مدیرِ مسؤول کجاست؟

مسؤولان و سوژه‎های روز
مدیر مسؤول، در هر قسمت سراغ یکی از مسؤولان از جریان‌ها و دستگاه‌های مختلف می‌رود و تلاش می‌کند پای آنان را به چالش‌های جدید و اتفاقات اجتماعی روز باز کند و با آنان در حوزه کاری و عملکردی‌شان بحث و تبادل نظر کند. بیننده مدیر مسؤول از هیجان یک تعقیب و گریز پابه‌پای پلیس ۱۱۰ پایتخت تا هم‌پای مسؤولان به وضعیت معیشتی زلزله‌زدگان در کانکس ساکن کرمانشاه را تجربه می‌کند.
مخاطب مدیر مسؤول، با نظرات متولیان طیف‌های مختلف از نزدیک و چهره به چهره آشنا می‌شود و از درستی و نادرستی شایعات و حواشی پشت نام یک مسؤول یا نهاد دولتی مطلع می‌شود. از نماینده مجلس (امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی) گرفته تا امام‌جمعه یک شهر بحران‌زده(حجت‌الاسلام فاطمی‌نسب، امام‌جمعه سرپل ذهابی) مهمان برنامه مدیر مسؤول بوده‌اند و از همه نظر چه مسائل اعتقادی و خصوصی تا محورهای شغلی مورد سوال قرار می‌گیرند. از این رو، این برنامه به ایجاد فضای آرام در جامعه و فاصله گرفتن عموم مردم از اخبار و حواشی تولید شده در فضای ناامن و نامطمئن مجازی کمک شایان توجهی می‌کند.
رسیدگی به مشکلات و بحران‌های روز جامعه از فرار مغزها، فساد و رانت و ماجراهای آقازاده‌ها تا بحران‌های طبیعی و زلزله‌زدگان در این گفت‌وگوها مطرح و مورد بحث قرار می‌گیرند. زبان نقادانه و لحن رُک و بدون محافظه‌کاری دلاوری، به‌خوبی به تماشاگر نشان می‌دهد که این یک گفت‌وشنود عادی با تعارفات معمول از نوع رسانه ملی نیست و با هیچ مقام و مسؤولی تعارف ندارد.

خبرنگار دیروز و مجری امروز
بعد از سال‌ها فعالیت در مطبوعات و خبرنگاری به‌خصوص وعده خبری 20 و 30 دقیقه بیشتر با بخش «صرفا جهت اطلاع» کم‌کم سر زبان‌ها افتاد و شناخته شد. اما چند وقتی است که در قالب مجری برنامه‌های چالشی اقتصادمحور نظیر «پایش»، «تهران20» و حالا «مدیر مسؤول» در رسانه ملی دیده می‌شود. همان طور که شعار برنامه مدیر مسؤول پیدا کردن مدیرانِ مسؤول و بیرون کشیدن مسؤولان از اتاق‎های ادارات به میان مردم و بطن جامعه است، مجری برنامه هم خودش از دور یک میز پذیرای مهمانان برنامه نمی‌شود و پا را از استودیو بیرون می‌گذارد تا به همراه مدیران به حوزه مسؤولیت‌شان سر بزند. این سبک مستند گزارشی که به خوبی برای یک برنامه چالشی و سوأل‌محور انتخاب شده و بیشتر هم به مذاق بیننده خوش می‌آید. از نوع جنس گپ‌وگفت دلاوری و مسؤولان کمتر بوی جانبداری و دخالت دادن عقاید شخصی سیاسی به مشام مخاطب می‎رسد چون لحن مجری مردمی و سولاتش حرف روز است. مجری مدیر مسؤول نشان داده که سر نترسی دارد.

فضای تعاملی میان مجری و مسؤول
فضای برنامه به‌رغم چالشی بودن، خشک و یک طرفه اجرا نمی‌شود. در قالب اوقات فضایی تعاملی بین مجری و مهمانش برقرار است. با وجود پرسش‌های سخت، نوع پرسیدن و جو برنامه مدیر مسؤول خودمانی و عامه‌فهم است. دلاوری تلاش کرده با بهره‌مندی از تجربه سال‌ها مصاحبه گرفتن و همجواری با آحاد جامعه، در فضایی صمیمی هر آنچه لازم است مردم بدانند، از مسؤول مهمانش جویا شود. ترتیب دادن فضایی غیررسمی، به همذات پنداری و نزدیک شدن مخاطبان به موضوع برنامه کمک می‌کند.

دریافت نظرات واقعی مردمی
غیر از بخش اصلی مدیر مسؤول، برنامه دارای دو آیتم مردمی است که موضوع برنامه را از دیدگاه مردم دنبال می‌کند. رفتن به بطن جامعه و شنیدن درد دل‌های واقعی مردم آن بخش گمشده‌ای است که باید با تولید این دست برنامه‌ها ضرورت آن را به صاحبان عنوان و مسؤولیت یادآور شد. جالب است که در این دو بخش میان برنامه، مردم هم با توجه به سوالات و مهمان برنامه، پاسخ‌های متفاوتی از گزارش‌های مردمی معمول رسانه ملی می‌دهند و از مکنونات قلبی خود حرف می‌زنند. پیشنهادها و انتقادات واقعی خود را صریح و بدون شک و شبهه بیان می‌کنند. البته در بخش تهرانگردی برنامه و نیز برخی بازدیدهای سرزده هم دریافت نظرات عمومی احصاء می‌شود و نه‌تنها مردم، حداقل خود مدیر در حوزه عملکردی خودش می‌تواند بفهمد چند چند است و چقدر کار برای انجام دادن دارد. چون مردم با کسی تعارف ندارند و به خاطر بی‌طرف بودن و به عبارتی سود و ضرر نداشتن، به دنبال کسب منافع خود هستند.

پرسش و پاسخ از نوع صریح و شفاف
سوالات دلاوری رک و بی‌پرده است و مسؤولی هم که مهمان برنامه مدیرمسؤول می‌شود می‌داند که باید پاسخ‌های دلاوری را درست و شفاف بدهد. دلاوری به عنوان نماینده مردم، لحنی مطالبه‌گرانه دارد و همین نکته در سوالات صریح او از همه مسائل مرتبط به زندگی یک مسؤول احساس می‌شود. هر چند گاهی لحن سوال پرسیدن‌های دلاوری افراطی و جهت‌دار به نظر می‌رسد ولی کاملا مشخص است که جنبه مچ‌گیری و بنای حاشیه‌سازی ندارد و این نوع سوال و جواب کردن از ماهیت منتقدانه برنامه نشأت می‌گیرد. پرسیدن از موضوعاتی که کمتر و یا اصلا امکان پرسیدن از آن توسط یک فرد عادی جامعه وجود ندارد مثل گفت‌وگو درباره زندگی شخصی مسؤولان و خانواده‌هایشان از نکات برجسته این برنامه محسوب می‌شود. مثل این‌که آیا تا حالا به مناطق محروم هم سری زده‌اید، آیا فلان حرکت رسانه‌ای را برای تبلیغ و مطرح شدن خودتان انجام دادید، فرزندان‌تان کجا مشغول تحصیل و کار هستند، چقدر اموال منقول و غیرمنقول دارید، الان تو کوخ زندگی می‌کنید یا کاخ، آیا این‌که می‌گویند پلیس زیاد جریمه می‌کند تا بودجه تأمین شود صحت دارد، فلان شایعه پشت نام شما به راه افتاد، صحت دارد، اعتراضات ضدفساد نتیجه‌ای هم دارد؟

نمایش پشت صحنه حوزه کاری مسؤولان
حضور دوربین مدیر مسؤول در حوزه میدانی مسؤولیت‌ها، آنچه کمتر شنیده و دیده شده را رسانه‌ای می‌کند. همین طور پرداختن به زوایای تاریک و شاید پنهان زندگی حرفه‌ای متولیان دولتی که هم می‌تواند شامل زوایای مثبت عملکردشان باشد و هم نقاط ضعف و کاستی‌هایشان، یکی از بارزترین خصوصیات مدیرمسؤول است.
نمایش دادن جزییات و پشت پرده عملکرد مدیر و کارکنان یک مجموعه، فواید و نتایج مثبت فراوانی در پی دارد؛ من جمله کیفیت رسیدگی به امور و مراجعات عمومی و نیز نقاط قوت و ضعف روشن می‌شود. به جریان آزاد و صحیح انتشار اطلاعات در حوزه‌های سیاسی و مدیریت کلان کشور کمک‌کند و در نتیجه به روشنگری بیشتر می‌انجامد.
همچنین ارائه آمار و ارقام برنامه‌ها و خدمات حوزه کاری مدیران یکی از مزیت‌های مدیر مسؤول است که ممکن است کمتر رسانه‌ای شده و برای بینندگان جالب توجه باشد. دیدن جزئیات اتاق کار مدیران و کارکنان سازمان‌های دولتی هم کمتر از دیگر نکات ذکر شده جذابیت و اهمیت ندارد. در هر قسمت برنامه، دلاوری و مهمانش به بخش‌های مختلف یک مجموعه سر می‌زنند و کیفیت انجام امور را از وسط میدان نشان می‌دهند. حتی در این بین نظرات، پیشنهادات و انتقادات ارباب رجوع را هم دریافت می‌کنند.

سارا صالحی
رسانه