کم مصرف ها شاخ شدند!

افزایش تقاضا برای خودروهای دوگانه‌سوز
با توجه به نرخ‌های جدید بنزین، در حال حاضر تفاوت قیمت بنزین با CNG به حدود ۸۵۰ تومان در بخش سهمیه‌ای و به 2350 در بخش آزاد رسیده است. طبق آخرین آمار که به هفت ماه امسال مربوط می‌شود، دوگانه‌سوزها سهم بسیار اندکی از تولید ایران‌خودرو و سایپا را به خود اختصاص داده‌اند و حتی برخی خودروها که پیش‌تر مدل دوگانه‌سوز نیز داشتند، تنها به‌صورت بنزینی تولید می‌شوند. طی هفت ماه امسال تنها 8715 دستگاه خودروی دوگانه‌سوز در کشور به تولید رسیده که در مقایسه با ۳۱ هزار و ۹۰۲ دستگاه مدت مشابه سال گذشته، ۷۳ درصد افت را نشان می‌دهد. تمام دوگانه‌سوزهای تولیدی به ایران‌خودرو تعلق دارند و سایپایی‌ها حتی یک دستگاه از این محصولات را نیز به تولید نرسانده‌اند. سایپا که پیش‌تر تولید پراید دوگانه‌سوز را پایان داده بود، طی سال جاری تولید تیبای دوگانه را هم متوقف کرده تا هیچ محصول دوگانه‌ای را در سبد تولیداتش نداشته باشد.
از آن سو اما ایران‌خودرو تولید پژو ۴۰۵، پارس و سمند دوگانه‌سوز را در هفت ماه امسال همچنان ادامه داده، هرچند در همه آنها با افت قابل توجهی نسبت به گذشته مواجه شده است. بر این اساس، ایران‌خودرو تا پایان مهر 4944دستگاه پژو ۴۰۵ به تولید رسانده که نسبت به هفت ماه سال گذشته ۴۸ درصد افت نشان می‌دهد.
تولید سمند دوگانه‌سوز این شرکت نیز در هفت ماه امسال تنها 1490دستگاه بوده که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، افت بیش از ۸۸ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین آمار تولید پژو پارس دوگانه‌سوز نیز تا پایان مهر امسال از 2281 دستگاه تجاوز نکرده است. با این حساب، تولید این محصول نسبت به هفت ماه سال گذشته با افت بیش از ۵۹ درصدی مواجه شده است.
سهمیه‌بندی بنزین باعث شد تا تقاضا برای خودروهای دوگانه‌سوز، (گاز و بنزین) افزایش یابد. خودروسازان در طول سال‌های گذشته خودروهای دوگانه‌سوز اندکی به بازار عرضه کردند و همین امر باعث شد تا خودروهای دوگانه‌سوز موجود در بازار قیمت زیادی را تجربه کند.
اکنون افرادی که فروشنده این نوع خودروها هستند از قیمت بازار تبعیت نکرده و قیمت‌های دلخواه را اعلام می‌کنند. اغلب خودروهای دوگانه‌سوز پژو 405 و پراید هستند که اکنون در بازار با قیمت‌های بسیار بالایی مورد معامله قرار می‌گیرند. اکنون اگر فردی قصد دوگانه‌سوز کردن خودرویش را داشته باشد باید حداقل 5 میلیون تومان هزینه کند. نکته دیگر اینجاست که سال‌هاست سهم گازسوزها در سبد محصولات خودروسازان به شدت پایین است. ممکن است با توجه به سهمیه‌بندی و رشد قیمت بنزین، میل به خرید خودروهای تک‌سوز کاهش یافته و شهروندان مدل‌های دوگانه‌سوز را مطالبه کنند و بنابراین خودروسازان چاره‌ای ندارند جز اینکه سهم این محصولات را دوباره افزایش دهند. باید منتظر ماند و دید آیا خودروسازان از آمادگی لازم برای افزایش تیراژ دوگانه‌سوزها برخوردار هستند و در بحث تأمین قطعات با مشکل مواجه نیستند.

چرا خودروهای پرمصرف گران شد؟
با گران شدن بنزین، تقاضا برای خودروهای کم‌مصرف با افزایش قیمت بنزین افزایش می‌یابد اما چرا خودروهای پرمصرف گران می‌شود؟ خودروهای پرمصرف شامل سمند، پژو پارس، پژو 405 و خودروهایی در این کلاس هستند با گران شدن بنزین از خودروهای کم‌مصرف جا نماندند و سریع قیمت خود را افزایش دادند تا از قافله انتظارات تورمی عقب نمانند.
زمانی که در کشور نرخ بنزین افزایش می‌یابد انتظار تورمی ایجاد می‌شود. انتظار تورمی به این معناست که با افزایش قیمت یک کالای پایه مردم انتظار دارند سایر کالاها به همان میزان افزایش قیمت داشته باشد. نمونه بارز این مصداق افزایش 200 درصدی قیمت بنزین بود که مردم انتظار دارند سایر کالاها به میزان 200 درصد گران شود.

