاعات لازم را برای تجزیه و تحلیل و ارزیابی ترکیب نامزدهای اصولگرا و اصلاح طلب در اختیار نداریم و از این رو پیشبینی وضعیت آینده مجلس یازدهم تا حدودی دشوار است. از سوی دیگر بسیاری از افرادی که در شهرستانها ثبتنام کردند میتوانند چهرههای موثری در انتخابات مجلس یازدهم باشند. برخی از شخصیتها در شهر خودشان ثبتنام کردند و این کاری بسیار عاقلانه است. مجلس میتواند از طریق شهرستانهای کوچک هم تقویت شود و تقویت آن فقط از طریق تهران نیست. نیروهای موثر میتوانند در شهرستانها آرای مردم را به سمت خود جذب کنند و باعث توانمندی مجلس شوند. بنابراین بدون اطلاعات قطعی و نهایی نمیتوانیم قضاوت دقیقی داشته باشیم. اما در کنار نقصان اطلاعات موجود میتوان گفت که مجلس آتی قویتر خواهد بود. یعنی چهرههای شاخص به صورت موثر نقش آفرینی خواهند کرد. طبعا با توجه به اینکه هنوز اطلاعات کافی در مورد چهرههای ثبت نام شده اعم از اصلاح طلب و اصولگرا در دست نیست به طور قطعی نمی توان درباره ترکیب سیاسی مجلس یازدهم از حیث در اکثریت بودن اصولگراها و اصلاح طلبان اظهار نظر کرد.
وضعیتی مشابه مجلس دهم
عبدالواحد موسوی لاری
عضو مجمع روحانیون مبارز
ارزیابی چشمانداز مجلس یازدهم باید با در نظر گرفتن شرایطی باشد تا بتوان پاسخ درستی به آن داد. اگر بنا باشد که دستگاههای مجری و نظارت بر مدار قانون عمل کنند و فضا به گونهای باشد که مردم پای صندوق آرا بیایند مجلس یازدهم، مجلسی متعادل خواهد بود. ولی اگر دستگاههای اجرا و نظارت بهگونه دیگری عمل کنند که بخشی از کنشگران سیاسی به صورت محسوس یا غیر محسوس از گردونه خارج شوند خود به خود ترکیب مجلس هم متناسب با آن شکل خواهد گرفت. آن وقت حضور مردم هم منوط به همین رفتار خواهد بود. اگر رفتار صحیح صورت گیرد مردم پای صندوق خواهند آمد و اگر حذفها مبنا قرار گیرد مردم به صورت محدود شرکت خواهند کرد و شکل مجلس هم عوض خواهد شد.
البته باید گفت که اصولگراها هم از گردونه خارجند و در ثبتنامهای اخیر رد پایی از اصولگرایان سنتی، میانی و اصیل وجود ندارد. بیشتر شاهد جریانی هستیم که سوار بر موج اصولگرایی شدند و حتی اصولگراها را کنار گذاشتند. در عین حال فکر میکنم اگر انتخابات با سعه صدر از ناحیه شورای نگهبان و مسئولان دستگاههای اجرایی رقم بخورد مجلس آینده ترکیبی شامل اصلاح طلبان، اصولگرایان سنتی و جریانی که خود را پایداری میخواند، خواهد بود و همه جریانها و کنشگران سیاسی نمایندهای در مجلس خواهند داشت. اگر مجلس یازدهم ترکیبی باشد و چهرههای اصلی جریانهای سیاسی در آن حضور داشته باشند وضعیتش مشابه مجلس دهم ادامه پیدا خواهد کرد.
مجلس دهم به عنوان یک مجلس ترکیبی شامل اقلیتی از پایداری ها و اکثریتی از اصولگرایان تحت عنوان مستقلین بود و جمعی از اصلاحطلبان هم به صورت طیفی در آن مجلس حضور داشتند. نتیجه آن تشکیل مجلسی بود که لااقل موازنه در آن حفظ شده بود گرچه انتظاراتی که رایدهندگان داشتند برآورده نشد و در عین حال مشکلی ایجاد نکرد. اما اگر مجلس به شکل دیگری رقم بخورد ممکن است فضای سیاسی جامعه هم دچار التهاب شود.
مجلس یازدهم، ارزشی و انقلابی
احمد سالک، نماینده مجلس
اعلام نظر قطعی درباره ترکیب مجلس آینده و اینکه کدام یک از دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب چه وضعیتی در مجلس یازدهم خواهند داشت نیازمند آمار و عدد و رقم مشخص از تعداد نامزدهای دو جریان است که هنوز این آمار را در اختیار نداریم. اما نکته قابل توجه این است تعداد بسیار بالایی در حدود 16 هزار نفر ثبت نام کردند. آن چیزی که دنبال آن هستیم تشکیل مجلس انقلابی، پرمحتوا و قدرتمند است که ضعفهای مجلس فعلی را نداشته باشد. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که رقابت جریانهای مختلف اعم از اصولگرا و اصلاح طلب در عرصه انتخابات حتما باعث حضور پرشور مردم در صحنه خواهد بود. از سویی دیگر باید به موضوع نیز توجه کرد که دوستان اصلاحطلبی که از آقای روحانی در انتخابات ریاستجمهوری حمایت کردند با توجه به اینکه رئیس جمهور نتوانسته است به بسیاری از وعدههای خود جامه عمل بپوشاند و در نظرسنجیها هم وضعیت وی در شرایط نامساعد قرار دارد از این رو پیشبینی میشود که مجلس آتی ارزشی و قدرتمند باشد.
نزدیکی به کانونهای اصلی قدرت
عبدا... ناصری، کارشناس سیاسی
اگر بخواهیم نظر نزدیک به صواب بدهیم چشمانداز مجلس آینده به نظر غیر قابل پیشبینی میآید. البته با توجه به فضای ثبتنام نامزدهای انتخاباتی در چند روز گذشته، اکثریت مجلس آینده را در اختیار گفتمان جدیدی میبینم. به این معنا که نه متفاوت با گفتمان مجالس گذشته بلکه در مجلس آتی نیروهایی خواهند آمد که کاملا تشکیلاتی و ساماندهی شدهاند و با نهادهای بیرون مجلس مرتبطند. پیشبینی من این است که مجلس آینده به نحوی دوباره بدون در نظر گرفتن دولت آقای روحانی در مجموع به سمت یک حاکمیت یکدست تر حرکت خواهد کرد. بدین منظور که بتواند مسائل بینالمللی و گرههای کور دیپلماتیک و دیپلماسی را در مجلس آینده حل کند. همچنین اساسا معتقدم که یک جریان جدید که ماهیتا اکثریتش اصولگرا هستند ترکیب آینده مجلس را تشکیل خواهند داد اما دیگر آن ادبیات و گفتمان تاریخی اصولگرایی در آن مجلس رایج نخواهد بود. استنباطم این است که مجلس آینده تجسم بیانیه گام دومی است که رهبری ارائه دادند.
فتاح غلامی
سیاسی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم