آقا و خانم ویتـرین

مجری‌ - کارشناس معنی ندارد
«برنامه‌های تلویزیون متنوع است و برای همین مجری‌های آن باید براساس نوع برنامه مشخص شود. اگر برنامه‌ای گفت‌وگو محور باشد باید گفت اصلی‌ترین جنبه این سبک برنامه، مجری است. اگر یک شوی تلویزیونی باشد مجری نیز باید دارای کیفیت لازم باشد تا بتواند این شو را دیدنی‌تر کند. اگر برنامه‌ای باشد که گفت‌وگوی سخت شالوده برنامه است بخش اعظمی از اهمیت برنامه روی دوش مجری خواهد بود. برای همین هر برنامه مجری با کیفیت و تخصص خاص خودش را می‌طلبد.»
اما سیاوش صفاریان‌پور بر این نکته نیز تاکید دارد با این که هر برنامه نیازمند مجری‌ای است که بتواند از پس اجرای درست آن برآید، مجری تخصصی یا مجری ـ کارشناس در برنامه‌های تلویزیونی، معنایی ندارد: «تصور من بر این است که مجری، تحت عنوان مجری‌ ـ کارشناس یا مجری تخصصی وجود ندارد. اگر هم در حال حاضر مجری‌هایی با این عناوین شناخته می‌شود، بدعت‌گذاری نادرستی است.» او بر این باور است مجری نماینده‌ای است که مخاطب‌هایش عموم مردم هستند. برای همین باید به گونه‌ای متخصص در اجرا باشد که بتواند مخاطب‌های عادی را به سمت برنامه بکشاند: «اگر در برنامه‌ای به دلیل آن‌که مجری خوبی نداریم یک کارشناس‌مجری را روی صندلی در جایگاه مجری بنشانیم، آن فرد نه کارشناس خواهد بود نه مجری. چون مجری، جامعه را روی صحنه اجرا نمایندگی می‌کند. بنابراین با این‌که در ساختار برنامه‌سازی این روزها مجری‌کارشناس وجود دارد، اما شخصا قائل به آن نیستم که این فرمول درست باشد.»
این مجری تلویزیون به این نکته اشاره می‌کند که اجرا یک فرآیند و کار تخصصی است و این کار تخصصی نیازمند است فرد متخصص و مناسب خودش را داشته باشد: «اگر برنامه تلویزیون با هر موضوعی روی آنتن برود، کافی است قالب آن مشخص شود. به عنوان مثال اگر گفت‌وگو کننده باید با یک چهره شاخص علمی گفت‌وگو کند؛ فقط کافی است قواعد کار روزنامه‌نگاری خودش را بداند و تا حدودی بتواند اطلاعات لازم را برای آن گفت‌وگو به دست آورد. اگر قرار باشد گفت‌وگو در قالب مناظره باشد؛ طبیعتا با شناخت شخصیت‌های حاضر در این برنامه در مناظره شرکت می‌کند. اگر گفت‌وگو سخت باشد، باز کافی است با همان قواعد روزنامه‌نگاری پیش برود. باتوجه به این موضوع من گمانم بر این است، مجری- ‌کارشناس نداریم. اگر برنامه‌ای با هر موضوع تخصصی باشد؛ طبیعتا برای عموم مردم پخش می‌شود. پس نیازمند نیست که یک متخصص با یک متخصص صحبت کند. چرا که تلویزیون یک ابزار عمومی است و یک مجری باید تا حدودی قواعد روزنامه‌نگاری بداند، چون کار اصلی مجری این است خود را در مقابل مخاطب قرار دهد و یک مسیر گفت‌وگوی جذاب را ساماندهی کند.»
بازیگران مجری‌های خوبی نیستند
به گفته سیاوش صفاریان‌پور، یک بازیگر نمی‌تواند مجری موفقی باشد، چون قواعد اجرا را به‌خوبی یک مجری که سال‌ها در این زمینه کار کرده است و می‌داند باید با دوربین ارتباط برقرار کند، ندارد: «فرق بین مجری و بازیگر در اینجا خودش را نشان می‌دهد و نمی‌توانم مطمئن باشم الزاما یک بازیگر توانمند می‌تواند یک مجری توانمند باشد. چراکه شغل بازیگر این است که در قالب فرد دیگر قرار گیرد و سال‌ها می‌آموزد و تجربه می‌کند تا در ظاهر و پوسته شخص دیگری خود را جای دهد. در صورتی که مجری تلویزیون شخصیت حقیقی خودش را دارد، قالب‌های اجرا را می‌شناسد و در مقام یک پرسشگر و نمایشگر قرارمی‌گیرد و می‌داند ارتباط اصلی‌اش با دوربین و نگاه کردن به لنز دوربین خواهد بود. در صورتی که بازیگر سینما و تلویزیون عکس این داستان را پیش می‌رود و همیشه باید دوربین را فراموش کند، اما مجری تلویزیون همیشه در نظر دارد دوربین او را می‌بیند و او هم باید دوربین را ببیند. شاید به نظر همین تفاوت یک تفاوت ظاهری بارزی باشد؛ اما همین تفاوت کوچک ظاهری است که
به خوبی تفاوت این دو دسته را نشان می‌دهد. برای همین است که تا امروز بازیگرهایی را داشته‌ایم که در زمان اجرا تجربه موفقی نداشته‌اند. لذا باید پذیرفت یک بازیگر خوب یک مجری خوب نیست. چون آنچه یک مجری آموخته و تجربه کرده است را نگذرانده.»
به مجری‌های برنامه‌ساز نیاز است
او با بیان صحبتی از محمدرضا شهیدی‌فر، مجری تلویزیون درباره این‌که باید برای مجری برنامه ساخته شود تا برنامه‌ای ساخته سپس مجری برای آن انتخاب شود، می‌گوید: «با آن‌که من این جمله آقای شهیدی‌فر را قبول دارم؛ اما چون مجری ممتاز در کشور کم داریم نمی‌توان تنها به این قاعده اتکا کرد. چون هر شبکه باتوجه به قاعده برنامه‌سازی خود، برنامه تولید کرده و براساس برنامه‌ای که می‌سازد، مجری خود را انتخاب می‌کند. اگر قرار باشد تلویزیون براساس مجری‌ها برنامه بسازد، در یک دایره بسته گرفتار می‌شود. در نتیجه اعتقاد من بیشتر از این‌که مجری لازم داشته باشیم که براساس آن برنامه بسازیم بیشتر به مجری برنامه‌ساز نیاز داریم. یعنی مجری که ساختار برنامه‌سازی را بداند در این زمان است که می‌توان امیدوار بود در زمینه ساخت یک برنامه موفق که مجری درستی بر سر آن قرار گرفته درست پیش رفته‌ایم.»
مجری سکان است
به باور مجری برنامه آسمان شب نقش مجری در ساخت برنامه‌های تلویزیون بسیار مهم است. او بر این نکته تاکید می‌کند در برنامه‌های تلویزیون که مجری حضور دارد طبیعتا زمان تولید، اصلی‌ترین رکن برنامه‌سازی محسوب می‌شود. به طور مثال در برنامه زنده‌ای که در حال پخش است؛ ضمن گفت‌وگو کسی نمی‌تواند جز مجری، سکان برنامه را در دست بگیرد. هیچ‌کس به جز مجری نمی‌تواند سرنوشت برنامه را تعیین کند.
درنتیجه در چنین قالب‌های برنامه‌سازی، مجری نقش‌آفرین اصلی صحنه است. چون اگر قرار باشد یک گفت‌وگو را کسی نجات دهد آن کس، مجری برنامه خواهد بود. اگر قرار است یک فرد به چالش کشیده شود و واکاوی در آن صورت گیرد این کار توسط مجری ممکن است. پس زمان، تعیین‌کننده است که مجری چه نقش اساسی را ایفا کند. بنابراین اگر بگوییم در حالت عادی مجری یکی از ارکان اصلی برنامه است؛ اما در زمان پخش اصلی‌ترین رکن آن برنامه به حساب می‌آید.

آزاده باقری
روزنامه‌نگار