206 و 207 پرطرفدارتر از همیشه
درست است که خودروهای 206 و 207 دیگر در فرانسه تولید نمی‌شود اما هنوز یکی از پرطرفدارترین خودروهای ایران هستند. این خودروها در رده کم‌مصرف‌ها قرار دارند و همچنان یکی از پر تقاضاهای بازار ایران به حساب می‌آیند. پژو 207 که این روزها بدون آپشن وارد بازار می‌شود و تقریباً از نظر امکانات همانند پژو 206 است باز هم توانسته سهم بالایی در بازار خودرو پیدا کند. در گذشته این خودرو دارای کروز کنترل و رینگ آلومینیومی بود اما اکنون با رینگ فولادی و قالپاق و بدون کروز به بازار عرضه می‌شود اما این موضوع نتوانست میزان تقاضای این خودرو را کاهش دهد. خودروی 206 هم که از دهه 70 مهمان بازار ایران است قصد خداحافظی ندارد. هرچند ظاهر این خودرو نسبت به پراید تغییری نداشته اما پراید هر روز محکوم به بقا می‌شود.

خودروهای کم‌مصرف گران شدند
خودرو با افزایش قیمت بنزین گران می‌شود. این جمله‌ای بود که همه افرادی که حتی یک‌بار طعم افزایش قیمت بنزین را چشیده بودند می‌گفتند. با افزایش قیمت بنزین طبیعی است که خودروهای کم‌مصرف گران می‌شوند و دلیل اصلی آن مصرف پایین سوخت این خودروها است. پراید، تیبا، ساینا، کوییک، آل 90، پژو 206 و پژو 207 در این دسته قرار دارند. از هفته گذشته تاکنون قیمت این خودروها از 8 تا 15 میلیون افزایش یافته است. تقاضا برای خودروهای کم‌مصرف افزایش پیدا کرده و مردم ترجیح می‌دهند به جای خرید خودروهای پرمصرف از این خودروها بهره ببرند تا هزینه کمتری برای سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری خود بپردازند. البته وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده گرانی خودروها به دلیل کمبود قطعات است و به زودی با تزریق خودرو در بازار این قیمت‌ها کاسته خواهد شد اما برخی مردم چشمشان آب نمی‌خورد.

مقایسه قیمت خودرو قبل و بعد از گرانی بنزین(میلیون تومان)

وانت‌بارها عزیز شدند
تا قبل از آن که بنزین سهمیه‌بندی نبود و با قیمت هزار تومان در بازار عرضه می‌شد کسی به فکر خرید وانت‌بار نبود و افرادی که نیازمند این نوع خودروها بودند برای خرید اقدام می‌کردند اما اکنون وانت‌بارها عزیز شدند و افراد پولدار به شدت به دنبال خرید وانت هستند.
وانت‌بارها ماهانه 200 تا 300 لیتر ماهانه بنزین دریافت می‌کنند و پولدارهایی که خودروهای خارجی دارند یک وانت خریداری می‌کنند تا بتوانند 200 لیتر بنزین 1500 تومانی استفاده کنند. قیمت وانت‌ها در یک هفته اخیر 10 تا 20 میلیون تومان گران شده است.
نیسان‌های آبی در رده خودروهای پرمصرف قرار دارند و ماهانه 300 لیتر بنزین دریافت می‌کنند.
افراد پولداری که یک‌بار به آنها اشاره کردیم بیشتر به دنبال خرید نیسان وانت آبی مدل‌پایین دارای سهمیه بنزین هستند تا بتوانند باک خودروهای نیسان جوک خود را پر کنند.

پراید، صدرنشین گرانی
پراید یکی از خودروهایی است که در رده کم‌مصرف‌ها قرار دارد. البته وقتی صحبت از مصرف پایین می‌کنیم منظور نسبت به سایر تولیدات کشور است و مقایسه‌ای با نمونه‌های خارجی نداریم. قبل از افزایش قیمت بنزین این خودرو در گران‌ترین مدل خود که 111 نام دارد با قیمت 47 میلیون تومان در بازار عرضه می‌شد که پس از گرانی به 57 میلیون رسید. طبق تصمیم دولت، پراید از سال آینده دیگر تولید نمی‌شود و تعداد اندکی برای بازار صادراتی تولید خواهد شد.
با رشد قیمت بنزین تقاضا برای خرید این خودرو بیش از پیش زیاد شد. پراید یکی از خودروهایی است که اغلب خانوارهای متوسط و کم‌درآمد اقدام به تهیه آن می‌کنند. هرچند افراد ثروتمند هم از این خودرو به عنوان خودروی دوم بهره می‌برند که این موضوعات باعث شده تا این خودرو در هر شرایطی خریدار داشته باشد.

چرا خودرو گران شد؟
بنزین به هر دلیلی گران شد اما طولی نکشید وعده مسؤولان در مقابله با افزایش قیمت سایر کالاها مثل وعده‌های دیگری که می‌دهند در حد همان وعده باقی بماند.
درست است که بنزین در ایران ارزان بود و به منظور مبارزه با قاچاق این کار صورت گرفته اما بهتر بود ابتدا سهمیه‌بندی بنزین اتفاق می‌افتاد و بعد افزایش سه برابری قیمت بنزین لحاظ می‌شد. از سوی دیگر خودرو در ایران نسبت به درآمد مردم گران است و در شرایط فعلی دیگر سوخت هم ارزان نیست که فشار این موضوع تنها به مردم وارد می‌شود.

پرش قیمتی خودروهای هیبریدی
در یک هفته اخیر قیمت خودروهای هیبریدی که همگی وارداتی هستند از 500 میلیون تومان به 800 میلیون تومان افزایش یافته است. قطعاً افراد عادی قادر به خرید این نوع خودروها نیستند اما خودروهای پریوس، کمری و برخی مدل‌های لکسوس بیشترین تقاضا را در این بازار آشفته خودرو دارند.

محمدحسین علی‌اکبری

اقتصاد